‘Có thương nhân phân phối xăng dầu không kho, không vốn, không cửa hàng’

Giảm số lượng thương nhân đầu mối và thương nhân phân phối xăng dầu

Tại phiên giải trình về tình hình thị trường xăng dầu do Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức đã nhấn mạnh một trong số các hạn chế của thị trường xăng dầu Việt Nam là số lượng thương nhân đầu mối và phân phối hiện đang quá nhiều.

“Việt Nam hiện có 34 thương nhân đầu mối, trong khi Nhật Bản hiện có 5, Trung Quốc là 4”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, cần siết lại quy định hiện tại là thương nhân đầu mối được đi thuê kho chứa. “Thương nhân đầu mối thì phải có kho, còn đi thuê kho sẽ không chủ động trong nhập khẩu. Vậy, có tiết giảm được thương nhân đâu mối không, ví dụ giảm về 10, hay để như hiện tại?”, Bộ trưởng đặt vấn đề.

Bên cạnh đó, số lượng thương nhân phân phối khoảng 332, theo ông Phớc, cũng quá nhiều. “Đây là khâu trung gian, nên sẽ phát sinh chi phí và giá sẽ cao lên. Thậm chí, có thương nhân phân phối 3 không, tức không kho, không vốn và không cửa hàng, bởi thế cũng nên giảm số lượng thương nhân phân phối.

Vẫn liên quan đến giá xăng dầu, ông Phớc nhìn nhận, nguồn cung xăng dầu phải được quản lý tốt, không bị đứt gãy thì giá sẽ ổn định.

Năm 2022, nhập khẩu xăng dầu khoảng 8,8 triệu m3/tấn, chiếm gần 30% tổng xăng dầu tiêu thụ trong nước, còn lại 70% từ nguồn cung trong nước đến từ hai nhà máy lọc dầu Nghi Sơn và Dung Quất. Nếu ổn định được 2 nguồn cung này thì sẽ ổn định được xăng dầu, không bị đứt quãng - ông Phớc nói.

Nói về vấn đề giá xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Tài chính giải thích, giá xăng dầu được xác định theo giá thị trường. Tức là trên cơ sở giá sản xuất, giá nhập cộng với các chi phí sẽ thành giá cơ sở. Giá bán lẻ ra thị trường không được vượt quá giá cơ sở; giá bán tại vùng sâu vùng xa không được vượt quá 2% giá cơ sở.

Về tính chi phí định mức kinh doanh xăng dầu trong giá cơ sở, quy định hiện nay là 6 tháng điều chỉnh một lần. Tuy nhiên trước diễn biến thị trường thế giới phức tạp, Bộ trưởng Tài chính đề nghị rút ngắn lại thời gian điều chỉnh các chi phí này về còn 1 tháng một lần.

Rút ngắn thời gian điều hành giá

Ông Phớc cũng đề nghị cần rút ngắn thời gian điều hành giá, từ 10 ngày/lần xuống còn 5-7 ngày/lần, vào thứ Sáu hàng tuần và giá cơ sở được tính bình quân 20 ngày trong tháng - tương ứng mức thời gian dự trữ lưu thông của các doanh nghiệp đầu mối.

Ông Phớc nhấn mạnh, vừa qua khi có ý kiến Bộ Công Thương về hiệp thương giá thì Bộ Tài chính cố gắng trả lời trong ngày. Khi nhận được các chi phí của các doanh nghiệp đầu mối gửi tới, Bộ xin ý kiến Bộ Công Thương và thông báo ngay chi phí định mức trên cơ sở bình quân gia quyền. Các tính toán tuân thủ theo quy định pháp luật.

"Theo Nghị định 83 và Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu, Bộ Tài chính được giao trách nhiệm  phối hợp với Bộ Công Thương trong quản lý giá xăng dầu. Bộ Tài chính tham gia ý kiến về thuế, tính chi phí định mức và có ý kiến với Bộ Công Thương để ban hành giá tại kỳ điều hành. Tuy nhiên, quyền quyết định vẫn là Bộ Công Thương, còn Bộ Tài chính có ý kiến tham gia. Bởi, theo hai nghị định  trên, khi ý kiến của Bộ Tài chính không được Bộ Công Thương đồng tình thì Bộ Công Thương tự quyết định", ông Phớc cho biết.

Ngoài ra, Bộ trưởng Tài chính cũng đề nghị cần có quy định tỷ lệ chi phí tối thiểu để cửa hàng bán lẻ không bị lỗ. Cùng đó, cần sửa quy định, cho phép khi cửa hàng bán lẻ mua từ 1 đầu mối mà đầu mối này hết xăng thì họ có quyền mua từ người khác, chứ nếu không sẽ không có xăng để bán khi thị trường biến động.

Ngoài ra, cơ quan quản lý phải giao chỉ tiêu sản xuất, nhập khẩu từ đầu năm để chuẩn bị nguồn cung một cách chủ động, ông Phớc nói tiếp về giải pháp.