Ngay từ khi báo cáo tài chính quý II/2016 của các ngân hàng bắt đầu được công bố thì cũng là lúc dư luận bắt đầu dấy lên những cảnh báo về tình trạng gia tăng nợ xấu trở lại trong nền kinh tế. Nợ xấu tuyệt đối và nợ xấu tương đối tính đến thời điểm kết thúc ngày 30/06/2016 tại một loạt các ngân hàng tăng khá mạnh so với hồi đầu năm.
Nợ xấu luôn là vấn đề rất nhức nhối đối với các ngân hàng và không dễ để lựa chọn phương án xử lý nợ xấu. Nếu bán một lượng lớn nợ xấu cho VAMC thì ngân hàng sẽ phải chịu áp lực rất lớn về trích lập dự phòng theo cam kết, tương đương 20% lượng nợ xấu mỗi năm. Còn nếu chấp nhận "ôm" phần lớn nợ xấu thì tỷ lệ nợ xấu tại ngân hàng sẽ ở mức cao hơn so với mặt bằng chung, điều này ảnh hưởng rất lớn đến uy tín ngân hàng.
Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) là một trường hợp điển hình của phương án bán nợ xấu cho VAMC.
Năm 2012, nợ xấu của SCB ở mức khá cao là 7,22%. Nhưng chỉ một năm sau, nợ xấu của ngân hàng này giảm một cách đáng kinh ngạc, xuống còn 1,61%.
Thời điểm kết thúc năm 2014, năm 2015 và nửa đầu năm 2016, nợ xấu của SCB thuộc vào hàng thấp nhất ngành ngân hàng với tỷ lệ nợ xấu lần lượt là 0,49%, 0,34% và 0,33%. Tỷ lệ nợ xấu này khiến ngay cả các "đại gia" như Vietcombank, VietinBank hay BIDV cũng phải "thòm thèm".
Tất nhiên không có điều gì thần kỳ ở đây. Đơn giản là SCB liên tục bán hầu hết nợ xấu của họ cho VAMC. Tính đến hết năm 2015, tổng nợ xấu mà ngân hàng này bán cho VAMC đã lên đến 17.000 tỷ đồng.
Vấn đề là, bán càng nhiều nợ xấu cho VAMC thì áp lực trích lập dự phòng hàng năm theo cam kết càng lớn. Trong khi đó, các khoản trích lập đều lấy từ lợi nhuận thuần nên áp lực trích lập lớn sẽ kéo theo áp lực tạo ra lợi nhuận thuần cũng lớn.
Vài năm trở lại đây, tốc độ tăng lợi nhuận thuần hàng năm của SCB ở mức rất cao. Chẳng hạn như lợi nhuận thuần năm 2014 của SCB tăng tới 93% so với một năm trước đó. Con số này ở năm 2015 là 65% và 6 tháng đầu năm 2016 là 56%.
Tuy nhiên, có một điểm khá kỳ lạ trong tình hình kinh doanh của SCB, đó là chi phí hoạt động của SCB ở mức rất thấp so với thu nhập lãi và các khoản thu nhập tương tự (đây là thu nhập chính của ngân hàng, hình thành chủ yếu từ hoạt động cho vay, ngoài ra còn hình thành đáng kể từ chứng khoán đầu tư).
Theo lẽ thường thì thu nhập lãi và các khoản thu nhập tương tự (sau đây gọi tắt là "thu nhập lãi") càng cao thì chi phí hoạt động phải càng lớn. Nhưng thật bất ngờ là hầu hết các ngân hàng tầm trung đều có chi phí hoạt động nửa đầu năm 2016 cao hơn đáng kể SCB dù thua kém đáng kể SCB về thu nhập lãi.
Cụ thể, xét trong nửa đầu năm 2016, dù tạo ra tới 11.521 tỷ đồng thu nhập lãi nhưng SCB chỉ mất có 877 tỷ đồng cho chi phí hoạt động. Trong khi đó, Sacombank dù tạo ra chỉ 9.470 tỷ đồng thu nhập lãi nhưng lại ngốn tới 2.724 tỷ đồng chi phí hoạt động. Hay như MBBank tạo ra 7.212 tỷ đồng thu nhập lãi nhưng chi phí hoạt động lại lên tới 1.809 tỷ đồng.
Còn một điểm đặc biệt nữa không thể không nhắc tới, đó là các khoản phải thu và các khoản lãi, phí phải thu của SCB. Tổng các khoản phải thu và các khoản lãi, phí phải thu của SCB hiện nay đang đứng đầu trong số các ngân hàng thương mại cổ phần, đạt mức 51.144 tỷ đồng tính đến hết 6 tháng đầu năm 2016.
Theo nhiều chuyên gia ngành ngân hàng thì các khoản phải thu và các khoản lãi, phí phải thu là nơi lý tưởng để "giấu" nợ xấu và tiếp tay cho lãi ảo. Tất nhiên, ngân hàng nào có các khoản phải thu và các khoản lãi, phí phải thu lớn không có nghĩa là ngân hàng đó "giấu" nợ xấu và báo lãi ảo.
