Thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy lượng than nhập khẩu tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi giá nhập khẩu trung bình lại giảm mạnh xuống còn khoảng 98 USD mỗi tấn – thấp hơn gần 20% so với năm 2024.
Sự gia tăng mạnh mẽ về lượng than nhập khẩu phản ánh rõ nét áp lực đảm bảo an ninh năng lượng trong bối cảnh nhu cầu điện tăng cao. Đặc biệt, các nhà máy nhiệt điện – vốn phụ thuộc phần lớn vào nhiên liệu than – đang bước vào giai đoạn cao điểm vận hành do thời tiết nắng nóng kéo dài và mực nước các hồ thủy điện suy giảm. Trong khi đó, sản lượng khai thác than trong nước có dấu hiệu chững lại do điều kiện khai thác ngày càng khó khăn và chi phí tăng cao.
Indonesia tiếp tục là nguồn cung than lớn nhất của Việt Nam với hơn 9 triệu tấn, chiếm gần 50% tổng lượng than nhập khẩu trong 4 tháng qua. Than nhập từ Indonesia chủ yếu là loại nhiệt trị thấp, giá rẻ, phù hợp với các nhà máy điện than tại miền Nam và miền Trung. Ngoài ra, Việt Nam cũng nhập gần 4 triệu tấn từ Nga và khoảng 3 triệu tấn từ Australia – hai thị trường cung cấp than chất lượng cao, phục vụ nhu cầu luyện kim và các ngành công nghiệp nặng.
Một điểm đáng chú ý là chi phí nhập khẩu than không tăng tương ứng với sản lượng do giá than thế giới đang giảm mạnh. Sau giai đoạn tăng nóng vào năm 2022–2023 do ảnh hưởng của khủng hoảng năng lượng và chiến sự Nga – Ukraine, thị trường than quốc tế đã hạ nhiệt khi nguồn cung được khôi phục và các quốc gia tiêu thụ lớn, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ, dần ổn định nhu cầu.
Tuy nhiên, việc tăng mạnh nhập khẩu than trong ngắn hạn cũng đặt ra không ít lo ngại. Trong khi Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và đang nỗ lực chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, thì lượng than nhập khẩu vẫn tăng đều qua từng năm, cho thấy sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch chưa thể giảm ngay. Đặc biệt, ngành nhiệt điện vẫn đóng vai trò trụ cột trong hệ thống điện quốc gia, khi năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời chưa đảm bảo được tính ổn định và nguồn dự phòng.
Bên cạnh đó, chi phí nhập khẩu than lớn cũng gây áp lực lên cán cân thương mại và làm gia tăng chi phí sản xuất của nhiều ngành công nghiệp. Trong dài hạn, nếu không có chiến lược rõ ràng để giảm phụ thuộc vào than, Việt Nam có thể đối mặt với rủi ro từ biến động giá nhiên liệu thế giới và các chính sách thuế carbon từ các thị trường xuất khẩu lớn như EU.
Theo đánh giá từ các chuyên gia năng lượng, Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư vào hệ thống tích trữ năng lượng, cải thiện lưới điện truyền tải và nâng cao hiệu quả sử dụng điện, đồng thời có lộ trình giảm dần sự phụ thuộc vào nhiệt điện than. Việc tận dụng giai đoạn giá than rẻ hiện nay cần đi kèm với các giải pháp kỹ thuật và tài chính để chuẩn bị cho chuyển đổi năng lượng bền vững trong những năm tới.
Được biết, sở dĩ Việt Nam chi hàng tỷ USD để nhập khẩu than chủ yếu để phục vụ sản xuất điện, đặc biệt là tại các nhà máy nhiệt điện than sử dụng công nghệ đốt hiện đại, đòi hỏi loại than có nhiệt trị cao - vốn không phổ biến trong nước. Trong đó, than khai thác trong nước thường có chất lượng thất hơn, phù hợp với một số linh vực như xi măng hoặc sản xuất nhỏ lẻ.
Những năm gần đây, nhu cầu than cho phát điện tăng mạnh do quy mô các nhà máy nhiệt điện mở rộng, trong khi khai thác nội địa ngày càng gặp khó khăn, trữ lượng dễ khai thác cạn dần, việc khai thác xuống sâu làm tăng chi phí và giảm hiệu quả kinh tế.
