Tại buổi toạ đàm với Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, CEO Vietnam Airlines Dương Trí Thành ước tính hãng lỗ ròng 13.000 tỷ đồng, dù thị trường nội địa đã dần phục hồi.
Trước đó, kế toán trưởng Trần Thanh Hiền từng dự tính hãng lỗ khoảng 15.000 – 16.000 tỷ đồng hồi đầu tháng 6. Việc giảm lỗ, theo ông Thành, là nhờ áp dụng các chính sách về giảm thuế phí xăng dầu, chậm khấu hao. Như vậy, với kết quả này, so với năm 2019, doanh thu năm nay của hãng giảm một nửa, còn khoảng 50.000 tỷ đồng.
Từ tháng 4, Vietnam Airlines không còn chuyến bay chở khách thương mại quốc tế. Tính cả tháng, trung bình mỗi ngày hãng chỉ bay 4 chuyến. "Từ năm 1975 đến nay, chưa bao giờ bầu trời Việt Nam ít chuyến bay đến thế", ông Thành nói.
Đến tháng 6, thị trường khách nội địa của Vietnam Airlines đã tăng bằng 84% năm ngoái nhưng doanh thu chưa phục hồi được. Ông Thành lý giải bởi trong 3 tháng qua, Vietnam Airlines liên tục mở 18 đường bay nội địa mới phần lớn là các chặng ngắn, bán với giá rất rẻ. Trong khi thực tế, mười mấy đường bay nội địa mới bằng một đường bay quốc tế.
CEO Vietnam Airlines dự đoán thị trường hàng không nội đến hết năm 2021 mới có thể phục hồi bằng mức trước dịch – năm 2019, còn quốc tế phải đến hết năm 2022.
"Chúng tôi đề nghị Chính phủ - với vai trò là chủ sở hữu hỗ trợ khẩn cấp 12.000 tỷ đồng, nếu không đến cuối tháng 8 sẽ rất khó khăn", CEO Vietnam Airlines nói.
Ông Thành nói, sở dĩ phải xin chủ sở hữu là Chính phủ hỗ trợ bởi cũng đã trao đổi với All Nippon Airways (ANA) – cổ đông nắm giữ 8,6% vốn của Vietnam Airlines. Tuy nhiên, cũng chung như các hãng hàng không toàn cầu, ANA thậm chí còn khó khăn hơn khi đang phải tìm cách vay 10 tỷ USD. Vì vậy, ANA không còn nguồn tiền cho Vietnam Airlines vay.
Bên cạnh đó, theo ông Thành, là hãng hàng không quốc gia, ngoài nhiệm vụ chung, Vietnam Airlines còn phải phục vụ an ninh quốc phòng, vai trò Nhà nước giao phó, bay giải cứu, hồi hương ngày càng nhiều.
Trong giai đoạn vừa qua, Vietnam Airlines đã chủ động thực hiện nhiều biện pháp để tiết kiệm 5.000 tỷ, trong đó hơn 1.700 tỷ giảm lương, đàm phán giãn thanh toán thuê máy bay hơn 2.300 tỷ, giãn gốc lãi vay 1.940 tỷ đồng. Ông Thành tin rằng nếu được hỗ trợ, Vietnam Airlines sẽ phục hồi và thực hiện tốt những nhiệm vụ của mình.
Giai đoạn 2010 – 2019, Vietnam Airlines Group (gồm Vietnam Airlines, Jetstar Pacific và VASCO) đã nộp ngân sách nhà nước hơn 44.000 tỷ đồng, trong đó năm 2019, Vietnam Airlines đóng góp gần 2.600 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Nghiên cứu Quản lý kinh tế trương ương cho rằng, không nên gọi là "Chính phủ cứu Vietnam Airlines". Theo ông, cần phân định rõ vai trò của Chính phủ là chủ sở hữu với vai trò là cơ quan quản lý, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng.
Theo ông Cung, chọn Vietnam Airlines là ví dụ cho vai trò chủ sở hữu của Chính phủ bởi các nước đều hỗ trợ ngành hàng không, trong đó các hãng hàng không quốc gia. Đây có thể là nhân tố đầu tiên phục hồi sau dịch, thúc đẩy phục hồi kinh tế, du lịch... "Các nước làm nhiều và nhanh hơn Việt Nam với cả hai vai trò là cơ quan quản lý và nhà đầu tư vì hàng không quan trọng, cần phải duy trì", ông Cung nói.
Ông Cung cho biết, đầu tiên, các nước trợ cấp như miễn giảm thuế, phí. Trong khi đó, Việt Nam mới chỉ có giảm nộp thuế, miễn một số loại phí. Còn với vai trò chủ sở hữu, người có vốn, các nước có thể cho vay, bảo lãnh cho vay, đầu tư vốn thông qua phát hành cho cổ động hiện hữu, tăng vốn để nắm tỷ lệ sở hữu nhất định để giúp doanh nghiệp không phá sản. Chính phủ các nước đã cho vay khoảng 123 tỷ USD, trong đó có cho vay vốn, trợ cấp lương, bảo lãnh vay, tăng vốn chủ sở hữu, trợ cấp khai thác...
Theo ông Cung, trường hợp Vietnam Airlines rất thiếu thanh khoản, không chỉ ban lãnh đạo hãng, chủ sở hữu, các cổ đông cũng phải nghĩ xem làm cách nào để duy trì, tồn tại. Do đó, ông cho rằng không nên nói hãng đi xin hỗ trợ hay giải cứu từ Chính phủ - với vai trò chủ sở hữu.
Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không quốc tế (IATA), ngành hàng không toàn cầu cần 3 năm nữa mới phục hồi về mức năm 2019. Sau khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, ngành này lỗ khoảng 20 tỷ USD, sau đó mỗi năm lãi 30 – 40 tỷ USD. Tuy nhiên, vì Covid-19 năm nay, ngành hàng không toàn cầu dự kiến giảm thu 419 tỷ USD, lỗ 84 tỷ USD và lỗ tiếp 15 tỷ USD năm 2021. IATA ước tính ngành hàng không cần các chính phủ hỗ trợ ít nhất 250 tỷ USD.
