Đòn giáng ‘chí mạng’ của Trung Quốc khiến Mỹ phải nhượng bộ
(VNF) - Giữa cuộc đối đầu thương mại gay gắt, Trung Quốc đã tận dụng quyền kiểm soát đất hiếm của mình trở thành vũ khí sắc bén nhất khiến Mỹ phải hạ nhiệt và tìm cách tháo gỡ căng thẳng.
Nhà Trắng mới đây tiết lộ cuộc điện đàm được mong đợi giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có khả năng sẽ diễn ra vào cuối tuần này. Với những diễn biến gần đây, không khí của cuộc đàm thoại này chắc hẳn sẽ rất căng thẳng.
Cả Mỹ và Trung Quốc đều cáo buộc lẫn nhau vi phạm thỏa thuận đình chiến thương mại vừa đạt được cách đây 3 tuần. Cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo được cho là nhằm cứu vãn thỏa thuận đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ.

Tuy nhiên, có một thực tế mà nước Mỹ đang phải chấp nhận, Trung Quốc dường như đang nắm trong tay thế cờ mạnh hơn, đặc biệt là nhờ vào vũ khí chiến lược mang tên "đất hiếm".
Ngành sản xuất Mỹ chịu sức ép nặng nề
Trung Quốc hiện gần như độc quyền chuỗi cung ứng toàn cầu về kim loại đất hiếm – những nguyên tố được ứng dụng trong sản xuất ô tô, chip máy tính, máy bay chiến đấu F-35 và tàu ngầm hạt nhân. Đòn bẩy này cho phép Bắc Kinh gây áp lực lớn lên Washington.
“Khoáng sản chiến lược là một trong những quân bài mặc cả quan trọng nhất của Trung Quốc trong đàm phán với Mỹ. Họ sẽ giữ chặt lợi thế này như một đòn bẩy chiến lược”, ông Matilda Buchan, nhà phân tích cấp cao tại tổ chức nghiên cứu Asia House (London), nhận định.
Sự sẵn sàng của Trung Quốc trong việc "vũ khí hóa" chuỗi cung ứng đất hiếm là lý do khiến Nhà Trắng mềm mỏng hơn trong kế hoạch leo thang căng thẳng thương mại.
Sau khi Tổng thống Trump tuyên bố tăng thuế nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc lên mức kỷ lục 145% vào ngày 2/4, Bắc Kinh đã trả đũa bằng cách cấm xuất khẩu hợp kim nam châm có chứa đất hiếm sang Mỹ. Đòn trả đũa này lập tức gây sức ép nặng nề lên ngành sản xuất Mỹ.

Ngày 9/5, các hãng xe lớn như General Motors, Toyota, Volkswagen và Hyundai đồng loạt gửi thư lên Nhà Trắng cảnh báo họ sẽ phải cắt giảm sản lượng nếu lệnh cấm không được gỡ bỏ.
Cùng ngày, Tổng thống Mỹ viết trên mạng xã hội Truth Social rằng ông sẵn sàng "nhượng bộ lớn" để đạt được một thỏa thuận với Trung Quốc. Ngay cuối tuần đó, các cuộc đàm phán khẩn cấp diễn ra tại Geneva, và Mỹ đã quyết định giảm thuế.
Không lâu sau, Trung Quốc âm thầm tuyên bố cho phép nối lại xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ – một động thái mang tính xoa dịu. Nhưng cơn bão chưa qua…
Rào cản do hệ thống cấp phép mới?
Vào cuối tuần trước, Tổng thống Trump lại tức giận lên tiếng trên Truth Social: “Trung Quốc đã HOÀN TOÀN VI PHẠM THỎA THUẬN VỚI CHÚNG TA”.
Đặc phái viên thương mại của Tổng thống Trump, ông Jamieson Greer, cáo buộc Bắc Kinh đang cố tình trì hoãn cấp phép xuất khẩu các sản phẩm chứa đất hiếm. “Chúng tôi chưa thấy lượng khoáng sản thiết yếu được xuất ra đúng như cam kết”, ông nói trên CNBC.
Một số quan chức Mỹ nghi ngờ Trung Quốc đang chơi trò trì hoãn để ép Mỹ tiếp tục nhượng bộ. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng nguyên nhân có thể đơn giản hơn: hệ thống cấp phép mới ở Trung Quốc đang mất nhiều thời gian hơn để vận hành.
Từ tháng 4, các doanh nghiệp Trung Quốc muốn xuất khẩu hợp kim kim loại chứa hơn 0,1% của 7 nguyên tố đất hiếm quan trọng (gồm samarium, gadolinium, terbium, dysprosium, lutetium, yttrium và scandium) buộc phải xin giấy phép từ Bộ Thương mại Trung Quốc.
