VietnamFinance bình chọn 10 sự kiện nổi bật ngành Công Thương năm 2019
Xuân Hải -
28/12/2019 03:32 (GMT+7)
(VNF) – Năm 2019 là năm có nhiều dấu mốc nổi bật trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và ngành Công Thương nói riêng. Tuy nhiên, năm 2019, ngành Công Thương cũng có những sự vụ “ồn ào”.
10 sự kiện nổi bật ngành Công Thương năm 2019
Kim ngạch xuất nhập khẩu vượt mốc 500 tỷ USD, xuất siêu năm thứ 4 liên tiếp
Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế và thương mại toàn cầu giảm thấp và xu hướng bảo hộ mậu dịch mạnh mẽ, Việt Nam vẫn tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng xuất nhập khẩu ở mức cao, đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2019 vượt mốc 500 tỷ USD.
Ước tính năm 2019, Việt Nam xuất siêu 9,94 tỷ USD. Đây là năm xuất siêu thứ 4 liên tiếp của Việt Nam.
Điểm đáng chú ý là khối doanh nghiệp trong nước tiếp tục là điểm sáng trong hoạt động xuất khẩu hàng hóa trong năm 2019 với mức tăng 17,7%; cao hơn 2 lần so với tốc độ tăng trưởng chung cả nước và cao hơn 4 lần so với tốc độ tăng trưởng của khối doanh nghiệp FDI (kể cả dầu thô, đạt 4,2%).
Nhờ kết quả này, tỷ trọng xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp trong nước tiếp tục xu hướng tăng lên, chiếm 31,16% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực và Hiệp định EVFTA được ký kết
Năm 2019 đánh dấu hai dấu mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập kinh tế của Việt Nam: Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực và Hiệp định EVFTA được ký kết.
Ngay từ năm đầu tiên CPTPP có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường các thành viên đã thực thi Hiệp định này có tốc độ tăng trưởng cao trên hai con số, tập trung vào các mặt hàng mà Việt Nam có thế mạnh xuất khẩu như điện thoại các loại và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác; hàng thủy sản; hàng dệt may...
Việc chính thức ký kết Hiệp định Thương mại tự do và Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu đã tăng cường hơn nữa quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu, làm sâu sắc hơn mối quan hệ về kinh tế và thương mại, giúp Việt Nam thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với đổi mới và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng.
Sự bùng nổ của điện mặt trời
Với Quyết định 11 của Thủ tướng, điện mặt trời đã được phát triển hết sức mạnh mẽ trong năm 2019.
Theo báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tính đến cuối tháng 6/2019 – thời điểm kết thúc Quyết định 11 - cả nước có 89 nhà máy điện gió và điện mặt trời với tổng công suất đặt 4.543,8 MW. Riêng hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận đã có 38 nhà máy điện gió, điện mặt trời với tổng công suất đặt 2.027 MW.
Việc điện mặt trời quá nhanh đã khiến lưới truyền tải tại khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ bị quá tải, dẫn đến các nhà máy điện mặt trời không thể giải tỏa hết công suất và bị buộc phải cắt giảm công suất.
Để giải quyết vấn đề này, ngành điện đã cấp tập đầu tư hệ thống trạm biến áp và đường dây mới, tuy nhiên việc xây dựng những hạng mục này đòi hỏi thời gian dài, do đó tình trạng quá tải lưới truyền tải vẫn chưa được giải quyết.
Trong bối cảnh Quyết định 11 hết hiệu lực vào cuối tháng 6/2019, Bộ Công Thương đã liên tiếp trình Thủ tướng các phương án mới cho giá điện mặt trời. Tuy nhiên cho đến nay, Chính phủ vẫn chưa chốt mức giá cụ thể.
Vụ Asanzo làm dấy lên vấn đề xuất xứ hàng hóa
Tháng 6/2019, các sản phẩm của Công ty Cổ phần Tập đoàn Asanzo bị báo giới cáo buộc là “hàng Trung Quốc đội lốt hàng Việt Nam”. Vụ việc đã gây chấn động dư luận và khiến Thủ tướng phải chỉ đạo xác minh, làm rõ.
Sau 4 tháng, vào cuối tháng 10/2019, Bộ Tài chính xác định Asanzo có 4 vi phạm gồm: vi phạm liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp về nhãn hiệu (giả mạo nhãn hiệu), vi phạm liên quan đến cáo buộc "lừa dối người tiêu dùng", vi phạm liên quan đến xuất xứ hàng hóa, hành vi phạm về trốn thuế.
Trước đó, Cục thuế TP. HCM đã ký Quyết định chuyển hồ sơ vụ vi phạm hành chính có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi trốn thuế đối với Công ty Asanzo cho Công an TP. HCM và Bộ Công an.
