14 năm đoạn trường metro số 1

Trên cơ sở kết quả thẩm định thiết kế cơ sở của Bộ Giao thông Vận tải, tháng 4/2007, UBND TP.HCM phê duyệt dự án với tổng mức đầu tư tương đương 17.388 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đến năm 2009, tổng mức đầu tư dự án được đơn vị tư vấn NJPT của Nhật Bản cập nhật, tính toán lại lên khoảng 47.325 tỷ đồng, trong đó vốn vay ODA của Nhật Bản chiếm tới 88,4%, tương đương 41.834 tỷ đồng, còn lại là vốn đối ứng của TP.

Việc điều chỉnh vốn tăng cao khiến tiến độ tuyến metro số 1 gặp nhiều khó khăn và phải đến ngày 28/8/2012 dự án mới được khởi công xây dựng. Vì thế, tiến độ chung cũng lùi lại 2 năm so với kế hoạch ban đầu hoàn thành năm 2018. Sau khi duyệt vốn đầu tư lên hơn 47.000 tỷ đồng, trên cơ sở đồng thuận của các bộ, ngành liên quan, TP. HCM đã ký kết 2 hiệp định vay ODA với số tiền 31.000 tỷ đồng của Tổ chức JICA (Nhật Bản) và giải ngân được khoảng 40%, tương đương 43% tổng khối lượng thực hiện của toàn dự án.

Tuy nhiên, chậm trễ thông qua chủ trương tăng vốn để giải ngân khiến tuyến metro số 1 không ít lần rơi vào tình cảnh “khốn khổ”. Trong đó, cuối năm 2015, liên danh nhà thầu chính thi công gói thầu số 2 (Sumitomo - Cienco 6) đã có đơn yêu cầu TP. HCM bồi thường thiệt hại do chậm bàn giao mặt bằng so với cam kết trong hợp đồng, với số tiền lên đến 2,5 tỷ đồng/ngày. Sau 3 năm, dự án không những không vượt được “ải” thiếu tiền mà tình hình ngày càng nghiêm trọng, thậm chí đối mặt nguy cơ ngừng thi công.

Liên tục phải “giật gấu vá vai”, tạm ứng hơn 4.000 tỷ đồng để “giải nguy” cho dự án, suốt trong giai đoạn từ 2016 - 2019, tuyến metro số 1 liên tục vấp phải nhiều trở ngại không chỉ về thủ tục, vốn mà còn về mặt nhân sự điều hành, khiến việc đưa vào khai thác vận hành tuyến dự kiến lùi tới quý 4/2021, thay vì năm 2020 như kế hoạch trước đó.

Phải đến nửa cuối năm 2019, khi TP. HCM chính thức nhận được ý kiến thẩm định của Bộ KH-ĐT, khơi thông “cửa ải” thủ tục điều chỉnh tổng mức đầu tư, tuyến metro được kỳ vọng nhất này mới có thể “an tâm” tăng tốc về đích.

Đặc biệt, từ đầu năm đến nay, metro số 1 liên tục ghi nhận những cột mốc đáng nhớ về tiến độ. Cụ thể, tháng 2, dự án chính thức thông tuyến từ nhà ga Bến Thành đến depot Long Bình (Suối Tiên). Hai tháng sau, Ban Quản lý đường sắt đô thị đã hoàn trả toàn bộ không gian, mặt bằng phía trước Nhà hát Thành phố (đoạn từ đường Đồng Khởi đến đường Nguyễn Huệ) và hoàn thiện cơ bản thi công tầng B1, ga Nhà hát TP.

Tháng 8, Ban phối hợp liên danh nhà thầu SCC tổ chức triển khai thi công hạng mục kết nối với các nhà ga trên cao tại ga Khu công nghệ cao, chính thức bắt đầu giai đoạn triển khai đồng bộ kết nối các nhà ga với những loại hình giao thông khác xung quanh nhà ga. Và mới đây nhất, 8/10, đoàn tàu đầu tiên metro số 1 đã về tới cảng Khánh Hội (quận 4).