DN muốn vay 80% vốn, lãi suất 0% để làm đường sắt tốc độ cao: Bộ Xây dựng nói gì?
Chí Bình -
04/11/2025 15:11 (GMT+7)
(VNF) - Để khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư dự án, Bộ Xây dựng đã tổng hợp đề xuất của một số nhà đầu tư dự án để các bộ, ngành xem xét, đánh giá xây dựng cơ chế chính sách.
Nội dung này được nêu trong dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vừa được Bộ Tài chính hoàn thiện và gửi Bộ Tư pháp thẩm định.
Trong dự thảo, Bộ Xây dựng đã thông tin về chính sách nhà nước cho vay tối đa không quá 80% tổng mức đầu tư dự án trong trường hợp dự án thực hiện theo hình thức đầu tư kinh doanh.
Cụ thể, Bộ Xây dựng cho biết để bảo đảm tài chính của dự án theo hình thức đầu tư kinh doanh, tổng hợp ý kiến của một số nhà đầu tư (Công ty Vinspeed, Công ty Thaco) mà Bộ nhận được, trong đó đề nghị Nhà nước cho vay lại từ ngân sách với hạn mức vay 80% tổng mức đầu tư (không bao gồm giải phóng mặt bằng), lãi suất 0% trong vòng 30 năm; 20% số vốn còn lại nhà đầu tư tự huy động.
Theo Luật Quản lý nợ công 2017, hiện không có cơ chế Chính phủ sử dụng vốn ngân sách nhà nước (NSNN) cho doanh nghiệp vay lại nên theo ý kiến của Bộ Tài chính cần báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Bộ Xây dựng cũng dẫn ý kiến của Bộ Tài chính về vấn đề này. Theo đó, Bộ Tài chính cho rằng, đề xuất Chính phủ vay về cho chủ dự án vay lại với lãi suất bằng 0% trong thời hạn (không quá) 30 năm, tương đương với việc Chính phủ phải đứng ra trả lãi suất cho khoản vay. Việc này sẽ làm gia tăng chỉ tiêu nghĩa vụ trả nợ lãi trực tiếp của Chính phủ/tổng thu NSNN, có khả năng vượt trần, làm ảnh hưởng tiêu cực đến xếp hạng tín nhiệm quốc gia.
Thêm vào đó, lãi suất 0% làm suy yếu khả năng hoàn vốn và giảm động lực trả nợ của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp không có áp lực trả nợ (vì NSNN trả nợ lãi) sẽ dẫn tới khó thu hồi nợ, không phù hợp với nguyên tắc quản lý nợ theo hướng thị trường.
Theo cơ chế đặc thù đề xuất, nhà đầu tư có trách nhiệm hoàn trả toàn bộ khoản vay một lần khi hết thời hạn khoản vay là rất rủi ro. Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Xây dựng đánh giá tính khả thi của phương án này khi tổng nhu cầu vay rất lớn, tuy nhiên, khả năng thu hồi vốn thực tế rất khó bảo đảm nếu dự án chậm thu hồi hoặc không đạt hiệu quả tài chính như dự kiến.
Trường hợp để khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư dự án, Bộ Xây dựng đã tổng hợp các đề xuất của một số nhà đầu tư để các bộ, ngành xem xét, đánh giá, xây dựng cơ chế chính sách.
“Nội dung chính sách liên quan đến lĩnh vực tài chính, Bộ không có chức năng, chuyên môn, thông tin nên không thể đánh giá các tác động của chính sách này đối với kinh tế vĩ mô”, Bộ Xây dựng thừa nhận. Do đó, với các thông tin nêu trên, Bộ chưa có cơ sở để tổng hợp báo cáo Chính phủ xem xét cơ chế chính sách này.
Về chính sách tỷ lệ vốn nhà nước tham gia không quá 80% tổng mức đầu tư dự án trong trường hợp dự án thực hiện theo hình thức đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), Bộ Xây dựng đã nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế của 27 dự án đầu tư trong lĩnh vực đường sắt theo phương thức PPP trên thế giới. Qua đó cho thấy, một số quốc gia phải nâng mức hỗ trợ của Nhà nước đối với các dự án PPP lên rất cao.
Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Bên cạnh đó, Hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án sơ bộ đã tính toán, trường hợp nhà đầu tư PPP đầu tư phương tiện, thiết bị vận hành ban đầu 6,57 tỷ USD (khoảng 9,7% tổng mức đầu tư dự án bao gồm cả chi phí giải phóng mặt bằng) và quá trình khai thác tiếp tục đầu tư thêm phương tiện khoảng 13,31 tỷ USD, Nhà nước hỗ trợ bù lỗ trong thời gian đầu khai thác khoảng 0,78 tỷ USD (thông qua hỗ trợ giá vé), kết quả cho thấy thời gian hoàn vốn cho nhà đầu tư khoảng 33,61 năm.