Vụ việc hiện vẫn chưa kết thúc. Trong bối cảnh đó, Công ty Asanzo vẫn tiếp tục hoạt động và tung ra thị trường các sản phẩm mới.
Liên quan đến vụ Asanzo, Bộ Công Thương đã cho xây dựng dự thảo Thông tư quy định về cách xác định sản phẩm, hàng hóa là sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam. Tuy nhiên cho đến nay, số phận của dự thảo Thông tư này vẫn đang là một dấu hỏi.
Cuộc tranh cãi về giá điện
Tháng 3/2019, Tập đoàn Điện lực Việt Nam công bố điều chỉnh giá điện. Theo đó, giá điện năm 2019 tăng 8,36% so với giá điện bình quân hiện hành. Như vậy giá điện sẽ tăng từ 1.720,65 đồng/kWh lên 1.864,44 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT).
Việc tăng giá điện này đã tạo nên một cuộc tranh cãi gay gắt trong dư luận. Ngành điện hứng chịu khá nhiều chỉ trích về thời điểm tăng giá điện, về biểu giá điện bậc thang… Sức nóng của vụ việc được đẩy lên cao tới mức Thủ tướng phải chỉ đạo kiểm tra đúng sai trong việc tăng giá điện và Bộ Công Thương đã lập 3 đoàn kiểm tra.
Trung tuần tháng 5/2019, Bộ Công Thương đã có báo cáo gửi Thủ tướng về giá điện, trong đó nhấn mạnh việc tăng giá bán lẻ điện bình quân 8,36% chưa gồm chênh lệch tỷ giá mua bán điện dự kiến năm 2018 của các nhà máy điện (hơn 3.260 tỷ đồng).
Nếu bổ sung thêm chi phí này, giá bán lẻ điện bình quân 2019 sẽ tăng 9,26% chứ không phải 8,36%.
Bộ cũng nhấn mạnh việc chốt chỉ số công tơ, phát hành hóa đơn tiền điện tại một số khách hàng sử dụng điện sản xuất lớn cho thấy, các đơn vị đã thực hiện đúng quy định.
Sau khi công bố báo cáo này, cuộc tranh cãi về giá điện đã lắng xuống.
12 dự án thua lỗ được bàn giao về “siêu ủy ban”
Tháng 7/2019, Bộ Công Thương đã bàn giao 11/12 dự án thua lỗ về Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Riêng dự án nhà máy bột giấy Phương Nam được bàn giao sau.
Cho đến nay, công tác xử lý 12 dự án thua lỗ này vẫn đang được tiếp tục. Trong số 06 dự án trước đây hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng thua lỗ thì đã có 02 dự án bước đầu có lãi, trong đó 1 dự án đang làm thủ tục đưa ra khỏi đề án.
Bốn dự án còn lại từng bước khắc phục khó khăn, phấn đấu bù đắp chi phí biến đổi, giảm lỗ so với cùng kỳ. Cá biệt có Dự án nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình đạt doanh thu 6 tháng đầu năm 2019 xấp xỉ bằng cả năm 2018.
Đối với 3 dự án trước đây dừng sản xuất kinh doanh, có 2 dự án vận hành trở lại; 1 dự án đã sẵn sàng khởi động lại khi điều kiện thị trường thuận lợi.
Ban hành đề án tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ
Năm 2019, trong bối cảnh diễn biến phức tạp của thương mại toàn cầu, đặc biệt là dưới áp lực của xung đột thương mại Mỹ - Trung, các hành vi gian lận xuất xứ, gian lận thương mại, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại có xu hướng gia tăng với các hình thức ngày càng tinh vi, phức tạp.
Để tăng cường công tác quản lý đối với các vấn đề này, Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án 824 theo Quyết định số 824/QĐ-TTg ngày 04 tháng 7 năm 2019 phê duyệt “Đề án Tăng cường quản lý Nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ” và Quyết định 2094A/QĐ-BCT ngày 15/7/2019 về Kế hoạch hành động của Bộ Công Thương để triển khai Đề án 824.
Theo đó, Bộ Công Thương đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành liên quan triển khai quyết liệt công tác chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, quản lý thị trường, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, xuất xứ, ngăn chặn hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của các ngành sản xuất và người tiêu dùng trong nước.
Bộ Công Thương là Bộ đầu tiên thực hiện kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia
Cổng Dịch vụ công quốc gia tổ chức trên phạm vi toàn quốc được chính thức khai trương vào ngày 9/12/2019 với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.