Đơn cử như các khoản lãi, phí phải thu, hay còn gọi là lãi dự thu, là nơi trực tiếp và thường xuyên nhất hình thành lên lãi ảo. Ví dụ đơn giản như một doanh nghiệp vay ngân hàng 100 tỷ đồng kỳ hạn 1 năm với lãi suất 10%/năm. Sau một năm, ngân hàng hạch toán lợi nhuận 10 tỷ đồng nhưng chưa thu được nợ gốc và lãi vay, lãi vay đó phải phân loại vào lãi dự thu.
Một năm sau, doanh nghiệp đó vẫn không trả nợ gốc và lãi vay. Lúc này, ngân hàng lại tiếp tục hạch toán thêm 11 tỷ đồng lợi nhuận vì tổng khoản vay trong năm là 110 tỷ đồng gồm là nợ gốc (100 tỷ đồng) và lãi vay chưa trả (10 tỷ đồng) bị tính lãi suất 10%/năm. Tất nhiên 11 tỷ đồng đó lại được đưa vào lãi dự thu.
Cứ như vậy, lợi nhuận ngân hàng cứ tăng thêm và các khoản lãi dự thu cũng tăng thêm tương ứng mà chẳng tốn thêm chi phí hoạt động. Đây gọi là lãi ảo. Nếu ngay lập tức ngân hàng áp dụng đúng quy định của Bộ Tài chính là lãi dự thu phải thoái ra sau 6 tháng thì lãi ảo này sẽ biến mất, lợi nhuận ngân hàng sẽ giảm đi rất mạnh, thậm chí thua lỗ là điều "bình thường".
Tags:
(VNF) - Bức tranh thanh khoản có thể sớm cải thiện khi khu vực hộ kinh doanh và buôn bán dần thích nghi với các quy định thuế và hóa đơn điện tử mới, qua đó, quay trở lại gửi tiền vào hệ thống ngân hàng.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương nghiên cứu, đánh giá và đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia, báo cáo Thường trực Chính phủ trước 20/12.
(VNF) - Trong bối cảnh biên lãi ròng (NIM) chịu áp lực thu hẹp, hoạt động thu hồi và xử lý nợ xấu đã đóng góp đáng kể vào tăng trưởng lợi nhuận của nhiều ngân hàng.
(VNF) - Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn đầy biến động trên thị trường tiền tệ toàn cầu. Đồng USD, dù vẫn giữ vị thế trung tâm, đang chịu áp lực giảm mạnh, trong khi các đồng tiền thay thế như euro (EUR), nhân dân tệ (CNY), đô la Úc (AUD) và yen Nhật (JPY) ngày càng thu hút dòng vốn quốc tế.
(VNF) - Lãi suất liên ngân hàng bất ngờ giảm sâu ở các kỳ hạn chính trong phiên giao dịch ngày 16/12 sau khi tăng cao vào tuần trước.
(VNF) - Cả 4 ngân hàng quốc doanh đều đã tham gia đường đua tăng lãi suất huy động. Theo ông Trần Ngọc Báu, lãi suất cho vay tăng là điều khó tránh khỏi do các yếu tố cốt lõi về chi phí và bộ đệm của ngân hàng.
(VNF) - Theo Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - NHNN, Nghị định hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng tiêu chuẩn ESG dự kiến sẽ có hiệu lực vào đầu năm 2026.
(VNF) - Giá USD tự do hôm nay giảm mạnh, hạ tới 200 đồng, về mốc 27.000 đồng/USD. Giá đồng bạc xanh tại các ngân hàng cũng được điều chỉnh đi xuống.
(VNF) - Từ 1/1/2026, việc mở ví điện tử sẽ không còn là chuyện “điền vài dòng thông tin là xong”. Người dùng buộc phải quét khuôn mặt, căn cước công dân gắn chip để hệ thống nhận diện. Ngân hàng Nhà nước lựa chọn sinh trắc học như một “lớp cửa” an toàn hơn hơn để chặn lừa đảo là bước đi cần thiết. Nhưng đúng vào thời điểm đó, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 bắt đầu có hiệu lực, đặt ra những yêu cầu rất ngặt nghèo về bảo vệ dữ liệu nhạy cảm. Một bên buộc phải thu thập nhiều hơn, một bên buộc phải giữ chặt hơn và câu hỏi lớn nhất là: những dữ liệu đó đang được ai giữ và ai chịu trách nhiệm nếu “tấm khiên” bị thủng?
(VNF) - Lãi suất huy động hiện lên tới 9%/năm tại một số ngân hàng. Mặt bằng lãi suất huy động cao hơn cũng giúp các ngân hàng tư nhân có lợi thế hơn trong thu hút tiền gửi so với các ngân hàng quốc doanh.
