Trong trao đổi với VietnamFiance, Luật sư Phạm Hồng Điệp – Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phân Shinec nhiều lần nhắc lại thực tế, Hải Phòng có gần 27.000 doanh nghiệp đang hoạt động nhưng rất ít trong số này đủ năng lực về tiêu chuẩn kỹ thuật, quản trị sản xuất và năng lực tài chính để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng của FDI.
“Và nếu không có sự thay đổi kịp thời, doanh nghiệp Việt không chỉ bỏ lỡ cơ hội hợp tác, mà còn đứng trước nguy cơ bị các nhà đầu tư FDI phớt lờ trong chiến lược nội địa hóa chuỗi cung ứng”, ông Điệp nhấn mạnh.
Ông Vũ Bá Phú – Giám đốc Cơ quan Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương cũng đưa ra các số liệu cảnh báo: Ngành công nghiệp hỗ trợ hiện chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu cầu nội địa, trong khi chỉ riêng sản xuất công nghiệp đã cần gấp nhiều lần; Tỷ lệ nội địa hóa hiện nay chỉ đạt khoảng 15,7% nếu xem xét riêng các doanh nghiệp Việt; còn nếu tính cả doanh nghiệp FDI đầu tư nội địa thì tỷ lệ là khoảng 36,6%. Điều này phản ánh rõ rằng hơn 84% nhu cầu linh kiện, phụ tùng vẫn phải nhập khẩu, làm giảm giá trị gia tăng trong nước và khiến FDI chưa đủ tin tưởng vào nguồn cung nội địa.
Sự thiếu gắn kết này, đang để lại hệ quả rõ rệt. Doanh nghiệp DDI (nội địa) bỏ lỡ cơ hội tăng trưởng, bị "bỏ lại" trong chính "sân nhà" khi không thể “ăn theo” các đại dự án FDI, trong khi toàn bộ giá trị gia tăng lại rơi vào tay các chuỗi cung ứng ngoại nhập. Ngay cả trong lĩnh vực có nhiều tiềm năng như cơ khí chính xác, điện tử, chế biến vật liệu kỹ thuật, phần lớn các nhà máy FDI vẫn phải nhập khẩu linh kiện từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản thay vì sử dụng nguồn nội địa.
Ngược lại, doanh nghiệp FDI cũng phải chịu chi phí logistics cao, phụ thuộc vào nguồn cung ứng từ nước ngoài, và gặp rủi ro khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Việc thiếu nhà cung ứng tại chỗ khiến quá trình mở rộng sản xuất bị chậm trễ, giảm khả năng linh hoạt trong sản xuất – điều rất nguy hiểm trong thời đại “thời gian là tiền bạc”.
Hiện nay, thế giới đang dịch chuyển theo hướng có lợi cho các doanh nghiệp nội địa nếu kịp thời nắm bắt để tham gia chuỗi cung ứng. Từ chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, đại dịch COVID-19 đến yêu cầu ESG trong chuỗi cung ứng toàn cầu, các tập đoàn đa quốc gia đang có xu hướng dịch chuyển sản xuất về gần thị trường tiêu dùng, tăng tỷ lệ nội địa hóa, giảm rủi ro logistics và đa dạng hóa nhà cung ứng.
Trong bối cảnh đó, lấy ví dụ từ Hải Phòng, ông Điệp tin rằng, hoàn toàn có thể trở thành một “điểm neo chuỗi” trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, với điều kiện phải hình thành được một hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ nội địa mạnh và có khả năng tích hợp trực tiếp với các nhà máy FDI. Việc đầu tư vào khu công nghiệp sinh thái như Nam Cầu Kiền, DEEP C, kết hợp hệ thống cảng biển, sân bay quốc tế và giao thông liên vùng, tạo ra nền tảng rất thuận lợi để phát triển các cụm công nghiệp phụ trợ theo ngành. Bên cạnh đó, Hải Phòng cũng đặt mục tiêu phát triển thêm 10–20 khu công nghiệp mới theo mô hình xanh, công nghệ cao, với tỷ lệ lấp đầy hiện tại đạt 70%, vượt mục tiêu kế hoạch. Đây là dư địa lớn để hình thành các mạng lưới cung ứng nội địa có chiều sâu – nếu doanh nghiệp nội biết cách “nâng chuẩn” để tham gia.
Theo các chuyên gia, thu hút FDI chỉ là điều kiện cần nhưng điều kiện đủ phải là chuyển hóa FDI thành động lực phát triển nội lực công nghiệp địa phương. Muốn vậy, cần một chiến lược quốc gia – và địa phương – để kết nối FDI và DDI (nội địa) một cách thực chất.
