Vì đâu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam liên tiếp bị điều tra phòng vệ thương mại?
Tân Mai -
17/10/2020 17:02 (GMT+7)
(VNF) - Tính đến hết tháng 9 năm 2020, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã bị điều tra gần 200 vụ việc phòng vệ thương mại với kim ngạch bị ảnh hưởng lên đến 12 tỷ USD...
Vì đâu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam liên tiếp bị điều tra phòng vệ thương mại?
Theo Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), thống kê của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho biết các biện pháp phòng vệ thương mại đang tác động tới khoảng 1.500 tỷ USD kim ngạch thương mại toàn cầu.
Đối với Việt Nam, cùng với quá trình hội nhập ngày sâu, rộng, kim ngạch xuất nhập khẩu gia tăng nhanh chóng, các vụ việc phòng vệ thương mại với hàng xuất khẩu của ta cũng tăng cả về số lượng và quy mô.
Tính đến hết tháng 9 năm 2020, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã bị điều tra gần 200 vụ việc phòng vệ thương mại với kim ngạch bị ảnh hưởng lên đến 12 tỷ USD. Đáng chú ý, số lượng và kim ngạch các vụ việc đang có dấu hiệu tăng nhanh trong năm 2020.
Đa số hàng hóa bị điều tra phòng vệ thương mại là những mặt hàng Việt Nam có lợi thế sản xuất như kim loại (nhôm, thép dẹt, thép ống), sợi, thủy sản (tôm, cá), gỗ dán, vật liệu xây dựng (gạch, kính, thiết bị vệ sinh), hóa chất... Các thị trường thường xuyên điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam là Liên minh châu Âu, Mỹ, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Canada và Úc.
Tổng số vụ việc các nước này điều tra đã chiếm tới 62% các vụ việc phòng vệ thương mại với hàng xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt, gần đây các nước ASEAN cũng rất tích cực điều tra phòng vệ thương mại với 38 vụ việc (chiếm tỷ lệ 20%).
Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho biết, 8 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất khẩu tủ bếp từ Việt Nam sang Mỹ tăng trên 80%, kim ngạch xuất khẩu khung ghế sofa có khung làm từ gỗ dán sang Mỹ tăng trên 40%.
Cùng với đó, rủi ro thương mại cũng gia tăng, như việc chính phủ Mỹ đang thực hiện điều tra mặt hàng gỗ dán của Việt Nam được xuất khẩu vào thị trường này. Bên cạnh gỗ dán, 2 mặt hàng khác đang có tín hiệu rủi ro là tủ bếp, tủ nhà tắm làm từ gỗ dán và ghế sofa có khung làm từ gỗ dán.
Trao đổi với VietnamFinance, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, cho rằng nguồn cơn của sự gia tăng các vụ việc phòng vệ thương mại hàng hóa Việt Nam chủ yếu tới từ lỗ hổng trong cơ chế quản lý.
"Ở các thị trường lớn như Mỹ và châu Âu, các khâu kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan quản lý rất nghiêm ngặt. Trong khi đó, chất lượng hàng hóa của ngành sản xuất Việt Nam chưa đáp ứng được yêu cầu của nước bạn, chủ yếu dựa vào 'phong bì', 'bôi trơn' để vượt qua khâu kiểm tra trong nước.
"Điều này dẫn đến khi hàng hóa Việt Nam cập bến thị trường nước ngoài, từ những cơ chế kiểm soát khác nhau, họ phát hiện ra hàng hóa của nước ta có vấn đề nên tiến hành xác minh, xử lý dẫn đến việc gia tăng các vụ việc phòng vệ thương mại đối với Việt Nam", ông Doanh cho biết.
Ông Doanh cũng nhấn mạnh: "Hàng hóa Việt Nam xuất khẩu được là điều đáng mừng, tuy nhiên để hạn chế được các vụ việc phòng vệ thương mại thì Chính phủ cần tái cơ cấu và chấn chỉnh các khâu quản lý, kiểm tra trong nước nhằm nâng cao chất lượng hàng hóa, qua đó đáp ứng được tiêu chuẩn của các nước đối tác".
