Dự án của Cà phê Trung Nguyên tại Lâm Đồng: Nơi 'tháo chạy', nơi bê bết sai phạm

Để bị lấn chiếm hơn 100 ha rừng

Được tỉnh Lâm Đồng giao diện tích đất khá lớn để thực hiện Dự án trồng rừng, chăn nuôi heo rừng và các loại gia súc, gia cầm dưới tán rừng, Công ty Cổ phần Cà phê Trung Nguyên bất lực trong quản lý, để “bay” hơn 100 ha. Không chỉ vậy, Dự án Khu thưởng lãm và trưng bày sản phẩm cà phê Trung Nguyên Legend cũng bê bết sai phạm.

Năm 2010, Công ty cổ phần Cà phê Trung Nguyên được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp giấy chứng nhận đầu tư Dự án trồng rừng, chăn nuôi heo rừng và các loại gia súc, gia cầm dưới tán rừng với quy mô hơn 191,07 ha tại tiểu khu 443, xã Lộc Phú (huyện Bảo Lâm).

Trong mục tiêu dự án, Công ty Cà phê Trung Nguyên sẽ chăn nuôi heo rừng và các loại gia súc, gia cầm dưới tán rừng. Ngoài ra, Dự án còn triển khai xây dựng nhà máy chế biến chè cao cấp 600 - 800 tấn nguyên liệu/năm và tổ chức khai thác du lịch sinh thái nghỉ dưỡng với tổng mức đầu tư 250 tỷ đồng.

Theo tiến độ thực hiện Dự án, từ năm 2010 đến hết năm 2022, Cà phê Trung Nguyên phải hoàn thành các hạng mục đầu tư của Dự án. Thế nhưng, đến nay, Dự án không thể về đích như tiến độ, mà chủ đầu tư còn xin rút khỏi dự án.

Được biết, Sở Kế hoạch và Đầu tư Lâm Đồng đã chủ trì, tổ chức cuộc họp giữa các đơn vị gồm Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục Thuế tỉnh, UBND huyện Bảo Lâm và đại diện theo pháp luật của Công ty Cổ phần Cà phê Trung Nguyên để rà soát Dự án Khu thưởng lãm và trưng bày sản phẩm cà phê Trung Nguyên Legend theo Kết luận số 9097/KL-BKHĐT của Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Sở Kế hoạch và Đầu tư Lâm Đồng đã đề nghị Công ty Cổ phần Cà phê Trung Nguyên báo cáo về tình hình triển khai dự án (thủ tục chuẩn bị đầu tư, triển khai xây dựng các hạng mục công trình, những sai phạm (nếu có) và báo cáo tài chính 2 năm gần nhất.

Đáng nói là, sau khi được giao rừng để thực hiện dự án, Công ty Cà phê Trung Nguyên để rừng bị phá và buộc phải bồi thường thiệt hại tài nguyên rừng cho Nhà nước.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng, từ khi được giao đất đến tháng 6/2020, Công ty Cà phê Trung Nguyên để thiệt hại tới hơn 100 ha rừng. Nhiều diện tích rừng bị người dân lấn chiếm, nhưng không có biện pháp ngăn chặn kịp thời.

Chưa kể, trên diện tích rừng được cho thuê, 32 căn nhà, chòi “mọc” trái phép trên đất lâm nghiệp.

Trong khi việc đầu tư còn đang dở dang, thì bất ngờ ngày 30/7/2019, Sở Kế hoạch và Đầu tư Lâm Đồng nhận được thông báo của Công ty Cà phê Trung Nguyên về việc chấm dứt hoạt động Dự án Trồng rừng, chăn nuôi heo rừng và các loại gia súc, gia cầm dưới tán rừng.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, dự án Trồng rừng, chăn nuôi heo rừng và các loại gia súc, gia cầm dưới tán rừng của Công ty Cà phê Trung Nguyên được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư số 42121000714 ngày 17/12/2010, với diện tích thực hiện là 191,07ha, đến năm 2022 sẽ hoàn thành giai đoạn 3 và đưa dự án vào hoạt động.

Công ty Cà phê Trung Nguyên quyết định chấm dứt hoạt động của Dự án theo quy định tại điểm a, Khoản 1, Điều 48, Luật Đầu tư và đã có Quyết định số 02/2019/QĐ-TN ngày 25/7/2019 về việc chấm dứt hoạt động dự án đầu tư theo quy định tại điểm a, Khoản 2, Điều 41, Nghị định số 118/2015/NĐ-CP ngày 12/11/2015 của Chính phủ, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư.

Theo Văn bản số 609/STC-NS ngày 21/3/2019 của Sở Tài chính về tình hình thực hiện nộp tiền bồi thường giá trị thiệt hại tài nguyên rừng do để rừng bị phá, khai thác trái phép của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, thì Công ty Cà phê Trung Nguyên còn nợ tiền thiệt hại tài nguyên rừng hơn 3,7 tỷ đồng.