(VNF) - Vừa qua trong khuôn khổ Mastercard Customer Forum 2025, Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) được vinh danh đồng thời ở hai hạng mục chiến lược dành cho sản phẩm thẻ tín dụng cá nhân và giải pháp thẻ tín dụng doanh nghiệp.
(VNF) - Ngân hàng Nhà nước chính thức vận hành hệ thống giải quyết thủ tục hành chính tập, cung cấp 32 dịch vụ công trực tuyến toàn trình.
(VNF) - Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước về triển khai gói tín dụng 500.000 tỷ đồng ưu tiên lĩnh vực hạ tầng và công nghệ, tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong tiến trình chuyển đổi số và phát triển hạ tầng bền vững, Agribank tiên phong triển khai Chương trình tín dụng ưu đãi dành cho khách hàng doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, công nghệ số, với tổng quy mô lên tới 60.000 tỷ đồng, lãi suất ưu đãi giảm đến 1,5%/năm áp dụng đến hết 31/12/2030.
(VNF) - Ngân hàng VietinBank đã đóng cửa 100 phòng giao dịch từ đầu năm. Nhiều ngân hàng khác cũng mạnh tay trong việc cắt giảm chi nhánh, phòng giao dịch.
(VNF) - Bức tranh lợi nhuận ngân hàng trong quý cuối năm 2025 đang dần hiện rõ. Lợi nhuận ngành ngân hàng được dự báo sẽ phân hóa rõ nét trong năm 2026.
(VNF) - Lãi suất tiết kiệm tiếp tục đi lên, các kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức kịch trần. Lãi suất liên ngân hàng vượt 7%. Trong bối cảnh lãi suất tăng, nhiều ngân hàng dừng tín dụng ưu đãi mua nhà.
(VNF) - Trong tuần 15 - 19/12, thị trường chứng khoán sôi động khi VietinBank, Saigonbank và HDBank đồng loạt chốt danh sách cổ đông trả cổ tức bằng cổ phiếu. Đáng chú ý, VietinBank gây ấn tượng với tỷ lệ phát hành lên tới 44,64%, mức cao nhất trong nhóm ngân hàng năm nay.
(VNF) - Một số ngân hàng thu phí với tài khoản có số dư dưới 2-3 triệu đồng. Khách hàng cần rà soát và đóng những tài khoản ngân hàng không sử dụng để tránh bị thu phí.
(VNF) - Khách hàng mở mới thẻ tín dụng BAC A BANK MasterCard có thể tối ưu hóa dòng tiền, đồng thời dễ dàng quản lý tài chính cá nhân, nhận thêm Combo hoàn tiền cực đã và miễn phí thường niên 3 năm.
(VNF) - Theo NHNN, Chương trình tín dụng đầu tư hạ tầng điện, giao thông, công nghệ chiến lược được triển khai theo hai giai đoạn với tổng quy mô lên tới 500.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp đủ điều kiện sẽ được vay vốn với lãi suất thấp hơn 1 - 1,5% so với mức lãi suất cùng kỳ hạn của ngân hàng.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Đức Hiển - Phó trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, nguồn lực tài chính của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn dựa quá nhiều vào hệ thống ngân hàng trong khi thị trường vốn phát triển chưa tương xứng.
(VNF) - Ngân hàng TMCP Kỹ Thương (Techcombank) chính thức góp mặt trong danh sách Fortune 100 Best Companies to Work For™ Southeast Asia 2025 – bảng xếp hạng được Fortune và Great Place To Work® công bố lần đầu tiên tại Đông Nam Á.
(VNF) - PVcomBank triển khai chương trình đặc quyền “1 thẻ cho vạn trải nghiệm” bao gồm chính sáchhmở thẻ tín dụng quốc tế miễn chứng minh thu nhập cùng đặc quyền hoàn tiền tới 5 triệu đồng khi mua vé máy bay dành cho Hội viên Bông Sen Vàng.
(VNF) - TPBank tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu khi được The Asian Banker vinh danh “Ngân hàng Vững mạnh hàng đầu Việt Nam năm 2025” dựa trên các chỉ số tài chính vượt trội. Với định hướng số hóa toàn diện, TPBank đã trở thành một trong những biểu tượng công nghệ của ngành ngân hàng, đồng thời nằm trong nhóm ngân hàng đóng góp ngân sách lớn nhất cả nước, góp phần thúc đẩy một E-Vietnam thịnh vượng.
(VNF) - 592.000 tài khoản thanh toán/ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo. 2,13 triệu lượt khách được cảnh báo, 670.000 lượt khách tạm dừng/hủy bỏ giao dịch.
(VNF) - Bức tranh thanh khoản có thể sớm cải thiện khi khu vực hộ kinh doanh và buôn bán dần thích nghi với các quy định thuế và hóa đơn điện tử mới, qua đó, quay trở lại gửi tiền vào hệ thống ngân hàng.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