Trong đó, doanh nghiệp FDI là “hạt nhân công nghệ”, có trách nhiệm chuyển giao kỹ thuật, tiêu chuẩn và đào tạo nhà cung ứng Việt. Doanh nghiệp DDI phải chủ động đầu tư công nghệ, quản trị, thiết kế sản phẩm, liên kết theo cụm ngành và nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự – nhất là khả năng giao tiếp và làm việc theo tiêu chuẩn toàn cầu. Chính quyền cần tạo cơ chế điều phối ba bên thông qua việc thành lập trung tâm phát triển công nghiệp hỗ trợ, công khai dữ liệu nhà cung ứng, tổ chức diễn đàn kết nối thực chất định kỳ, tài trợ đào tạo – tư vấn và thậm chí đặt mục tiêu nội địa hóa trong các ngành trọng điểm.
Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn FDI hàng chục tỷ USD và vươn lên là cứ điểm sản xuất toàn cầu, trong khi đó sự thay đổi chính sách thương mại của Mỹ với điểm mấu chốt giám sát chặt vấn đề hàng chuyển tải và đặt thuế chuyển tiếp hàng hóa lên tới 40% chính là cơ hội mới cho Việt Nam mà cụ thể các các địa phương trọng điểm thu hút FDI hoàn toàn có thể chuyển đổi từ “thành phố hút FDI” thành trung tâm công nghiệp hỗ trợ. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội, cần một cuộc “đồng khởi” giữa chính quyền – doanh nghiệp FDI – doanh nghiệp nội.
"Chỉ khi FDI cam kết lan tỏa, DDI quyết tâm nâng chuẩn, và chính quyền giữ vai trò điều phối hiệu quả, chuỗi cung ứng mới thực sự được “kích hoạt” từ trong nước. Khi đó, giá trị tạo ra không chỉ là GDP – mà là năng lực công nghiệp bản địa, việc làm chất lượng cao, và khả năng cạnh tranh lâu dài của thành phố trong chuỗi giá trị toàn cầu đang định hình lại" - Luật sư Phạm Hồng Điệp cho hay.
Ông Phạm Xuân Hòe - nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng, nhận định, hầu hết các doanh nghiệp FDI vào Việt Nam đều đã có sẵn chuỗi cung ứng. Để tham gia vào các chuỗi giá trị này, doanh nghiệp Việt Nam phải thay đổi rất nhiều, phải tự lớn lên. Trước hết phải đáp ứng các yêu cầu thiết yếu về năng lực công nghệ, máy móc, dây chuyền sản xuất, trình độ quản lý, cũng như các tiêu chuẩn toàn cầu mới như ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị). Việc đáp ứng các tiêu chuẩn này đòi hỏi đầu tư tài chính lớn, và là một rào cản đáng kể đối với doanh nghiệp trong nước.
“Chúng ta phải xem xét lại và có chính sách phù hợp. Bản thân doanh nghiệp không được né tránh việc khắc phục những điểm yếu nội tại. Điều này có lợi cho sự phát triển của chính doanh nghiệp, chứ không chỉ là việc hội nhập vào chuỗi cung ứng FDI. Mục tiêu lớn hơn và dài hạn hơn là hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu”, ông Hòe nhấn mạnh.
Dựa trên tình hình thực tế, theo ông Phạm Hồng Điệp, cần thực hiện ba hành động cấp thiết để rút gần khoảng cách giữa doanh nghiệp FDI và DDI.
Nâng cấp tiêu chuẩn và hiện đại hóa sản xuất: Tiêu chuẩn quốc tế không còn là lựa chọn, mà là điều kiện bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn “vào chuỗi”. ISO 9001, ISO 14001, RoHS, quản trị sản xuất theo mô hình Lean – Six Sigma, ứng dụng ERP, MES… là những yêu cầu phổ biến từ các tập đoàn FDI. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp Việt vẫn đang sản xuất theo phương pháp thủ công, chưa có quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ.
Theo ông Điệp, ngay cả những doanh nghiệp làm cơ khí, bao bì hay phụ tùng – vốn có cơ hội tiếp cận FDI – cũng thường thiếu hệ thống truy xuất nguồn gốc, phòng lab kiểm tra chất lượng hay năng lực thiết kế mẫu theo yêu cầu. Việc đầu tư vào công nghệ, nhân sự kỹ thuật, và tái cấu trúc quy trình là điều kiện tiên quyết để nâng hạng trong chuỗi.
Chủ động tiếp cận và xây dựng uy tín: Thay vì chờ FDI tìm đến, doanh nghiệp nội phải chủ động xây dựng hồ sơ năng lực, tài liệu kỹ thuật, mẫu sản phẩm, và gửi đến các nhà máy FDI đang hoạt động tại khu vực. Đồng thời, cần tích cực tham gia các hội chợ công nghiệp hỗ trợ, diễn đàn kết nối cung – cầu công nghệ, các hội nhóm ngành nghề để mở rộng mạng lưới.