Đầu tháng 8/2019, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo UBND tỉnh Lâm Đồng xem xét, giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với đơn vị liên quan rà soát, kiểm tra hiện trạng tài nguyên rừng tại khu vực thực hiện dự án đến thời điểm hiện nay, xác định khối lượng lâm sản bị thiệt hại (nếu có), gửi Sở Tài chính tính toán, phê duyệt để yêu cầu Công ty Cà phê Trung Nguyên thực hiện theo quy định trước khi chấm dứt hoạt động dự án.

UBND tỉnh Lâm Đồng sau đó đã liên tiếp có động thái thu hồi đất và rừng đã giao cho Công ty Cà phê Trung Nguyên. Theo đó, vào tháng 3/2021, UBND tỉnh đã ra quyết định thu hồi toàn bộ 191,07 ha đất đã cho thuê. Đến nay, tỉnh mới thu hồi được diện tích 65,13 ha rừng (đã trừ đi phần diện tích mất rừng) và giao Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri quản lý.

Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng cho biết, UBND tỉnh đã yêu cầu Công ty Cà phê Trung Nguyên bồi thường thiệt hại tài nguyên rừng bị mất. “Luật hiện chưa quy định cụ thể về việc doanh nghiệp, hay chủ rừng để mất rừng sẽ bị khởi tố. Hiện tại, các quy định chỉ mới yêu cầu về việc chủ rừng phải bồi thường đối với phần diện tích rừng bị mất. Hơn nữa, phía chủ rừng cũng không phải là đối tượng trực tiếp để mất rừng. Phần lớn khi khởi tố điều tra các vụ phá rừng đều chỉ xử lý đối với các đối tượng có hành vi phá rừng thôi”, ông Sơn nói.

Nhiều sai phạm

Cũng tại huyện Bảo Lâm, Công ty Cà phê Trung Nguyên còn đầu tư Dự án Khu thưởng lãm và trưng bày sản phẩm cà phê Trung Nguyên Legend (xã Lộc An), nhưng cũng vướng nhiều sai phạm.

Theo hồ sơ, ngày 26/10/2017, ông Phạm S, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đã ký Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án Khu thưởng lãm và trưng bày sản phẩm cà phê Trung Nguyên Legend của Công ty cổ phần Cà phê Trung Nguyên.

Mục tiêu của Dự án là xây dựng không gian thưởng lãm và trưng bày để kinh doanh sản phẩm cà phê Trung Nguyên và các loại hàng hóa khác; kinh doanh dịch vụ ăn uống, góp phần tạo việc làm, đóng góp cho ngân sách địa phương. Dự án này có diện tích 15.529 m2 đất và tổng mức đầu tư 33 tỷ đồng (trong đó vốn của Cà phê Trung Nguyên 15 tỷ đồng, còn lại là vốn huy động khác).

Theo tiến độ nêu tại quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, đến hết quý III/2019, Dự án Khu thưởng lãm và trưng bày sản phẩm cà phê Trung Nguyên Legend phải hoàn thành, đưa vào sử dụng.

Cuối năm 2021, dự án này đã bị Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư kết luận là một trong 14 dự án của Lâm Đồng chậm tiến độ so với quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư.

Theo Kết luận số 9097/KL-BKHĐT ngày 23/12/2021 của Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Công ty cổ phần Cà phê Trung Nguyên đề xuất dự án với tổng vốn đầu tư 33 tỷ đồng, trong đó vốn tự có 15 tỷ đồng, nhưng không nêu phương thức góp vốn, tiến độ góp vốn; vốn huy động 18 tỷ đồng, không có phương án huy động vốn và tiến độ dự kiến là chưa đúng theo mẫu quy định tại Thông tư 16/2015/TT-BKHĐT ngày 18/11/2015 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Được biết, Công ty Cà phê Trung Nguyên đề nghị được gia hạn thời gian thuê đất và tiến độ thực hiện Dự án Khu thưởng lãm và trưng bày sản phẩm cà phê Trung Nguyên Legend.

Sở Kế hoạch và Đầu tư Lâm Đồng cho biết, theo Kết luận số 9097/KL-BKHĐT của Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đối với Dự án Khu thưởng lãm và trưng bày sản phẩm Cà phê Trung Nguyên Legend đang thuộc trường hợp phải rà soát vi phạm theo quy định tại điểm g, Khoản 1, Điều 48, Luật Đầu tư năm 2014 và điểm I, Khoản 1, Điều 64, Luật Đất đai năm 2013.

Tại Văn bản số 1121/UBND-KH ngày 24/2/2022 của UBND tỉnh, giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì tổng hợp, báo cáo xử lý các nội dung theo Kết luận số 9097/KL-BKHĐT của Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư. “Do đó, liên quan đến nội dung đề nghị gia hạn thời gian thuê đất và tiến độ thực hiện dự án của Công ty cổ phần Cà phê Trung Nguyên thì sau khi các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát xử lý các nội dung vi phạm theo kết luận thanh tra và UBND tỉnh có chỉ đạo tiếp theo thì Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tổng hợp, tham mưu đề xuất UBND tỉnh theo quy định”, Sở Kế hoạch và Đầu tư Lâm Đồng nêu rõ.