Vụ cháy chung cư mini: Tính mạng mong manh trong khu nhà cao tầng tự xây, không thẩm duyệt, nghiệm thu

Vào 23h50 phút ngày 12/9, trên địa bàn phường Khương Đình, quận Thanh Xuân đã xảy ra một vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng tại số nhà 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ. Ngôi nhà có diện tích trên 200m2 với khoảng 150 người dân sinh sống. Tính đến trưa ngày 13/9, con số Công an cho biết đã thực hiện cứu hộ trên 70 người dân, đưa đi cấp cứu 54 người, số người tử vong là hơn 20.

Bình luận về vụ cháy chung cư mini ở Khương Đình, Chuyên gia pháp lý bất động sản Nguyễn Văn Đỉnh bày tỏ "thật khủng khiếp". Ông Đỉnh phân tích thêm: "trong một con ngõ nhỏ xe ô tô không vào được nhưng lại xây một tòa nhà chung cư mini cao đến 10 tầng, mặt sàn chỉ 200m2, tổng diện tích sàn 2.000m2, có tới 45 hộ dân với khoảng 150 người sinh sống. Tính mạng của người dân là rất mong manh khi đây không phải dự án đầu tư nên không được thẩm duyệt, nghiệm thu, kiểm tra thường xuyên về an toàn, phòng cháy chữa cháy".

Theo ông Đỉnh, loại hình chung cư mini này cực "hot" tại các đô thị lớn vì diện tích vừa phải, giá bán phù hợp túi tiền của các hộ gia đình trẻ, người lao động và có vị trí tiện lợi cho sinh hoạt, làm việc, cho con học... nhưng lại là một “vấn nạn” của các đô thị. Vậy mà dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) lại đề xuất “luật hóa” loại hình này dưới cái tên là “nhà ở nhiều tầng nhiều hộ ở của hộ gia đình, cá nhân”!? Tức là nếu một hộ gia đình, cá nhân có thửa đất ở vài trăm m2 thì có thể xây dựng chung cư mini để bán mà không cần phải thành lập doanh nghiệp, không cần lập dự án đầu tư để thực hiện thủ tục đầu tư theo Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản? (gồm các thủ tục: chấp thuận chủ trương đầu tư, giao đất/cho thuê đất, định giá đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất, thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi/thiết kế cơ sở, thẩm duyệt PCCC, cấp giấy phép xây dựng, nghiệm thu PCCC, nghiệm thu công trình đủ điều kiện khai thác, vận hành...)

Ông Đỉnh nhấn mạnh, nguy hiểm ở chỗ Điều 57 dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi bản mới nhất trình Hội nghị Đại biểu chuyên trách cuối tháng 8/2023, lại cho phép chủ nhà được lựa chọn cấp “sổ hồng” riêng đối với từng căn hộ, điều này sẽ dẫn đến loại hình chung cư mini được “luật hóa” và không khác gì căn hộ chung cư thông thường. Điều này cũng thế hiện trong Luật Nhà ở hiện hành (Điều 46) và trước đó là Nghị định 71/2010.

Theo đó, một hộ gia đình trẻ với 700-800 triệu đồng cũng có thể mua một căn hộ chung cư mini diện tích 30m2 và được cấp “sổ hồng” giống hệt như mua căn hộ trong dự án? Nếu chính sách này được thông qua, chắc chắn sẽ dẫn đến chung cư mini “đã hot ngày càng hot hơn”, người dân sẽ càng đổ xô mua chung cư mini, sẽ hình thành làn sóng đi lùng mua các lô đất ở kề cận để hợp thửa, xây chung cư mini bán tràn lan thay vì khuyến khích phát triển nhà ở theo dự án, đảm bảo kết nối hạ tầng đồng bộ.

Không chỉ vấn đề an toàn, phòng cháy chữa cháy, vị chuyên gia pháp lý còn cho rằng việc giải quyết hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội (trường học, y tế, hành chính, dịch vụ...) cho các hộ gia đình mua chung cư mini sẽ chồng chất thêm cho chính quyền các đô thị Hà Nội, TP. HCM, Đà Nẵng... nếu “luật hóa” chung cư mini.

Do đó, ông Đỉnh kiến nghị không “luật hóa” chung cư mini, trái lại cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ loại hình này, đặc biệt là không công nhận giao dịch mua bán căn hộ chung cư mini, kiên quyết không cấp “sổ hồng” riêng đối với từng căn hộ chung cư mini để không làm bùng phát loại hình này, tránh nguy cơ mất an toàn và quá tải hệ thống hạ tầng đô thị.

"Nếu hộ gia đình, cá nhân nào có quyền sử dụng đất ở, muốn xây chung cư thì phải thành lập doanh nghiệp/hợp tác xã và lập dự án đầu tư để thực hiện thủ tục đầu tư theo Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản", ông nhấn mạnh.