EU thống nhất dùng tài sản phong tỏa của Nga để mua vũ khí cho Ukraine

Đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell đã đề xuất các nước EU gửi 90% số tiền thu được từ tài sản bị phong tỏa của Nga tới Quỹ Hòa bình châu Âu để tài trợ cho việc cung cấp vũ khí cho Kiev, và chuyển 10% còn lại vào ngân sách EU để hỗ trợ ngành công nghiệp quân sự của Ukraine khi cần thiết.

Kế hoạch trên đã được các nhà lãnh đạo của 27 quốc gia thành viên EU thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh của khối đang diễn ra ở Brussels, Bỉ ngày 21/3.

Trong bài phát biểu đưa ra cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết kế hoạch này có thể mang lại hơn 3 tỷ USD mỗi năm và Ukraine sẽ nhận được 1 tỷ USD đầu tiên vào khoảng tháng 7.

Cũng theo bà Leyen, EU đang xem xét việc tăng thuế đối với ngũ cốc của Nga, bao gồm cả ngũ cốc Ukraine bị Moscow trưng dụng và đưa vào thị trường EU.

Trước đó, Ủy ban Châu Âu thông báo họ có ý định áp thuế đặc biệt đối với thu nhập từ việc tái đầu tư tài sản bị đóng băng của Nga, lên tới gần 100%, điều này sẽ khiến hành động tịch thu có vẻ hợp pháp.

Phương Tây đã đóng băng khoảng 300 tỷ USD tài sản thuộc về ngân hàng trung ương Nga kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột Ukraine.

Mỹ và Anh đang thúc đẩy các động thái nhằm tịch thu hoàn toàn số tiền này để tài trợ cho chính phủ Ukraine. 

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nhấn mạnh rằng cơ sở pháp lý và đạo đức cho việc tịch thu tài sản là rất vững chắc, trong khi Thủ tướng Anh Rishi Sunak trước đó kêu gọi các nước phương Tây “táo bạo” hơn trong nỗ lực khai thác tài sản. 

Tuy nhiên, EU đã cảnh báo về những tác động pháp lý và tài chính của hành động đó. Phát biểu bên lề cuộc họp của các bộ trưởng tài chính thuộc nhóm các nền kinh tế lớn toàn cầu G20 ở Sao Paulo ngày 28/2, Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire đã công khai thách thức quan điểm của bà Yellen rằng việc khai thác các quỹ của Nga là hợp pháp, bộc lộ sự chia rẽ sâu sắc giữa G7.

“Hiện tại chúng tôi không có cơ sở pháp lý để tịch thu tài sản của Nga. Chúng ta cần phải làm việc nhiều hơn”, ông Le Maire nói.

Bộ trưởng Tài chính Đức Christian Lindner cũng nói với các phóng viên rằng EU đang xem xét "một bước đi an toàn về mặt pháp lý" để sử dụng số tiền thu được như tiền lãi từ tài sản bị phong tỏa để hỗ trợ Kiev.

Doanh thu do tài sản bị đóng băng của Nga tạo ra năm ngoái lên tới 4,4 tỷ euro (4,8 tỷ USD). Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đề nghị sử dụng số tiền thu được để tài trợ cho việc cung cấp vũ khí cho Kiev.

Washington ủng hộ ý tưởng đánh thuế nhưng lập luận rằng hành động quan trọng hơn là cần thiết. Vấn đề này càng trở nên quan trọng kể từ khi gói viện trợ trị giá 60 tỷ USD của Mỹ cho Ukraine đã bị Quốc hội Mỹ do đảng Cộng hòa lãnh đạo chặn lại. 

Trong khi đó, theo Bloomberg, Pháp và Đức, cùng với Ngân hàng Trung ương châu Âu, bày tỏ lo ngại nhất rằng việc thu giữ các quỹ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định tài chính và làm xói mòn niềm tin vào vị thế đồng tiền dự trữ của đồng euro. 

Moscow đã nhiều lần cảnh báo rằng bất kỳ hành động nào do Mỹ hoặc đồng minh thực hiện đối với tài sản của mình sẽ dẫn đến hành vi "trộm cắp", nhấn mạnh rằng việc tịch thu tiền hoặc bất kỳ động thái tương tự nào sẽ vi phạm luật pháp quốc tế và làm suy yếu các đồng tiền dự trữ, hệ thống tài chính toàn cầu và hệ thống tài chính toàn cầu.

Xem thêm >> Nhiều ngân hàng châu Âu chưa muốn rời Nga, ECB gia tăng sức ép