Kế hoạch đánh thuế carbon của Thủ tướng Canada

Tuy nhiên, dường như các cử tri không mấy quan tâm đến vấn đề chống biến đổi khí hậu mà Thủ tướng Trudeau đã dành nhiều tâm huyết.

Tờ Global News dẫn kết quả khảo sát của công ty tư vấn-nghiên cứu thị trường Ipsos thực hiện cho biết chỉ có 18% số người được hỏi quan tâm đến chủ đề biến đổi khí hậu, xếp sau các vấn đề như chăm sóc y tế (35%), thuế (28%) và kinh tế (27%).

Nguy hiểm hơn, nhiều tỉnh đã dựng lên “bức tường lửa” từ chối thực thi việc đánh thuế carbon của liên bang. Thuế carbon hiện là một cơ chế phổ biến trên thị trường để đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu, đánh vào lượng CO2 phát thải của nhiên liệu. Cách đây không lâu, mới chỉ có tỉnh Saskatchewan không muốn hợp tác với chỉnh phủ liên bang.

Song cho đến nay, tỉnh New Brunswick, Ontario, Manitoba và Saskatchewan đã “đồng tâm hiệp lực” từ chối thực thi khoản thuế này. Dự kiến, đến cuối tháng 5/2019, tỉnh Alberta hoàn toàn có thể sẽ tham gia “bức tường lửa” nói trên, nếu lãnh đạo đảng Bảo thủ Thống nhất - ông Jason Kenney - giành được chiếc ghế thủ hiến của bang này.

Do vậy, Thủ tướng Trudeau đã quyết định tuyên chiến với tình trạng biến đổi khí hậu khi tuyên bố sẽ áp thuế carbon với 4 tỉnh “cứng đầu” nói trên. Cụ thể, Ontario, Saskatchewan, Manitoba và New Brunswick sẽ phải chịu mức thuế 20 đôla Canada (CAD - tương đương 15 USD) đối với mỗi tấn khí thải carbon từ ngày 1/1/2019 và sẽ tăng lên 50 CAD/tấn vào năm 2022. Thủ tướng Trudeau khẳng định rằng bắt đầu từ năm 2019, sẽ không còn tình trạng "miễn phí" khi gây ô nhiễm môi trường tại Canada.

Giới quan sát nhận định quyết định táo bạo này của Thủ tướng Trudeau đang lặp lại phiên bản "Hãy xem tôi" (Just watch me) của cha ông, đó là Ottawa sẽ mạnh tay để các tỉnh phải khuất phục. Trong cuộc khủng hoảng hồi tháng 10/1973, Thủ tướng Pierre Trudeau đã quyết định áp dụng Đạo luật biện pháp chiến tranh, dùng quân đội, cảnh sát để dập tắt các màn khủng bố, bắt cóc, lập lại trật tự tại Quebec.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia phân tích, quyết định mạnh tay đối với 4 tỉnh nói trên của Thủ tướng Justin Trudeau lại là “viên kẹo ngọt” với người dân ở các tỉnh này.

Từ tháng 4/2019, chính phủ liên bang sẽ hoàn trả tiền thuế carbon cho các tỉnh, dao động từ 248 CAD/năm (đối với 25% số hộ gia đình tại New Brunswick) đến 598 CAD/năm đối với một số hộ gia đình ở Saskatchewan. Theo Chính phủ Canada, 70% số hộ gia đình tại nước này sẽ nhận được tiền hoàn lại nhiều hơn số tiền họ đã trả thuế carbon.

Thủ hiến tỉnh Saskatchewan Scott Moe chỉ trích chương trình hoàn tiền này của chính phủ là một “kế hoạch mua lá phiếu cử tri”. Còn lãnh đạo đảng Bảo thủ Andrew Scheer đánh giá kế hoạch đánh thuế carbon sẽ khiến mọi thứ đắt đỏ hơn đối với người dân.

Theo tài liệu của chính phủ, khi đánh thuế carbon 20 CAD/tấn, giá xăng ước sẽ tăng 4,42 xu/lít. Giá các nhiên liệu khác cũng sẽ tăng thêm: 3,91 xu/m3 khí đốt tự nhiên, và 3,1 xu/lít propane (khí tự nhiên dùng làm nhiên liệu). Trên trang Twitter, Thủ hiến bang Ontario là Doug Ford đã viết rằng thuế carbon là một “sát thủ” đối với việc làm và là một loại thuế bất công đối với các gia đình và doanh nghiệp.

Ông khẳng định, thuế carbon là một một loại thuế tồi tệ nhất đối với các gia đình, doanh nghiệp và cả nền kinh tế Canada. Loại thuế này không phục vụ gì môi trường, nhưng “lại lấy tiền từ túi của những người dân lao động chăm chỉ để chính phủ chi tiêu không kiểm soát”.

Theo Viện khảo sát Angus Reid chỉ có 45% người Canada ủng hộ loại thuế này, giảm so với con số 56% của hai năm trước đó. Đặc biệt, một bộ phận không nhỏ người Canada không chấp nhận quan điểm cho rằng biến đổi khí hậu là một thực tế và do con người gây ra. 20% số người Canada cho rằng biến đổi khí hậu là một hiện tượng thực tế nhưng là do tiến trình của tự nhiên, trong khi 14% cho rằng đây không phải là thực tế.

Theo kết quả một cuộc thăm dò do Ipsos thực hiện cho Global News, Đảng Tự do của Thủ tướng Canada Justin Trudeau đang ở thế khá chông chênh so với đảng Bảo thủ, khi chỉ còn một năm nữa Canada bước vào cuộc tổng tuyển cử.

Theo kết quả cuộc điều tra này, 36% số người tham gia khảo sát ủng hộ đảng Tự do, trong khi số người ủng hộ đảng Bảo thủ - hiện do ông Andrew Scheer dẫn dắt - là 35%. Còn đảng Dân chủ Mới, bị bỏ lại phía sau, với 20% số người ủng hộ. Giám đốc điều hành Ipsos, Darrell Bricker nhận định kết quả cuộc thăm dò này cho thấy cuộc bầu cử cạnh tranh khốc liệt sẽ diễn ra trong năm 2019.

Khi gác lại câu chuyện chính trị, có một câu hỏi mà dư luận đang quan tâm là liệu chính sách của Thủ tướng Trudeau có thực sự sẽ giúp đạt được mục tiêu cắt giảm khí thải. Thủ tướng Trudeau nói: "Khoa học đã chứng minh rõ ràng là đánh thuế vào sự ô nhiễm là cách tốt nhất để tiến về phía trước".

Với loại thuế trên, liệu người tiêu dùng có thay đổi hành vi của mình? Nhiều người dân ở khu vực nông thôn hiện không có lựa chọn nào ngoài việc phải đi ô tô chạy xăng, liệu họ có đi ít hơn? và hàng triệu người Canada có chuyển sang dùng ô tô điện hay không?... Câu trả lời có lẽ là không.

Cho dù kết quả cuộc bầu cử năm 2019 tại Canada thế nào thì giới quan sát nhận định đây cũng là cuộc chiến vì môi trường, đánh vào trái tim, lý trí và cả ví tiền của cử tri.

Xem thêm >> Vừa bị Nga trừng phạt, Ukraine đã đáp trả mạnh tay