Theo quy hoạch ngành than Việt Nam đến năm 2020 và triển vọng đến năm 2030 tại Quyết định 403/QĐ-TTg, nhu cầu than dành cho nhiệt điện là 64,1 triệu tấn vào năm 2020 và ước tính sẽ lên đến 131,1 triệu tấn vào năm 2030.
Các loại than nhập khẩu vào Việt Nam được phân loại theo hệ thống mã HS, thuộc chương 27 của Biểu thuế xuất nhập khẩu. Cụ thể, mã 27011100 áp dụng cho than antraxit – loại than có hàm lượng carbon cao, thường dùng trong luyện kim. Mã 27011210 dành cho than cốc (coking coal) phục vụ sản xuất thép, còn mã 27011290 là các loại than bitum khác, thường dùng trong nhiệt điện. Mã 27011900 bao gồm các loại than đá khác không thuộc nhóm trên, và 27012000 áp dụng cho than ép bánh, than quả bàng dùng trong dân dụng hoặc công nghiệp nhẹ. Ngoài ra, than mẫu dùng trong phòng thí nghiệm được phân loại theo mã 38220090.
Indonesia là một trong những nguồn cung cấp than các loại quan trọng cho Việt Nam. Hiện, Việt Nam áp dụng thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt (ATIGA) với mức 0% cho các loại than nhập khẩu từ Indonesia, do cả hai quốc gia đều là thành viên của Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA). Để được hưởng mức thuế này, doanh nghiệp cần xuất trình Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu D, chứng minh nguồn gốc từ Indonesia.
Tuy nhiên, nếu không có C/O mẫu D hợp lệ, than nhập khẩu sẽ bị áp dụng mức thuế suất thông thường (MFN) khoảng 3-5%. Mức thuế MFN cụ thể phụ thuộc vào loại than và mã HS tương ứng.
Bước sang năm 2025, Việt Nam dự kiến sản xuất khoảng 37 triệu tấn than sạch, trong khi nhu cầu tiêu thụ lên tới 50 triệu tấn, chủ yếu phục vụ các nhà máy nhiệt điện. Do đó, Việt Nam tiếp tục tăng cường nhập khẩu, đặc biệt là than nhiệt từ Indonesia và Úc. Mặc dù có xu hướng chuyển sang năng lượng tái tạo, than vẫn đóng vai trò chủ lực trong cơ cấu năng lượng quốc gia đến năm 2030.
Tags:
(VNF) - TS. Hồ Quốc Tuấn cho rằng bước sang năm 2026, dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ của Việt Nam sẽ không còn nhiều khi áp lực lạm phát gia tăng, nhu cầu chi tiêu và đầu tư công lớn hơn, trong khi bối cảnh tài chính – tiền tệ toàn cầu tiếp tục tiềm ẩn nhiều rủi ro, khiến mặt bằng lãi suất khó duy trì ở mức thấp và ổn định như giai đoạn trước.
(VNF) - (VNF) - Sáng 23/12, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. VietnamFinance trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
(VNF) - Trong ngày làm việc đầu tiên, Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp riêng, cho ý kiến hoàn thiện báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII về công tác nhân sự.
(VNF) - Đà phục hồi mạnh của xuất khẩu cùng nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu gia tăng đã đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam lập kỷ lục mới. Tính đến hết ngày 15/12, tổng trị giá thương mại hàng hóa đạt gần 884 tỷ USD, tăng hơn 18% so với cùng kỳ, phản ánh sức bật rõ nét của hoạt động sản xuất, xuất khẩu trong những tháng cuối năm.
(VNF) - UBND phường Vĩnh Hưng (TP. Hà Nội) vừa ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Hòa Bình do có hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng theo quy định.
(VNF) - Với cách làm đồng bộ và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác giảm nghèo ở Đắk Lắk đang đi vào thực chất. Từ những buôn làng vùng sâu, nhiều hộ nghèo đã vươn lên ổn định cuộc sống, tạo nền tảng cho giảm nghèo bền vững.
(VNF) - Cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (cũ) Hoàng Thị Thúy Lan vừa được tòa phúc thẩm tuyên giảm án 2 năm 6 tháng tù giam.
(VNF) - Phát biểu nhận nhiệm vụ, quyền Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định sẽ lấy doanh nghiệp làm trung tâm và thị trường làm động lực
(VNF) - Từ những nông dân từng tay trắng, thiếu đất và vốn sản xuất, nhiều mô hình sinh kế hiệu quả đã hình thành ở Quảng Ngãi. Những mô hình này đã tạo sức lan toả và trở thành nền tảng cho mục tiêu giảm nghèo bền vững, hướng tới cơ bản không còn hộ nghèo vào năm 2030.