Do quy định mới không nêu rõ ràng sản phẩm nào cần kiểm soát, các doanh nghiệp buộc phải thử nghiệm và kiểm tra hàng loạt mẫu hàng hóa – ngay cả những lô có hàm lượng rất thấp.
Ông David Merriman, Giám đốc nghiên cứu tại hãng tư vấn Project Blue, nhận định: “Cái mà ban đầu tưởng như là lệnh phong tỏa hoàn toàn thực chất chỉ là phản ứng mang tính kỹ thuật để làm rõ quy trình thử nghiệm”.

Phân tích của Project Blue cho thấy quy trình cấp phép hiện mất khoảng 45 ngày. Đến giữa tháng 5, 6 tập đoàn lớn đã được cấp phép, 3 doanh nghiệp khác đang trong quá trình chờ duyệt.
Ông Michael Hart, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, cho biết: “Đã có một số giấy phéo được phê duyệt, nhưng rõ ràng vẫn chậm hơn nhiều so với mong đợi của ngành công nghiệp”.
Ông cho rằng phần lớn sự chậm trễ là do Trung Quốc cần thời gian triển khai hệ thống quản lý xuất khẩu mới, chứ không hẳn là một hành vi cản trở có chủ đích.
Là một phần của thỏa thuận đạt được ở Geneva, Bộ Thương mại Trung Quốc đã đưa 28 doanh nghiệp Mỹ ra khỏi danh sách kiểm soát xuất khẩu. Tuy nhiên, từng lô hàng vẫn phải xin phép riêng biệt, và cho đến nay, chưa có lô hàng nào thực sự cập bến Mỹ.
Hoạt động của Volkswagen tại châu Âu có vẻ là trường hợp ngoại lệ hiếm hoi được hưởng lợi từ giấy phép sớm, song nguồn cung vẫn rất hạn chế.
Ông Jens Eskelund, Chủ tịch Phòng Thương mại Liên minh châu Âu tại Trung Quốc, cảnh báo: “Chúng ta vẫn đang đối mặt với nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng.”
Mỹ tận dụng "vũ khí chip"
Mối đe dọa sản xuất đình trệ một lần nữa khẳng định sức mạnh vượt trội của Trung Quốc trong thị trường đất hiếm. Theo số liệu của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Trung Quốc khai thác khoảng 61% đất hiếm toàn cầu và tinh chế tới 92% lượng đất hiếm của thế giới – quy trình quan trọng biến quặng thành vật liệu có thể sử dụng.
Đặc biệt, khi đi sâu vào chuỗi giá trị, từ khai khoáng đến chế tạo hợp kim nam châm, Trung Quốc càng nắm thị phần vượt trội. Và ngành công nghiệp đất hiếm tại đây được nhà nước kiểm soát chặt chẽ, điều mà hầu hết các nước khác không thể làm được.
Mỹ từng nhiều lần cố gắng tái khởi động sản xuất và chế tạo đất hiếm tại chỗ hoặc tại các quốc gia thân thiện hơn. Nhưng theo dự báo của IEA, ngay cả một thập kỷ tới, Trung Quốc vẫn sẽ chiếm tới 85% thị phần đất hiếm tinh chế toàn cầu.

Thế cờ này dường như khiến các nhà đàm phán Mỹ lâm vào tình thế bị động. Tổng thống Trump từng kỳ vọng vào các lựa chọn thay thế như Ukraine hay Greenland, nhưng những phương án này chưa thể lập tức mang lại hiệu quả trong nhiệm kỳ của ông.
“Vũ khí” sắc bén nhất của Mỹ tại thời điểm hiện tại có lẽ là chất bán dẫn. Trong tháng qua, Mỹ đã tăng cường siết chặt xuất khẩu chip và phần mềm AI sang Trung Quốc, nhằm duy trì lợi thế công nghệ và tạo thêm đòn bẩy thương mại.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ, ông Howard Lutnick, thẳng thắn thừa nhận: “Chúng tôi đang thực hiện một số biện pháp để Trung Quốc nếm trải cảm giác bị áp lực từ việc cấm xuất khẩu”.
Phía Trung Quốc lập tức phản ứng gay gắt, cáo buộc Mỹ "đơn phương khơi mào xung đột thương mại mới" và "vi phạm nghiêm trọng các đồng thuận đã đạt được".
Dù vậy, ông Lutnick vẫn tỏ ra lạc quan: "Tôi tin Tổng thống Trump sẽ giải quyết ổn thỏa với Chủ tịch Tập”.