Tuy nhiên, chỉ tiếp cận là chưa đủ. Để được “giữ lại” sau lần thử đầu tiên, doanh nghiệp cần thể hiện uy tín về giao hàng, chất lượng và phản hồi kỹ thuật linh hoạt. Nhiều doanh nghiệp Việt đã bị loại khỏi danh sách nhà cung ứng chỉ vì trễ tiến độ hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn trong quá trình thử nghiệm ban đầu.
Liên kết theo cụm ngành – chia sẻ nguồn lực: Một doanh nghiệp nhỏ không thể một mình đáp ứng toàn bộ yêu cầu của FDI. Vì vậy, liên kết theo cụm ngành là cách hiệu quả để tạo quy mô, chia sẻ thiết bị, dùng chung dịch vụ kiểm định, tiêu chuẩn hóa mẫu và thậm chí cùng thương thảo hợp đồng cung ứng.
Tại Thái Lan và Hàn Quốc, mô hình liên kết doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ được chính phủ hỗ trợ mạnh về tài chính và hạ tầng, tạo ra cụm cung ứng cạnh tranh toàn cầu. Hải Phòng có thể học hỏi và thúc đẩy thành lập các cụm cơ khí, cụm điện tử – nơi doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng nhau nâng cấp và cùng vào chuỗi FDI.
Tags:
(VNF) - Xác định nâng cao nhận thức, bồi đắp dân trí và đa dạng sinh kế phù hợp với điều kiện tự nhiên là nền tảng quan trọng để giảm nghèo bền vững, xã miền núi Sông Kôn (TP. Đà Nẵng) đang từng bước định hình hướng phát triển dài hạn. Những mô hình sản xuất dựa trên tiềm năng bản địa và sự chủ động vươn lên của người dân đang mở ra diện mạo mới cho vùng cao.
(VNF) - Trước thềm Đại hội XIV của Đảng, Hà Tĩnh chuẩn bị “bấm nút” 6 siêu dự án với tổng vốn hơn 128.000 tỷ đồng, tập trung vào công nghiệp, năng lượng và đô thị.
(VNF) - Trong hành trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, giáo dục nghề nghiệp đã và đang trở thành một mũi nhọn thầm lặng nhưng đầy hiệu quả, mở ra cơ hội đổi đời cho hàng chục nghìn hộ nghèo, cận nghèo ở khắp các vùng miền khó khăn.
(VNF) - Ông Phạm Đại Dương, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhấn mạnh để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026–2030, Việt Nam cần một cú hích đổi mới mô hình tăng trưởng, trong đó kinh tế tuần hoàn giữ vai trò then chốt, gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
(VNF) - Quảng Ngãi luôn xem đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, miền núi, đặc biệt là nhóm hộ nghèo, cận nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số là nhiệm vụ trọng tâm, qua đó mở ra “lối thoát nghèo” cho người dân.
(VNF) - Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ thuộc phường Tân Phước có quy mô gần 3.800ha, được chia thành 3 khu chức năng chính, với 8 phân khu liền kề, bảo đảm tính liên thông, hỗ trợ nhau trong hoạt động.
(VNF) - Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Ngọc Cảnh, để thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Việt Nam cần khoảng 670 – 700 tỷ USD vốn đầu tư dài hạn, đòi hỏi phải huy động và đa dạng hóa mạnh mẽ các nguồn lực tài chính ngoài ngân sách, đặc biệt từ tín dụng xanh, thị trường vốn và khu vực tư nhân.
(VNF) - Dự án Nhà máy Nhiệt điện LNG Quảng Trạch III có công suất 1.500 MW, tổng mức đầu tư gần 42.000 tỷ đồng, do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư. Công trình nằm trong Trung tâm Điện lực Quảng Trạch, thuộc Quy hoạch Điện VIII, được kỳ vọng bổ sung nguồn điện nền quan trọng cho hệ thống điện quốc gia và tạo dư địa tăng trưởng mới cho tỉnh Quảng Trị.
(VNF) - Việc Hà Nội thông qua chủ trương đầu tư Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược tái cấu trúc không gian đô thị, từng bước đưa Thủ đô "quay mặt ra sông". Dự án được kỳ vọng sẽ mở ra trục phát triển mới về giao thông, cảnh quan và sinh thái, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) -TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Việt Nam khẳng định. trong bối cảnh nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh, đổi mới công nghệ ngày càng lớn, Việt Nam cần duy trì tốc độ tăng vốn đầu tư khoảng 10% mỗi năm, đồng thời nghiên cứu thành lập Quỹ khẩn cấp quốc gia để ứng phó với các rủi ro.
