Financial Times: Nhiều hãng bia đa quốc gia đang 'khao khát' các công ty bia Việt Nam

Mỗi tối, lại có những đám đông tụ tập tại vườn bia 1B Bắc Sơn, ngay cạnh bảo tàng Hồ Chí Minh của Hà Nội. "Đó dường như đã là văn hoá của chúng tôi", ông Nguyễn Long, 40 tuổi, chủ một doanh nghiệp chăm sóc da, đang thưởng thức một cốc bia hơi Hà Nội, do Habeco sản xuất cho biết. "Có thể đó là vì tôi sống ở Hà Nội, nhưng tôi nghĩ thức uống này là một trong những thứ tuyệt vời nhất".

Nhiều công ty sản xuất bia đa quốc gia hiện đang ngỏ ý muốn mua lại cổ phần thoái vốn từ nhà nước tại Habeco và Sabeco. Theo các nhà phân tích, Anheuser-Busch InBev, Heineken và Carlsberg cũng như các nhà sản xuất bia châu Á ThaiBev, Asahi và Kirin đều muốn mở rộng sự hiện diện của họ tại thị trường bia Việt Nam.

Trevor Stirling, một nhà phân tích của Bernstein, cho rằng: "Đây là hai trong số những công ty bia hấp dẫn nhất toàn cầu mà vẫn chưa bị các nhà sản xuất bia quốc tế kiểm soát". Ông đánh giá cổ phần của Nhà nước tại Sabeco và Habeco tương ứng là 5,3 tỷ USD và 1,1 tỷ USD.

Người Việt uống rất nhiều bia – khoảng 4,1 tỷ lít mỗi năm - và niềm say mê của họ đối với bia vẫn đang tăng lên cùng với một nền kinh tế tăng trưởng gần 7%/năm. Berenberg cho biết theo bình quân đầu người, Việt Nam là nước tiêu thụ bia lớn thứ 5 ở châu Á. 

Còn theo nhóm nghiên cứu Nielsen, thị trường bia đóng chai của Việt Nam - không bao gồm bia hơi - trị giá 2 tỷ USD một năm, chiếm 23% trong tổng doanh số toàn thị trường tiêu dùng nhanh của Việt Nam, và đạt tăng trưởng ở mức hai con số.

Javier González Lastra, một nhà phân tích của Berenberg, cho biết Việt Nam là "thiên đường của các nhà sản xuất bia". "Đây là một trong những thị trường bia lớn nhất và phát triển nhanh nhất trên toàn cầu. Bia phần nào đã trở thành văn hóa của đất nước này, tuy nhiên mức tiêu dùng bình quân đầu người vẫn còn có thể tiếp tục tăng lên".

Sabeco là công ty có giá trị nhất, với thị phần khoảng 40%. Heineken, công ty sở hữu 5% cổ phần trong công ty, đã hưởng lợi rất nhiều từ sự tăng trưởng bùng nổ ở Việt Nam và là nhà sản xuất bia lớn thứ hai của nước này tính theo doanh số bán hàng.

Theo Canadean và Bernstein, dòng bia Tiger và các nhãn hiệu khác đã được hưởng lợi rất lớn từ sự khao khát ngày càng gia tăng của người Việt về các sản phẩm bia cao cấp, giúp tăng thị phần từ 17% trong năm 2009 lên 23% vào năm 2015. Andrew Holland, nhà phân tích của Société Générale, ước tính Việt Nam chiếm 10% lợi nhuận của Heineken, chỉ đứng sau Mexico.

Về phần Habeco, hãng bia Carlsberg của Đan Mạch hiện đang sở hữu 17% cổ phần của tổng công ty này, tính theo doanh thu thì đây là công ty bia lớn thứ 3 của Việt Nam.

Theo các cơ quan quản lý của Việt Nam, việc đấu thầu cổ phần Habeco và Sabeco khó có thể hoàn thành trong năm nay. Quá trình này có lẽ sẽ phải tiếp tục trong năm 2018.

Vào tháng 9, lãnh đạo Sabeco cho biết đã có 7 nhà sản xuất bia đăng ký mua cổ phần của công ty.

Kiểm soát sẽ là một vấn đề lớn. Chính phủ Việt Nam đã nói rằng sẽ muốn giữ khoảng 1/3 số cổ phần tại các hãng bia. Các cơ quan quản lý trong ngành cho biết chính phủ muốn có tiếng nói nhất định trong doanh nghiệp.

Ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam, một chuyên gia tư vấn và là cựu chủ tịch của Sabeco cho rằng: "Chính phủ muốn giữ tỷ lệ sở hữu 36% để nắm quyền phủ quyết. Đây chỉ là giai đoạn đầu tiên của đợt thoái vốn; về lâu về dài, chính phủ sẽ bán hết cổ phần".

Với tư cách là cổ đông chiến lược có các điều khoản ưu tiên, Carlsberg được xem là đang ở vị thế thuận lợi nhất trong việc mua lại cổ phần của Habeco. Tuy nhiên, hai bên hiện vẫn chưa đạt được thống nhất. Vướng mắc chủ yếu nằm ở vấn đề giá.

Đối với Heineken, mối quan ngại về cạnh tranh có thểngăn cản việc tăng cổ phần nắm giữ của công ty này trong Sabeco. Việc thoái vốnnhà nước tại Sabeco có thể là một cơ hội cho AB InBev, một đối thủ lớn củaHeineken, để tăng cường sự hiện diện của công ty này tại Việt Nam, đặc biệt làtrong phân khúc cao cấp mà Heineken đang chiếm ưu thế.

Bất chấp sự hấp dẫn của thị trường Việt Nam đối với các nhà sản xuất bia toàn cầu,các nhà phân tích trong ngành cho rằng thị trường này vẫn tồn tại những nhượcđiểm. Ông Holland của SocGen cho biết: "Với mức tăng trưởng mạnh mẽ của thịtrường bia trong những năm gần đây, chắc chắn tốc độ tăng sẽ dần chững lại khitiêu thụ bình quân đầu người tăng lên". Còn với ông González Lastra,"nguy cơ rõ ràng nhất là việc gia tăng các quy định khi chính phủ đã từ bỏcác lợi ích trong ngành".