Hy vọng của ông có thể không phải không có cơ sở. Cả hai nền kinh tế và cả ngành công nghệ của hai quốc gia đều đang bị đặt vào thế rủi ro nghiêm trọng. Một thỏa thuận là điều cần thiết.
Ông Trump và ông Tập chuẩn bị điện đàm trong nỗ lực cứu vãn thỏa thuận thuế quan
'Làn sóng' tỷ phú Trung Quốc sinh hàng chục con tại Mỹ qua mang thai hộ
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
Điều gì đang 'níu chân' kinh tế Trung Quốc?
(VNF) - Doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục suy giảm, cho thấy những rủi ro ngày càng lớn đối với nền kinh tế sau nhiều tháng trì trệ.
Trả tiền để được ôm: Cách phụ nữ trẻ Trung Quốc giải tỏa căng thẳng
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
Sau vàng và bạc, một kim loại quan trọng phá kỷ lục giá
(VNF) - Năm nay, giá đồng tăng vọt, liên tiếp thiết lập các mức kỷ lục mới. Đà tăng này được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài sang năm 2026.
Than đá và bài toán tài chính nan giải của Trung Quốc
(VNF) - Than đá là trụ cột bảo đảm tăng trưởng, việc làm và ổn định xã hội của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, khi Bắc Kinh thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải, việc loại bỏ than đá trở thành một bài toán tài chính – ngân sách phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu việc làm, tài sản công và sự ổn định của nhiều địa phương phụ thuộc vào than.
'Bão' phá sản toàn cầu năm 2025: Khi những ông lớn lần lượt gục ngã
(VNF) - Làn sóng phá sản doanh nghiệp lan rộng trong năm 2025, từ các tập đoàn hàng chục tỷ USD tại Mỹ và châu Âu đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ở các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Điều đáng chú ý là không chỉ các doanh nghiệp nhỏ yếu, mà nhiều thương hiệu lâu đời, từng được xem là "quá lớn để sụp đổ", cũng không thoát khỏi vòng xoáy khủng hoảng.
CEO Nvidia đã ‘xoay chuyển cục diện’ tại Nhà Trắng như thế nào?
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang đã từng bước xoay chuyển lập trường của Nhà Trắng, mở đường cho việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Trung Quốc. Động thái này phản ánh vai trò ngày càng lớn của Nvidia trong các tính toán chiến lược về công nghệ, thương mại và an ninh của Mỹ.
Ứng viên Chủ tịch Fed lộ diện, hai tên tuổi được giới đầu tư toàn cầu kỳ vọng
(VNF) - Sau khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất thêm 25 điểm vào tuần trước, sự chú ý của giới đầu tư và thị trường tài chính ngay lập tức chuyển sang việc lựa chọn Chủ tịch Fed tiếp theo. Báo cáo mới nhất từ Nhà Trắng cho thấy TT Trump đang cân nhắc hai ứng viên sáng giá là Kevin Hassett và Kevin Warsh.
Những chiếc 'bồn cầu vàng' và một góc nhìn về kinh tế Trung Quốc
(VNF) - Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu, các trung tâm thương mại ở Trung Quốc tìm cách thu hút khách bằng những “chiêu trò” gây tò mò như nhà vệ sinh có đàn piano hay bồn cầu bằng vàng. Câu hỏi đặt ra là liệu các biện pháp mang tính bề nổi này có thể giải quyết được tận gốc bài toán tiêu dùng hay không.
Tesla bất ngờ ra mắt vợt pickleball trị giá 350 USD
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.
Kinh tế Trung Quốc bước vào giai đoạn chuyển biến lịch sử
(VNF) - Nền kinh tế Trung Quốc đang bước vào một sự chuyển biến mang tính lịch sử khi tình trạng suy thoái đầu tư ngày càng trở nên rõ nét. Trong năm nay, đầu tư vào 3 lĩnh vực trụ cột gồm sản xuất, cơ sở hạ tầng và bất động sản được dự báo sẽ đồng loạt suy giảm. Đây được xem là một bước ngoặt đáng chú ý đối với nền kinh tế từng định hình lại trật tự toàn cầu bằng nhiều thập kỷ tăng trưởng dựa vào vốn đầu tư.
Từ thú chơi đến thị trường tỷ USD: Gen Z và làn sóng sưu tầm thẻ trên eBay
(VNF) - Từng được xem là thú chơi gắn với tuổi thơ của thế hệ 8X–9X, thẻ bài sưu tầm như Pokémon hay Yu-Gi-Oh! đang chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ trên các nền tảng thương mại điện tử. Dữ liệu từ eBay cho biết Gen Z Mỹ đang chi tiêu ngày càng nhiều cho thẻ bài và các vật phẩm sưu tầm, biến một trào lưu văn hoá thành thị trường kinh doanh và đầu tư có quy mô đáng kể.