(VNF) - Trải qua hơn tám thập kỷ xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn thể hiện rõ bản chất cách mạng, xứng đáng với lời khen tặng của Bác Hồ.
(VNF) - Sáng 22/12, Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã khai mạc trọng thể tại Thủ đô Hà Nội. Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì, phát biểu khai mạc Hội nghị. VietnamFinance trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm
(VNF) - Sáng 22/12, Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII khai mạc, cho ý kiến về ba nội dung quan trọng, trong đó có công tác nhân sự Đại hội Đảng 14.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Công Thương được Bộ Chính trị điều động tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Quốc hội.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng rà soát lại các quy chuẩn, tiêu chuẩn, điều kiện đường sắt tốc độ cao để lựa chọn công nghệ, tiến hành lựa chọn phương thức đầu tư trong tháng 1/2026.
(VNF) - Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng có Chủ tịch và 2 Phó Chủ tịch cơ quan điều hành. Việc kiện toàn bộ máy điều hành được xem là bước đi quan trọng, tạo nền tảng để trung tâm tài chính chuyên biệt này đi vào vận hành, hướng trọng tâm vào fintech, quản lý gia sản và tài chính xanh.
(VNF) - Sáng 21/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì hội nghị công bố thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam. Sự kiện này đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển thị trường tài chính, thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc nâng cao vị thế trên bản đồ tài chính khu vực và toàn cầu.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, kinh tế số không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu, là động lực cốt lõi của tăng trưởng và đổi mới mô hình phát triển.
(VNF) - Trong những năm gần đây, du lịch cộng đồng tại nhiều vùng nông thôn, miền núi không chỉ dừng lại ở việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch, mà đang dần khẳng định vai trò như một công cụ giảm nghèo hiệu quả. Khi người dân trực tiếp tham gia và hưởng lợi từ việc khai thác giá trị bản địa, du lịch cộng đồng đã tạo sinh kế bền vững, góp phần nâng cao thu nhập, giữ gìn văn hóa và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
(VNF) - Ngày 19/12, lễ khởi công dự án mở rộng đường cao tốc TPHCM - Trung Lương - Mỹ Thuận theo hình thức BOT, tổng vốn đầu tư hơn 36.000 tỷ đồng đã diễn ra.
(VNF) - Dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng có tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 855.000 tỷ đồng, được triển khai theo phương thức đối tác công tư (PPP). Dự án có quy mô khoảng 11.000 ha, gồm 4 dự án thành phần, dự kiến hoàn thành năm 2030.
(VNF) - Tập đoàn Sun Group đã chính thức tổ chức lễ khởi công Dự án Khu dịch vụ du lịch phức hợp cao cấp casino, với tổng mức đầu tư trên 2 tỷ USD.
(VNF) - Sáng 19/12, Cụm công nghiệp An Thọ của công ty cổ phần Đầu tư An Thọ đã chính thức khởi công với tổng mức đầu tư thực tế dự án gần 1.000 tỷ đồng.
(VNF) - 5 nhà ga trên tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng được khởi công đồng loạt, mở đầu cho việc triển khai dự án đường sắt hiện đại, góp phần tăng cường kết nối vùng và liên vận quốc tế Việt Nam – Trung Quốc.
(VNF) - Dự án cải tạo, chỉnh trang công viên hai bên sông Tô Lịch có tổng mức đầu tư khoảng 4.665 tỷ đồng, do Tập đoàn Sun Group là nhà đầu tư.
(VNF) - Ngày 19/12, dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) – Trà Lĩnh (Cao Bằng) giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư gần 23.000 tỷ đồng đã chính thức được thông tuyến.
(VNF) - TS. Hồ Quốc Tuấn cho rằng bước sang năm 2026, dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ của Việt Nam sẽ không còn nhiều khi áp lực lạm phát gia tăng, nhu cầu chi tiêu và đầu tư công lớn hơn, trong khi bối cảnh tài chính – tiền tệ toàn cầu tiếp tục tiềm ẩn nhiều rủi ro, khiến mặt bằng lãi suất khó duy trì ở mức thấp và ổn định như giai đoạn trước.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
