Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Thuế tối thiểu toàn cầu không bắt buộc nhưng Việt Nam phải áp dụng

Thuế tối thiểu toàn cầu mang lại những cơ hội mới

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, thuế tối thiểu toàn cầu không phải là điều ước quốc tế, không phải là cam kết quốc tế, không bắt buộc các quốc gia phải áp dụng.

"Tuy nhiên, nếu Việt Nam không áp dụng thì vẫn phải chấp nhận việc các quốc gia khác áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, có quyền thu thuế bổ sung đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam mà được hưởng mức thuế suất thực tế tại Việt Nam thấp hơn mức tối thiểu toàn cầu 15%, đặc biệt là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài".

Vì thế, để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình, Việt Nam cần khẳng định áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu. Theo hướng dẫn của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) về quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Thuế tối thiểu toàn cầu có bản chất là thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung và các nước cần quy định trong hệ thống pháp luật của mình cho phù hợp.

"Việc áp dụng các quy định của thuế tối thiểu toàn cầu mang lại cho Việt Nam những cơ hội mới, cụ thể như: tăng nguồn thu ngân sách nhà nước từ phần thu thuế bổ sung; tăng cường hội nhập quốc tế; giảm thiểu hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận", ông Phớc nêu rõ.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng cho biết, mục đích xây dựng Nghị quyết nhằm xây dựng chính sách Thuế tối thiểu toàn cầu để áp dụng từ năm 2024; đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp của Việt Nam; tạo mức độ tin tưởng giữa doanh nghiệp và Chính phủ để doanh nghiệp tiếp tục đầu tư và mở rộng đầu tư tại Việt Nam.

Ổn định môi trường pháp lý đầu tư

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh, hiện nhiều nước đã nội luật hoá các quy định này để áp dụng từ kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2024. "Nếu Việt Nam không nội luật hoá các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu, thì các nước xuất khẩu vốn đầu tư sẽ được thu khoản thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung (cho đủ mức 15%) đối với các công ty đa quốc gia có dự án đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đang được hưởng mức thuế suất thực tế dưới 15%", ông Mạnh nêu rõ.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách nhất trí cần ban hành văn bản pháp lý để tạo cơ sở cho các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài thuộc diện điều chỉnh của GloBE (các quy định về việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu) có thể kê khai nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung và yên tâm về môi trường pháp lý tại Việt Nam.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách cho biết: "đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban TCNS nhất trí cần tạm thời ban hành Nghị quyết (thí điểm) của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu của OECD trước khi tiến hành sửa Luật".

Đồng thời, Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ báo cáo rõ kế hoạch, thời gian sửa đổi, bổ sung Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và dự kiến về thời gian hiệu lực thi hành để bảo đảm các nội dung về thuế phải được quy định một cách thống nhất trong luật.

Bên cạnh đó, Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung vào dự thảo nghị quyết nội dung quy định về các Khoản thanh toán chịu thuế dưới mức tối thiểu để có cơ sở áp dụng ngay khi OECD cho phép thực hiện hoặc có phương án bổ sung nội dung quy định về các khoản thanh toán chịu thuế dưới mức tối thiểu khi sửa Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp để bảo đảm giữ quyền đánh thuế của Việt Nam theo quy định của OECD. 

Đối với quy định về người nộp thuế, Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách cho rằng, các quy định được thể hiện trong dự thảo nghị quyết cần tuân thủ quy định của OECD song phải bảo đảm tính rõ ràng, cụ thể để thuận tiện trong triển khai thực hiện.

"Việc dự thảo nghị quyết không quy định cụ thể các nội dung liên quan, chỉ dẫn chiếu đến quy định theo Quy định GloBE sẽ dẫn đến chưa bảo đảm tính rõ ràng, minh bạch, cụ thể của nghị quyết. Do đó, đề nghị Chính phủ cân nhắc để nội luật hóa quy định liên quan. Trong trường hợp không thể thể hiện được nội dung này trong dự thảo nghị quyết, tờ trình của Chính phủ cần báo cáo, giải trình rõ lý do đồng thời, có phương án để giao Chính phủ quy định chi tiết tại các văn bản hướng dẫn thi hành nghị quyết", ông Mạnh cho hay.

Đối với công thức tính thuế, Ủy ban Tài chính Ngân đề nghị cơ quan soạn thảo trên cơ sở các Quy định GloBe, cân nhắc bổ sung quy định làm rõ hơn về khoản bổ sung này. Ngoài ra, trên thực tế sẽ có những khoản thuế bị điều chỉnh thu thêm theo nội luật thông qua công tác thanh tra, kiểm tra sẽ phải được xử lý đối với nghĩa vụ thuế đã kê khai của các năm trước trong công thức tính thuế suất thực tế. Nội dung này có thể giao Chính phủ quy định chi tiết trong các văn bản hướng dẫn luật (nếu cần thiết).