Fed hạ lãi suất, vàng và chứng khoán 'thăng hoa' giữa biến động toàn cầu
(VNF) - Quyết định hạ lãi suất của Fed trong tuần qua đã kích hoạt làn sóng tăng mạnh trên Phố Wall và củng cố sức hấp dẫn của vàng. Cùng lúc, Trung Quốc và Nga tăng dự trữ vàng, trong khi EU đóng băng vô thời hạn tài sản Nga, phản ánh xu hướng dịch chuyển dòng tiền và tái cơ cấu dự trữ trong bối cảnh kinh tế – địa chính trị toàn cầu đầy biến động.
Biến động tài sản tỷ phú năm 2025: Giới siêu giàu lập đỉnh mới
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến biến động lớn về tài sản của giới tỷ phú trên toàn cầu khi tổng giá trị tài sản đạt mức cao kỷ lục, chủ yếu nhờ đà tăng của cổ phiếu công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Tại Việt Nam, số lượng tỷ phú không thay đổi nhiều, song tài sản của một số cá nhân, đặc biệt người giàu nhất Việt Nam, tăng mạnh theo diễn biến thị trường chứng khoán.
Tỷ phú 27 tuổi của Polymarket: Khi một ý tưởng táo bạo đủ sức định hình cả ngành crypto
(VNF) - Ở tuổi 27, CEO của nền tảng thị trường dự đoán Polymarket Shayne Coplan đã trở thành tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới khi công ty được định giá 9 tỷ USD. Hành trình của chàng trai bỏ học để xây dựng startup trong phòng tắm đến gương mặt nổi bật ngành crypto toàn cầu phản ánh sức mạnh của ý tưởng táo bạo, trí tuệ đám đông và bước chuyển mình của cả một lĩnh vực công nghệ.
Trung Quốc tung 'át chủ bài' trong cuộc đua AI với Mỹ
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
EU cứng rắn chưa từng có: ‘Đóng băng vô thời hạn’ 246 tỷ USD tài sản Nga
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) ngày 12/12 quyết định đóng băng vô thời hạn khoảng 210 tỷ euro (tương đương 246 tỷ USD) tài sản nhà nước của Nga, thay vì tiếp tục cơ chế gia hạn 6 tháng một lần như trước đây.
Cú sập 40 tỷ USD và bản án 15 năm làm rúng động ngành tài sản số
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
Mỹ trừng phạt 3 cháu trai của Tổng thống Venezuela
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
Ukraine dồn dập tấn công 'huyết mạch' tài chính của Nga
(VNF) - Ukraine ngày 11/12 cho biết máy bay không người lái tầm xa của họ đã tấn công một giàn khoan dầu lớn ngoài khơi Biển Caspi trong tuần này. Chiến dịch này phản ánh nỗ lực mở rộng mục tiêu của Kyiv nhằm bóp nghẹt nguồn thu từ năng lượng - nguồn lực quan trọng nhất giúp Nga duy trì cuộc chiến.
Bùng nổ trong năm 2025, chứng khoán Việt là 'ngôi sao đang lên'
(VNF) - Các chuyên gia quốc tế nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đã bùng nổ trong năm 2025, và dư địa tăng trưởng còn rất rộng mở trong thời gian tới.
Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50%, Trung Quốc nói bị ‘xúc phạm’
(VNF) - Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50% khiến Trung Quốc phản ứng gay gắt, gọi đây là hành động bảo hộ “mang tính xúc phạm” và cảnh báo tác động tiêu cực tới thương mại song phương.
Lập kỷ lục thặng dư thương mại 1.000 tỷ USD: Trung Quốc mạnh hơn hay dễ tổn thương hơn?
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 1.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
Fed hạ lãi suất, Phố Wall thăng hoa
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
TT Trump tiếp tục công kích Fed sau quyết định giảm lãi suất
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
'Làn sóng' tỷ phú Trung Quốc sinh hàng chục con tại Mỹ qua mang thai hộ
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
Thăm cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh 23.000 tỷ trước ngày thông tuyến
(VNF) - Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121km, phân kỳ thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23000 tỷ đồng và dự kiến thông tuyến vào ngày 19/12 tới đây.

































