Bộ Công Thương là đơn vị đầu tiên thí điểm kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia. Theo đó, Bộ đã chủ động lựa chọn những dịch vụ công thuộc thẩm quyền của Bộ có số lượng hồ sơ lớn, có tác động trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp đưa lên Cổng dịch vụ công quốc gia, gồm: (1) Cấp giấy chứng nhận xuất xứ ưu đãi và (2) Đăng ký hoạt động khuyến mại. Đây là các nhóm thủ tục có số lượng hồ sơ trực tuyến lớn nhất thực hiện tại của Bộ Công Thương.
Thương mại điện tử bứt phá, Việt Nam trở thành một trong những thị trường tiềm năng nhất Asean
Việt Nam hiện được đánh giá là một trong những thị trường thương mại điện tử phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là hơn 25% trong giai đoạn hiện nay và được dự báo quy mô thị trường có khả năng lên tới 13 tỷ USD vào năm 2020.
Doanh thu hoạt động thương mại điện tử ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong tổng doanh thu bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng (xấp xỉ 4% và đang gia tăng nhanh).
Theo Báo cáo "Kinh tế Internet Đông Nam Á 2018" của Google - Temasek, tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử của Việt Nam giai đoạn 2015 - 2025 được dự báo ở mức 43%, đưa Việt Nam trở thành nước có nền thương mại điện tử tăng trưởng nhanh nhất khu vực.
Bộ Công Thương đã và đang đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, ứng dụng thương mại điện tử xuyên biên giới với việc tìm hiểu và kết nối với Amazon Global Selling bằng chương trình bán hàng toàn cầu của Amazon nhằm gia tăng xúc tiến thương mại và xuất khẩu qua nền tảng thương mại điện tử, qua đó, nhiều doanh nghiệp đã được hỗ trợ để xuất khẩu hàng hoá qua sàn thương mại điện tử của Amazon.
Việc tiếp cận được 300 triệu khách hàng trên Amazon là một cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam, tạo ra bước ngoặt mới cho các doanh nghiệp Việt tìm kiếm thị trường, khách hàng mới trên toàn thế giới.
Bê bối xe biển xanh đón người nhà Bộ trưởng Bộ Công Thương
Đầu năm 2019, Văn phòng Bộ Công Thương phát đi một công văn gửi tới 6 cơ quan hàng không. Công văn nói rằng Bộ trưởng Trần Tuấn Anh và đoàn công tác của Bộ Công Thương sẽ đi công tác tại TP. HCM từ ngày 3-4/1/2019. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh sẽ rời TP. HCM đi Hà Nội lúc 17h00 ngày 4/1 trên chuyến bCay VN262.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đón Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, Bộ Công Thương đề nghị Cảng vụ Hàng không miền Bắc cũng các cơ quan liên quan cho phép cán bộ của Bộ Công Thương được đón Bộ trưởng tại khu vực sân đỗ máy bay và nhà ga VIP A.
Theo đại diện Cảng vụ Hàng không miền Bắc, Bộ Công Thương đăng ký 2 xe vào đón Bộ trưởng, trong đó có một xe biển 80B 5645.
Tuy nhiên, trên thực tế, trong hai ngày 3-4/1/2018, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đang ở Hà Nội, tham dự một loạt sự kiện quan trọng khác. Người được đón tại sân bay Nôi Bài bằng xe biển xanh chiều ngày 4/1/2019 là người nhà Bộ trưởng.
Vụ việc dùng xe công đón người nhà tại sân bay đã tạo nên một cuộc khủng hoảng đối với hình ảnh cá nhân Bộ trưởng và Bộ Công Thương. Sau 4 ngày gây xôn xao dư luận, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã viết thư xin lỗi công luận.
3 tháng sau đó, Bộ Công Thương cho hay Bộ đã kỷ luật 3 cán bộ liên quan đến sự việc này gồm: ông Đỗ Văn Côi, Phó chánh Văn phòng Bộ Công Thương; ông Đào Tùng Lâm, Trưởng phòng lễ tân và ông Trần Huy Hưng, chuyên viên lễ tân.
(VNF) - Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết, đã bắt tạm giam 2 đối tượng cùng là cán bộ Cục Thuế tỉnh Bắc Giang, nay là Thuế Bắc Ninh vì nhận 4,3 tỷ đồng để “bỏ qua” cho doanh nghiệp có sai phạm về thuế.
(VNF) - Nhắc đến mục tiêu đến năm 2045 nước ta trở thành nước thu nhập cao, đại biểu Quốc hội nêu thách thức dân số "già trước khi giàu" là rất thực tế.
(VNF) - Ngay sau khi trúng đấu giá khu đất 12,3 ha tại Đồ Sơn, Hải Phòng, Công ty cổ phần Đầu tư kinh doanh địa ốc Phương Đông đã mang quyền tài sản của dự án đi thế chấp.