Theo chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, ngoài yếu tố thỏa mãn tiêu chuẩn, yêu cầu của nước bạn, hàng hóa Việt Nam phải xử lý triệt để được vấn đề bị đội lốt trong quá trình xuất khẩu.
Cụ thể, ông Thịnh cho rằng các nước lớn, đặc biệt là khu vực châu Âu đang nghi ngờ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bị đội lốt của bên thứ ba, nhằm hưởng lợi từ các chính sách ưu đãi đã được ký kết cho Việt Nam.
Điều này diễn ra trong bối cảnh Chính phủ liên tục đưa ra cảnh báo, đồng thời lực lượng chức năng có nhiều hoạt động kiểm tra, kiểm soát để hàng hóa của nước ta mang đúng nghĩa "Made in Vietnam", tuy nhiên vẫn có những doanh nghiệp liên doanh, liên kết hoặc vì lợi ích cá nhân mà chấp thuận cho hàng hóa nước ngoài đội lốt hàng Việt Nam để xuất khẩu.
"Hậu quả của việc này vô cùng lớn, không chỉ thiệt hại về tiền bạc, mà còn ảnh hưởng đến uy tín, danh dự quốc gia", ông Thịnh nhấn mạnh.
Ông Thịnh cho hay, một trong những yếu tố dẫn đến sự nghi ngờ của thị trường đối tác đối với hàng hóa Việt Nam là nền kinh tế nước ta chủ yếu là gia công, hoàn thiện và phụ thuộc rất nhiều vào nguồn nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài. Đặc biệt là nhóm hàng hóa thường xuyên bị đối tác kiểm tra trước đó như thép, gỗ, vật liệu xây dựng.
Trong đó, thị trường nhập khẩu nguyên liệu chủ yếu của Việt Nam là Trung Quốc, cá biệt có những ngành sản xuất đều nhập khẩu từ quốc gia này, cho dù Chính phủ đã có những phương án để hạn chế nhẩu khẩu và mở rộng vùng sản xuất nguyên liệu trong nước. Dẫu vậy, đây là định hướng về đường dài, khó có thể tạo ra nguyên liệu trong thời gian ngắn được...
"Việt Nam sẽ tiếp tục phải đối diện với câu chuyện tổn thất do liên quan đến phòng vệ thương mại nếu không có chế tài mạnh, đủ sức răn đe dành cho trường hợp bất chấp vì lợi ích, lợi nhuận mà làm tổn hại đến danh dự quốc gia. Đơn cử như việc lực
lượng hải quan trong quá trình kiểm tra đã nhiều lần phát hiện ra các container chở hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc nhưng dán sẵn mác 'Made in Vietnam' để đưa đi xuất khẩu nước ngoài", ông Thịnh nói.
Đại diện nhóm nghiên cứu các hiệp hội gỗ và Forest Trends chỉ ra các dấu hiệu của một sản phẩm ngành gỗ bị đội lốt hàng Việt Nam như: công ty tham gia xuất khẩu mới được thành lập tại Việt Nam với quy mô sản xuất nhỏ; công ty tập trung vào lắp ráp, đóng gói, sử dụng nguồn nguyên liệu đầu vào nhập khẩu từ công ty mẹ tại Trung Quốc; các mặt hàng sản xuất, xuất khẩu từ Việt Nam cũng chính là các mặt hàng trước đó từ Trung Quốc bị Mỹ áp các mức thuế mới; xuất khẩu các mặt hàng này từ các công ty của Trung Quốc ở Việt Nam chủ yếu vào thị trường Mỹ, thông qua mạng lưới tiêu thụ trước đó đã được thiết lập bởi công ty mẹ.
Vị đại diện này khẳng định: "Việc ngăn chặn và giải quyết gian lận thương mại kịp thời và hiệu quả có tính chất sống còn với hàng hóa Việt Nam nói chung và ngành gỗ nói riêng".