Trường hợp doanh thu giảm 5% thời gian hoàn vốn cho nhà đầu tư khoảng 41,18 năm và Nhà nước cần hỗ trợ 1,05 tỷ USD. Trường hợp doanh thu giảm 10% thì không thể hoàn vốn cho nhà đầu tư.
Bộ Xây dựng cũng dẫn quy định, đối với dự án PPP tỷ lệ vốn Nhà nước được áp dụng không quá 70% sơ bộ tổng mức đầu tư, tổng mức đầu tư của dự án. Dự án có quy mô rất lớn, kỹ thuật phức tạp, phục vụ chủ yếu an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh nên hiệu quả kinh tế, tài chính không cao.
Để bảo đảm hiệu quả tài chính của dự án cũng như thu hút được nhà đầu tư tư nhân tham gia hình thức này, cần nghiên cứu tăng mức hỗ trợ của Nhà nước, Bộ Xây dựng nhận được đề xuất chính sách “tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia không quá 80% tổng mức đầu tư dự án được phê duyệt”.
Về ưu đãi thuế, theo Bộ Xây dựng, pháp luật hiện hành quy định danh mục hàng hóa trong nước đã sản xuất được, chưa có quy định về hàng hóa sản xuất được nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu. Tuy nhiên, do tính chất đặc thù của dự án, phải có cơ chế chính sách vượt trội về thuế nhập khẩu máy móc thiết bị ở trong nước chưa sản xuất được.
Dựa trên cơ sở tham khảo ý kiến của Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng đề xuất chính sách: “Nhà đầu tư được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải đường sắt tạo tài sản cố định và các hàng hóa, linh phụ kiện, vật tư, phụ tùng nhập khẩu phục vụ đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp, bảo trì, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt và các vật tư, thiết bị khác phục vụ trực tiếp cho dự án mà trong nước chưa sản xuất được, hoặc sản xuất được nhưng không đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án”.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Quốc hội chốt chủ trương đầu tư tháng 11/2024 với tổng vốn sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỷ đồng, tương đương 67 tỷ USD. Dự án có chiều dài 1.541 km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP. HCM), đi qua 20 tỉnh thành.
Hiện đã có một số doanh nghiệp thể hiện mong muốn tham gia đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, như Vinspeed (thuộc Vingroup), Thaco, liên danh Mekolor - Great USA, Công ty Xây dựng Thăng Long Quốc gia, Vận tải Đường sắt Việt Nam...
(VNF) - Ba dự án khu đô thị, dịch vụ du lịch nổi quy mô hơn 8.500 tỷ đồng tại đầm Đề Gi đều do Công ty Cổ phần ARQUE DEGI trúng thầu, đánh dấu bước tiến mới trong thu hút đầu tư phát triển không gian đô thị – du lịch ven biển của tỉnh.
(VNF) - Với quy mô vốn điều lệ tối thiểu 2.000 tỷ đồng trong 5 năm đầu và định hướng “đầu tư công, quản trị tư”, quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia được kỳ vọng sẽ trở thành “vốn mồi” kích hoạt dòng tiền tư nhân, tạo bước đột phá cho hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và đầu tư đổi mới công nghệ.
(VNF) - Dự án Cụm du lịch sinh thái hồ Ayun Ha – núi Chư A Thai – di tích lịch sử quốc gia Plei Ơi gồm 3 phân khu, với diện tích 522ha, tổng vốn đầu tư dự kiến 10.000 tỷ đồng.
(VNF) - Bằng cách biến dữ liệu thành một tài sản có thể khai thác và tạo ra giá trị, doanh nghiệp sẽ kiến tạo được lợi thế cạnh tranh bền vững, đạt được sự phát triển hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội.
(VNF) - Hệ thống ngân hàng và các tổ chức tài chính tại Việt Nam không ngừng đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng. Đồng thời, các kênh huy động vốn trung và dài hạn như đầu tư tư nhân cũng ngày càng phát triển mạnh mẽ, mở ra nhiều lựa chọn chiến lược cho các doanh nghiệp.
(VNF) - Trong hành trình thực hiện “chuyển đổi kép”, vừa số hóa vừa xanh hóa, nhiều doanh nghiệp Việt đang phải đối mặt với hai nút thắt lớn: thiếu vốn xanh và thiếu nhân lực chất lượng cao.Dù quyết tâm đổi mới mạnh mẽ, song chi phí đầu tư, cơ chế tiếp cận tài chính xanh còn hạn chế, trong khi đội ngũ lao động chưa đáp ứng yêu cầu công nghệ và tiêu chuẩn ESG quốc tế, đang khiến tiến trình chuyển đổi của doanh nghiệp bị chậm lại.
