Tư nhân làm đường sắt Bắc - Nam: Cần cơ chế xử lý nếu chậm tiến độ, mất khả năng tài chính
Tuệ Lâm -
03/11/2025 17:33 (GMT+7)
(VNF) - Cơ quan quản lý cho rằng cần bổ sung nội dung ràng buộc trách nhiệm, cam kết và cơ chế xử lý nếu nhà đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chậm tiến độ, vi phạm cam kết, mất khả năng tài chính hoặc phá sản.
Ngày 3/11, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, cho ý kiến về dự thảo nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, khi đầu tư công, Nhà nước chịu trách nhiệm quản lý và rủi ro; khi đầu tư tư nhân, doanh nghiệp sẽ quản lý và phải chịu trách nhiệm tương ứng. Vì vậy, cơ chế, chính sách cần xác lập mối quan hệ hài hòa giữa quyền lợi và trách nhiệm, đảm bảo an ninh, an toàn tài chính.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, nhóm cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt sẽ bao gồm: quy định chung áp dụng cho cả 3 hình thức đầu tư công, PPP, đầu tư kinh doanh; quy định áp dụng riêng cho hình thức đầu tư kinh doanh; quy định áp dụng riêng cho phương thức đầu tư PPP; cơ chế phòng, chống tham nhũng…
Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đề nghị bổ sung cơ chế chia sẻ trách nhiệm nguồn lực với ngân sách địa phương, tương tự các dự án đường cao tốc đang triển khai. Đồng thời, trong trường hợp doanh nghiệp nhà nước có khả năng tham gia đầu tư hạ tầng liên quan thì cần cho phép huy động vốn doanh nghiệp, thay vì quy định cứng toàn bộ từ ngân sách Trung ương.
Trong khi đó, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Ngọc Cảnh cho rằng cần làm rõ cơ chế nhà nước cho vay trong trường hợp đầu tư theo hình thức đầu tư kinh doanh (đặc biệt là tỉ lệ cho vay và cách tính thời hạn trả nợ theo từng lần giải ngân); đồng thời đề xuất điều chỉnh một số quy định liên quan đến giới hạn cấp tín dụng và trách nhiệm giám sát, để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với pháp luật hiện hành.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú nhấn mạnh yêu cầu, nghị quyết phải bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, như Luật Đầu tư, Luật PPP, Luật Đất đai và các nghị quyết liên quan đang áp dụng. Các cơ chế tài chính quan trọng như tỷ lệ vốn nhà nước cho vay hoặc giới hạn cấp tín dụng cần được đánh giá tác động kỹ lưỡng và tính khả thi, nhất là nguy cơ rủi ro, phòng ngừa tiêu cực và trục lợi chính sách.
Dự thảo nghị quyết cũng cần bổ sung nội dung ràng buộc trách nhiệm, cam kết, và cơ chế xử lý nếu nhà đầu tư chậm tiến độ, vi phạm cam kết, mất khả năng tài chính hoặc phá sản.
Kết luận cuộc họp, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Xây dựng sớm hoàn thiện dự thảo đảm bảo bao quát cao, xác định rõ phạm vi, đối tượng áp dụng cho cả ba hình thức gồm đầu tư công, đầu tư tư nhân và PPP.
Bộ Xây dựng được giao làm rõ mối quan hệ giữa nghị quyết này với cơ chế đặc thù hiện hành cho ngành đường sắt, vật liệu xây dựng. Phó thủ tướng lưu ý những cơ chế hiệu quả cần được kế thừa, tích hợp, đồng thời nâng cấp các nội dung chưa đủ mạnh. Việc này nhằm bảo đảm nghị quyết thực sự có tính đột phá, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Với cơ chế Nhà nước cho vay trong đầu tư kinh doanh, Phó thủ tướng nói nghị quyết cần quy định trách nhiệm doanh nghiệp trong cả hai trường hợp, gồm rủi ro khách quan (thiên tai, dịch bệnh) và rủi ro chủ quan do yếu kém hoặc vi phạm. Theo đó, cơ quan soạn thảo cần tính tới cả phương án Nhà nước tiếp quản hoặc quốc hữu hóa tài sản khi cần thiết để bảo vệ lợi ích công.
Ngoài ra, năng lực và chuyển giao công nghệ của nhà đầu tư là yêu cầu then chốt. Nhà đầu tư phải có lộ trình rõ ràng từ tiếp nhận, vận hành, bảo trì đến sản xuất, chế tạo trong nước. Việc này dựa trên khả năng hấp thụ công nghệ, năng lực nhân lực và quy mô thị trường nội địa, kèm cam kết chuyển giao cụ thể, khả thi.
Dự thảo nghị quyết cũng cần làm rõ cơ chế quản lý, sở hữu tài sản, phương thức vận hành và trách nhiệm giữa Nhà nước, doanh nghiệp và Tổng công ty Đường sắt Việt Nam trong toàn bộ vòng đời dự án, tránh chồng chéo và rủi ro pháp lý.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Quốc hội chốt chủ trương đầu tư tháng 11/2024 với tổng vốn sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỷ đồng, tương đương 67 tỷ USD. Dự án có chiều dài 1.541 km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP. HCM), đi qua 20 tỉnh thành.