(VNF) - Khu đô thị thể thao Olympic, trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, Khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh... là những dự án có tổng mức đầu tư lớn nhất sẽ được khởi công vào ngày 19/12.
(VNF) - TS Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nhận định để đạt được con số tăng trưởng hai con số này, cơ cấu nền kinh tế buộc phải có sự chuyển dịch mạnh mẽ về chất. Khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo cần phải đạt mức tăng trưởng gần 13% mỗi năm, trong khi khu vực dịch vụ cũng phải duy trì tốc độ tăng trưởng 12,5%.
(VNF) - Thủ tướng khẳng định mục tiêu tăng trưởng 2 con số của Việt Nam là có nền tảng, có dư địa và khả thi. Trên cơ sở đó, Chính phủ quyết tâm thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, tăng tốc phục hồi và hướng tới mục tiêu tăng trưởng cao gắn với phát triển bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Theo Bộ Công an, vụ thâu tóm khu đất "vàng" Bến Vân Đồn có việc giao tiền hối lộ bằng hai vali, vỏ thùng rượu, quà tặng xa xỉ và lời hứa cho penthouse.
(VNF) - Công an TP. Đà Nẵng vừa triệt phá thành công chuyên án, bắt giữ nhóm đối tượng hoạt động phạm tội sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức kinh doanh đa cấp tiền ảo với tính chất phức tạp, quy mô toàn quốc, số tiền chiếm đoạt hàng ngàn tỷ đồng.
(VNF) - Sáng 16/12, tiếp xúc cử tri phường Võ Cường (Bắc Ninh) sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết Nhà nước sẽ điều chỉnh tăng lương khu vực công từ năm 2026, trong khi chờ ban hành bảng lương mới theo chủ trương cải cách tiền lương.
(VNF) - Trong bối cảnh an ninh năng lượng trở thành thách thức chiến lược, Việt Nam cần hơn 120 tỷ USD để triển khai Quy hoạch điện VIII trong 5 năm tới, song nguồn lực trong nước chỉ có thể đáp ứng khoảng một nửa. Theo ông Đặng Huy Đông, phần thiếu hụt 60 – 70 tỷ USD buộc Việt Nam phải trông cậy vào thị trường vốn và nhà đầu tư quốc tế, đặt ra bài toán lớn về cơ chế, thị trường điện và bảo đảm nguồn điện ổn định cho mục tiêu tăng trưởng cao trong những năm tới.
(VNF) - UNDP cho rằng tăng trưởng cao sẽ khó duy trì bền vững nếu nền kinh tế vẫn vận hành chủ yếu theo mô hình tuyến tính. Trước sức ép ngày càng lớn từ cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm và biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn cần được thúc đẩy như một hướng đi chiến lược, giúp Việt Nam vừa giữ nhịp tăng trưởng nhanh, vừa nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và sức chống chịu của nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Từ chỗ quen với lối sản xuất tự cung tự cấp, vật đổi vật, nhiều phụ nữ Cơ Tu ở các xã miền núi phía Tây TP. Đà Nẵng đã mạnh dạn thay đổi tư duy, học cách làm ăn, tham gia thị trường và tiếp cận kinh tế số, vươn lên thoát nghèo.
(VNF) - Hàng chục nghìn hồ sơ tại Cục An toàn thực phẩm bị “bôi trơn” gần 100 tỷ đồng, trong đó nguyên Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong chiếm đoạt gần 44 tỷ đồng.
(VNF) - Tại phiên xét xử phúc thẩm cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan được Viện kiểm sát đề nghị giảm án 24-30 tháng tù về tội Nhận hối lộ (án sơ thẩm tuyên 14 năm tù).
(VNF) - Ông Nguyễn Thanh Phong, cựu Cục trưởng An toàn thực phẩm Bộ Y tế, bị cáo buộc để chuyên viên nhận tiền khi xét hồ sơ công bố sản phẩm, tổng 95 tỷ đồng.