(VNF) - Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ vừa có báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán về nghị quyết phương án nhân sự tạm thời để điều hành hoạt động doanh nghiệp, trong lúc hàng loạt lãnh đạo chủ chốt nghỉ phép.
(VNF) - Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng đất hiếm đang trở thành tài nguyên chiến lược của Việt Nam và thế giới, vì vậy cần có cơ chế quản lý - bảo vệ đặc biệt, tránh nguy cơ khai thác bừa bãi, xuất khẩu thô và thất thoát nguồn lực quốc gia.
(VNF) - Với mức giá gần 2,7 tỷ đồng, hiện biển số xe máy 99AA-999.99 tỉnh Bắc Ninh đang là một trong những biển số xe máy có giá cao nhất từ trước đến nay.
(VNF) - Theo cáo buộc, sau khi chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư, Thân Văn Thoại (Tổng Giám đốc Công ty BBA) đã nhờ người mua 63 mảnh đất tại tỉnh Hòa Bình.
(VNF) - Nghị quyết 72 và Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 được kỳ vọng tạo ra bước đột phá về chăm sóc sức khỏe nhân dân.
(VNF) - Được thiết kế như một giai phẩm Xuân, số đặc biệt mừng Xuân Bính Ngọ 2026 sẽ được Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance dự kiến xuất bản vào tháng 1/2026.
(VNF) - TS.Trần Đình Thiên cho rằng Việt Nam đang đứng trước cơ hội hiếm có để tạo bước nhảy vọt, nếu dám theo đuổi mục tiêu tăng trưởng hai con số một cách thực chất và bền vững. Trong bối cảnh kinh tế thế giới phân hóa mạnh, đây chính là “cách Việt Nam vượt lên chính mình”, thoát khỏi quỹ đạo tăng trưởng trung bình và hình thành sức bật mới cho nền kinh tế.
(VNF) - Giữa những ngày cuối năm se lạnh, ước mơ về một mái nhà kiên cố của mẹ con bà Nguyễn Thị Phúc ở xã Thạch Khê, Hà Tĩnh đã thành hiện thực. VietnamFinance Foundation – chương trình thiện nguyện của Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, cùng chính quyền địa phương và đơn vị tài trợ đã khánh thành, bàn giao căn nhà tình thương 70m², mang đến điểm tựa mới cho gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn này.
(VNF) - Từ ngày 15/12, nhiều hành vi vi phạm liên quan đến căn cước, cư trú và sử dụng VNeID sẽ bị xử phạt nặng theo Nghị định 282/2025. Người dân cần cập nhật quy định để tránh rủi ro pháp lý khi cầm cố, cho thuê hoặc sử dụng trái phép thẻ căn cước.
(VNF) - Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế lên 500 triệu đồng/năm, tức là gấp 5 lần so với mức đang áp dụng theo Luật Thuế TNCN hiện hành.
(VNF) - Các nhóm đối tượng đã cấu kết với một số nhân viên ngân hàng, sử dụng giấy tờ giả mở hơn 1.000 tài khoản doanh nghiệp “ma” và mua khoảng 10.000 tài khoản cá nhân không chính chủ.
(VNF) - Khi cuộc khủng hoảng bất động sản Trung Quốc tiếp tục chìm sâu, giới đầu tư trên mọi thị trường của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới khó lòng làm ngơ.
(VNF) - Theo quyết định của Bộ Chính trị, ông Vũ Đại Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, được điều động tham gia Ban chấp hành, Ban Thường vụ, giữ chức Phó bí thư Thành ủy Hà Nội.
(VNF) - Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. HCM) nêu thực tế nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.
(VNF) - Quá trình điều tra vụ án xảy ra tại thẩm mỹ viện Mailisa, cơ quan chức năng thu giữ 3 tỷ đồng, 400.000 USD, 300 lượng vàng SJC, 100 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
(VNF) - Doanh nghiệp chuyển đổi xanh đang cần các cơ chế khuyến khích, nội dung này đã được nêu bật tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 diễn ra tại TP. HCM.
(VNF) - Năm 2025 khép lại với những dư chấn của thời tiết cực đoan và các hình thái thiên tai bất thường liên tiếp xuất hiện. Những thiệt hại về người và của không chỉ tạo áp lực lên hoạt động sản xuất – đời sống dân sinh, mà còn đặt nền kinh tế Việt Nam trước bài toán cân bằng giữa phục hồi ngắn hạn và tăng trưởng dài hạn.
(VNF) - Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết, đã bắt tạm giam 2 đối tượng cùng là cán bộ Cục Thuế tỉnh Bắc Giang, nay là Thuế Bắc Ninh vì nhận 4,3 tỷ đồng để “bỏ qua” cho doanh nghiệp có sai phạm về thuế.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.