Hiện đã có một số doanh nghiệp thể hiện mong muốn tham gia đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, như Vinspeed (thuộc Vingroup), Thaco, liên danh Mekolor - Great USA, Công ty Xây dựng Thăng Long Quốc gia, Vận tải Đường sắt Việt Nam...
(VNF) - Việc Fed giảm lãi suất sau chu kỳ thắt chặt kéo dài được xem là “cú hích” cho kinh tế toàn cầu và mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam. Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, động thái này giúp giảm áp lực tỷ giá, tạo dư địa điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt hơn, đồng thời thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Đây là thời điểm thuận lợi để doanh nghiệp Việt bứt tốc đơn hàng, củng cố đà tăng trưởng xuất khẩu cuối năm.
(VNF) - Bộ trưởng Bộ Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực, hiện đại hóa công nghiệp quốc phòng và mở rộng các chương trình hợp tác đào tạo nhân lực chất lượng cao.
(VNF) - Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn được trả lại hơn 500 lượng vàng, ông Trịnh Văn Quyết hoàn tất nghĩa vụ thi hành án dân sự, Vingroup và gia đình ông Phạm Nhật Vượng lập công ty sản xuất phim... là những tin tức đáng chú ý về doanh nhân trong tuần qua.
(VNF) - Thanh tra tỉnh Quảng Trị đã kết luận nhiều vi phạm xảy ra tại dự án khu nhà ở thương mại phía Tây Nam do Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải là chủ đầu tư.
(VNF) - Thanh tra phát hiện nhiều sai phạm tại dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao, liên quan đến công tác lựa chọn tư vấn, đấu thầu, định giá thiết bị và quản lý chi phí. Dự án đã chậm tiến độ hơn 10 năm, giải ngân trên 4.000 tỷ đồng nhưng vẫn chưa hoàn thành.
(VNF) - Ngày 31/10/2025, Phó Thủ tướng Thường trực vừa ký các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê chuẩn kết quả bầu chức vụ Phó CT UBND thành phố Hải Phòng nhiệm kỳ 2021 - 2026.
(VNF) - Theo Viện kiểm sát (VKS), cơ quan tố tụng xác định số tiền đánh bạc gồm tiền mặt, voucher và cả tiền thắng cược. Nếu thua cược, khoản tiền thua được tính vào tội của bị can chủ mưu Kim In Sung.
(VNF) - Diễn viên Trương Ngọc Ánh vừa bị khởi tố. Việc cô lấn sân sang sản xuất phim và tham gia nhiều dự án kinh doanh, cùng những biến động trong cơ cấu góp vốn và các tranh chấp công nợ, đang thu hút sự chú ý của dư luận.
(VNF) - Bộ Chính trị yêu cầu tiếp tục triển khai chủ trương bố trí 100% các chức danh Chủ tịch UBND, chủ nhiệm uỷ ban kiểm tra, chánh án toà án nhân dân tỉnh không phải là người địa phương, hoàn thành trước ngày 15/12/2025.
(VNF) - Nguyễn Việt Anh, Giám đốc Công ty Acuity Funding Việt Nam, kiêm Phó tổng giám đốc Công ty Dầu khí Nam sông Hậu, bị cáo buộc lừa đảo, chiếm đoạt 81.000 USD.
(VNF) - Công an tỉnh Bắc Ninh được yêu cầu theo dõi, nắm bắt diễn biến liên quan, cũng như quá trình khắc phục sai phạm tại dự án khu đô thị, dịch vụ tổng hợp Đức Việt.
Dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao (số 2 Lê Quang Đạo, Hà Nội) được Bộ Ngoại giao đề xuất chuyển giao cho Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN), theo kết luận thanh tra.
(VNF) - Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia do Nhà nước dẫn dắt, định hướng, với hạt nhân là các cơ sở công nghiệp an ninh nòng cốt, với sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài Công an nhân dân.
(VNF) - Tuyến đường biển dài hơn 43km ven biển Hưng Yên (mới) có tổng mức đầu tư 5.326,5 tỷ đồng đã trở thành điểm nhấn, giúp bất động sản (BĐS) khu vực lân cận tăng nhiệt.
(VNF) - Việc dự án xây trụ sở Bộ Ngoại giao dừng thi công theo từng giai đoạn và kéo dài hơn 10 năm gây lãng phí số vốn nhà nước đã chi cho dự án hơn 4.000 tỷ đồng, cơ quan thanh tra kết luận.
(VNF) - Đại gia Bùi Văn Huynh, bị cáo buộc đánh bạc tổng cộng 16,3 triệu USD khai tại tòa, mỗi lần chơi chỉ nghĩ là "vui chơi có thưởng, không biết vi phạm pháp luật".
(VNF) - Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ, tài liệu vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự tại dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao tới Bộ Công an và Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương.
(VNF) - Nhà máy sản xuất ô tô GEL - O&J có quy mô sử dụng đất 38,1ha, với tổng vốn đầu tư 319 triệu USD nằm tại khu công nghiệp Hưng Phú (tỉnh Hưng Yên).
(VNF) - Việc Fed giảm lãi suất sau chu kỳ thắt chặt kéo dài được xem là “cú hích” cho kinh tế toàn cầu và mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam. Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, động thái này giúp giảm áp lực tỷ giá, tạo dư địa điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt hơn, đồng thời thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Đây là thời điểm thuận lợi để doanh nghiệp Việt bứt tốc đơn hàng, củng cố đà tăng trưởng xuất khẩu cuối năm.