(VNF) - Tối 15/12, tại Cung Điền kinh Hà Nội, UBND TP. Hà Nội long trọng tổ chức Lễ khai mạc Đại hội Thể dục thể thao (TDTT) Thủ đô lần thứ XI năm 2025 - sự kiện thể thao quy mô lớn nhất của Thủ đô, được tổ chức 4 năm một lần, thu hút sự quan tâm của đông đảo cán bộ, nhân dân và người yêu thể thao cả nước.
(VNF) - Liên quan vụ án tiền số AntEx thuộc hệ sinh thái của Công ty NextTech gồm có 35 doanh nghiệp, ông Nguyễn Hòa Bình (thường gọi là Shark Bình) mới bị khởi tố thêm tội trốn thuế.
(VNF) - Sau khi Thanh tra Chính phủ chỉ ra những sai phạm tại dự án trụ sở mới Bộ Ngoại giao, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu Bộ Công an đang nghiên cứu, xác minh.
(VNF) - Sau khi khởi tố, cơ quan điều tra đang phối hợp cơ quan chuyên môn giám định các sản phẩm của Mailisa còn vợ chồng chuỗi thẩm mỹ viện này cũng đã giao nộp 300 tỷ đồng khắc phục hậu quả vụ án.
(VNF) - Cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (cũ) Hoàng Thị Thúy Lan đưa ra nhiều tình tiết để xin giảm nhẹ hình phạt, trong đó 'hoàn cảnh gia đình rất khó khăn.
(VNF) - Hà Tĩnh, nơi nhiều vùng biển bãi ngang và miền núi còn đối mặt với nghèo đa chiều, các chương trình giảm nghèo đang chuyển hướng mạnh sang nâng cao dân trí, dạy nghề và hỗ trợ sinh kế thực chất. Những lớp học cộng đồng, khóa đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp và các mô hình hỗ trợ vốn – kỹ thuật đã mở ra cơ hội mới cho phụ nữ, lao động nghèo và đồng bào vùng khó.
(VNF) - Chiều nay, chuyến bay kỹ thuật sử dụng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines sẽ hạ cánh xuống sân bay Long Thành để thực hiện thử tải, đánh dấu bước kiểm tra quan trọng trước khi sân bay này chính thức đón các chuyến bay chở khách đầu tiên vào ngày 19/12.
(VNF) - Mô hình "nâng cao nhận thức - chuyển đổi thói quen - ứng dụng số” không chỉ giúp hơn 200 hộ nông dân Tây Nguyên cải thiện kỹ thuật sản xuất, tăng thu nhập và tiếp cận thị trường quốc tế, mà còn trở thành điểm sáng về trao quyền kinh tế cho phụ nữ và người dân tộc thiểu số.
(VNF) - Theo TS Lê Duy Bình, dù duy trì được ổn định vĩ mô và nhiều động lực tăng trưởng mới đã manh nha hình thành song kinh tế Việt Nam vẫn cần tăng tốc chuyển đổi mô hình, nâng cao năng suất và giá trị gia tăng để tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu tăng trưởng cao, bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Sau một ngày thi đấu sôi nổi, Giải bóng đá Báo chí các tỉnh thành lần thứ XI – năm 2025 đã chính thức khép lại thành công vào tối 13/12 tại sân bóng Nguyên Dương (Hà Nội). Giải đấu tiếp tục khẳng định vị thế là sân chơi thể thao truyền thống, giàu ý nghĩa dành riêng cho cộng đồng những người làm báo đang công tác tại Hà Nội và các tỉnh, thành.
(VNF) - Khu đô thị thể thao Olympic, trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, Khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh... là những dự án có tổng mức đầu tư lớn nhất sẽ được khởi công vào ngày 19/12.
(VNF) - Một hộ dân có hơn 400 m2 đất mặt tiền phố Đinh Tiên Hoàng được bồi thường khoảng 400 tỷ đồng để di dời nhường đất làm Quảng trường - công viên phía đông Hồ Hoàn Kiếm.