(VNF) - Làn sóng chuyển đổi kép (xanh và số) cùng với sự xuất hiện của các hình thức tài chính mới đang mở ra những cơ hội chưa từng có cho nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, nếu biết cách chuẩn bị một hồ sơ minh bạch với dữ liệu rõ ràng các DN hoàn toàn có cơ hội tiếp cận nguồn vốn giá rẻ và dài hạn.
(VNF) - Khi yêu cầu về sản phẩm, quy trình và truy xuất nguồn gốc xanh trở thành điều kiện vào các thị trường khó tính, nhu cầu nhân lực “xanh” tại Việt Nam tăng mạnh. Tuyển dụng trực tiếp từ trường đại học được xem là giải pháp khả thi.
(VNF) - Chủ tịch Tập đoàn Lotte Shin Dong Bin cho hay tập đoàn có kế hoạch đầu tư hơn 23.000 tỷ won (16,2 tỷ USD) trên khắp thế giới, trong đó Việt Nam tiếp tục được xác định là thị trường trọng điểm.
(VNF) - Lãnh đạo EVN cho biết chi phí đầu tư hệ thống truyền tải điện mỗi năm tốn từ 3-4 tỷ USD, một mình doanh nghiệp này không thể nào gánh vác được.
(VNF) - Ngày 30/10, Đại sứ quán Đan Mạch tại Việt Nam đã phối hợp cùng Tập đoàn LTP – Asia tổ chức lễ khánh thành dự án nâng cấp nhà máy dệt may LTP với hệ thống điện mặt trời hiện đại.
(VNF) - Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ mong muốn Standard Chartered sẽ ủng hộ việc nâng hạng tín nhiệm quốc gia Việt Nam và hỗ trợ phát hành trái phiếu trong thời gian tới, qua đó giúp Việt Nam huy động nguồn vốn với chi phí hợp lý, thúc đẩy phát triển.
(VNF) - Dự án khu công nghiệp gần 1 tỷ USD của Tập đoàn WHA Thái Lan tại Nghệ An vừa ghi nhận bước tiến mới khi tỉnh chính thức giao thêm gần 10ha đất để tiếp tục triển khai.
(VNF) - Hydrogen sạch được xem là lời giải cho mục tiêu trung hòa carbon, nhưng chính yêu cầu “thuần sạch” lại khiến ngành này khó cất cánh. Theo ông Lê Ngọc Ánh Minh, cần nhìn nhận hydrogen xám như một bước đệm thực tế để hình thành thị trường ban đầu, thay vì đòi hỏi chuẩn sạch khi chưa có gì trong tay.
(VNF) - Trong bối cảnh thị trường Anh ngày càng siết chặt các tiêu chuẩn xanh, doanh nghiệp Việt cần coi phát triển bền vững là “giấy thông hành” để không chỉ xuất khẩu hàng hóa, mà còn khẳng định thương hiệu Việt trên thị trường cao cấp này.
(VNF) - Tập đoàn Mavin là doanh nghiệp nông nghiệp đầu tiên tại Việt Nam nhận tín dụng xanh từ HSBC. Đây là kết quả bước đầu của 1 chiến lược dài hạn mà Mavin theo đuổi trong nhiều năm qua với nông nghiệp Việt Nam. Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với Chủ tịch HĐQT Tập đoàn, ông David John Whitehead, về hành trình phát triển xanh và chiến lược bền vững của Mavin.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cảnh báo, việc thiếu căn cứ dữ liệu, sao chép thống kê “ảo” hay ảo tưởng về quy mô thị trường có thể khiến startup lạc hướng ngay từ những bước đi đầu tiên, đánh mất lợi thế cạnh tranh và cơ hội phát triển bền vững.
(VNF) - Bà Nguyễn Hương Quỳnh, CEO BambuUP nhận định: "AI đang dần được dân chủ hóa. Nó không còn là công nghệ xa xỉ của các tập đoàn lớn, mà là công cụ chiến lược cho mọi doanh nghiệp muốn tồn tại. Lãnh đạo doanh nghiệp cần thay đổi cách nhìn từ chi phí sang đầu tư cho tương lai”.
(VNF) - Tập đoàn Phát triển Cơ sở hạ tầng Tư nhân (PIDG) vừa đầu tư 218,6 tỷ đồng (tương đương 8,68 triệu USD) vào Công ty TNHH Nước sạch Hòa Bình – Xuân Mai, một dự án do Tập đoàn AquaOne phát triển.
(VNF) - Về dài hạn, người tiêu dùng sẽ là yếu tố quyết định thành công của doanh nghiệp. Cái gì tốt cho người tiêu dùng, đúng cho tự nhiên, sớm muộn cũng mang lại thành công.
(VNF) - Ba dự án khu đô thị, dịch vụ du lịch nổi quy mô hơn 8.500 tỷ đồng tại đầm Đề Gi đều do Công ty Cổ phần ARQUE DEGI trúng thầu, đánh dấu bước tiến mới trong thu hút đầu tư phát triển không gian đô thị – du lịch ven biển của tỉnh.