(VNF) - Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra đối với hai dự án có khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Tuyên Quang. Một trong số đó là dự án thủy điện Sông Lô 5.
(VNF) - TP. Huế vừa chấp thuận chủ trương dự án hạ tầng KCN La Sơn trị giá hơn 3.075 tỷ đồng, ngay sau khi VSIP đề xuất nghiên cứu đầu tư khu công nghiệp tại địa bàn.
(VNF) - Hàng loạt tập đoàn lớn đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Hoa Kỳ… đã khảo sát, tìm hiểu cơ hội đầu tư tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng.
(VNF) - Để kỷ niệm ngày Toàn quốc kháng chiến và chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, VinSpeed đề xuất tổ chức lễ động thổ dự án đường sắt Bến Thành – Cần Giờ vào ngày 19/12/2025.
(VNF) - UBND tỉnh Đồng Nai vừa công bố danh sách 7 công trình, dự án sẽ khởi công, khởi động, thông xe kỹ thuật vào dịp 19/12.
(VNF) - Quốc hội chốt lập khu thương mại tự do TP. HCM, thí điểm các chính sắc đặc thù, thu hút đầu tư, giúp thành phố thành trung tâm kinh tế khu vực.
(VNF) - Từ đào tạo nghề đến kết nối thị trường lao động, các địa phương miền núi của TP. Đà Nẵng đang đẩy mạnh hợp tác với cơ sở giáo dục nghề nghiệp và doanh nghiệp để tạo sinh kế ổn định cho người dân.
(VNF) - Liên danh Trung Nam, Tập đoàn PNE AG của Đức, VinEnergo… là những doanh nghiệp đã đăng ký thực hiện các dự án điện gió ở Gia Lai.
(VNF) - Công ty cổ phần Khu công nghiệp Sài Gòn – Bắc Giang có trụ sở đóng tại Khu công nghiệp Quang Châu, phường Nếnh, tỉnh Bắc Ninh là nhà đầu tư duy nhất nộp hồ sơ thực hiện Dự án Nhà máy Điện gió Vân Canh 1 và Nhà máy Điện gió Vân Canh 2, với tổng mức đầu tư lên tới hơn 14.600 tỷ đồng.
(VNF) - UBND TP. HCM đã ban hành Kế hoạch thực hiện các khu vực phát triển TOD dọc tuyến metro Bến Thành - Tham Lương.
(VNF) - Giới chuyên gia khẳng định, Việt Nam đang ở thời điểm then chốt để trở thành trung tâm đầu tư tác động của khu vực ASEAN, với 17,5 triệu đô la Canada (tương đương 12,5 triệu USD) vốn tư nhân đã được huy động thông qua Dự án Sẵn sàng cho Đầu tư Tác động tại Việt Nam (IIRV) do Quỹ Đầu tư Tác động (IIX) thực hiện.
(VNF) - TP.Huế chuẩn bị rót 2.200 tỷ đồng xây mới hai cầu Phú Lưu, thay thế cây cầu 60 năm tuổi đã xuống cấp nghiêm trọng tại Cồn Hến. Đại dự án hạ tầng không chỉ “giải cứu” tuyến giao thông độc đạo của hơn 5.000 cư dân, mà còn mở ra không gian đô thị – du lịch mới ven sông Hương trong giai đoạn 2026–2030.
(VNF) - Quảng Ninh đang nghiên cứu Dự án đầu tư tuyến giao thông kết nối liên đảo tại Đặc khu Vân Đồn, nhằm tạo đột phá thu hút đầu tư và hoàn thiện hạ tầng kinh tế xã hội giai đoạn 2026 - 2030.
(VNF) - TP. HCM dự kiến đến năm 2030 sẽ hoàn thành 3 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất, trung tâm TP. HCM với sân bay Long Thành.
(VNF) - Đồng Nai dự kiến kéo dài tuyến metro Bến Thành- Suối Tiên đến Trung tâm hành chính tỉnh và Cảng hàng không quốc tế Long Thành với kinh phí hơn 60.000 tỷ đồng.
(VNF) - Xác định nâng cao nhận thức, bồi đắp dân trí và đa dạng sinh kế phù hợp với điều kiện tự nhiên là nền tảng quan trọng để giảm nghèo bền vững, xã miền núi Sông Kôn (TP. Đà Nẵng) đang từng bước định hình hướng phát triển dài hạn. Những mô hình sản xuất dựa trên tiềm năng bản địa và sự chủ động vươn lên của người dân đang mở ra diện mạo mới cho vùng cao.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
