Canada giúp Trung Quốc đặt thiết bị giám sát gần cơ sở hạt nhân Mỹ

Các nhà khoa học Trung Quốc với sự giúp đỡ của Canada hôm 27/6 đã lắp đặt thành công 4 thiết bị giám sát tại Thái Bình Dương, chỉ cách bờ biển của Mỹ 300 km, SCMP hôm nay đưa tin.

Các thiết bị sử dụng cảm biến công nghệ cao để theo dõi môi trường dưới nước, được kết nối với Mạng lưới Đại dương Canada (ONC), một hệ thống gồm các trạm quan sát trải dài từ đông bắc Thái Bình Dương tới Bắc Cực.

Mạng lưới này do Đại học Victoria của Canada điều hành, nhưng 4 thiết bị mới lắp đặt lại là tài sản của Viện Khoa học và Kỹ thuật Biển sâu Tam Á, đơn vị thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc. Đây cũng là nơi phát triển và lắp ráp các thiết bị giám sát này.

4 thiết bị được một tàu ngầm điều khiển từ xa của lực lượng tuần duyên Canada đặt tại khu vực Endeavour, thuộc eo biển Juan de Fuca. Chúng có thể cung cấp dữ liệu thời gian thực cho các trung tâm điều khiển ở thành phố Tam Á trên đảo Hải Nam và những địa điểm khác.

Eo biển Juan de Fuca là một trong những tuyến đường thủy nhộn nhịp nhất thế giới. Ngay phía nam eo biển, cách thành phố Seattle không xa, là căn cứ hải quân Kitsap, một trong hai cơ sở vũ khí hạt nhân chiến lược của Mỹ, nơi có một nhà máy đóng tàu ngầm hạt nhân và ụ khô duy nhất ở bờ biển phía tây có khả năng chứa một tàu sân bay lớp Nimitz.

Thông tin được thiết bị giám sát thu thập được sẽ giúp các nhà khoa học Trung Quốc hiểu rõ hơn về tuyến đường thủy chiến lược gần Mỹ, đồng thời quan sát kỹ lưỡng hơn cấu trúc và hoạt động của một trong những hệ thống giám sát dưới nước lớn và hiện đại nhất thế giới.

ONC xác nhận họ đã lắp đặt các thiết bị của Trung Quốc trong hệ thống của mình, nhưng từ chối cung cấp bất cứ thông tin chi tiết nào hoặc tiết lộ mục đích sử dụng. Bộ Ngoại giao Canada chưa đưa ra bình luận ngay lập tức, trong khi Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết họ "không có gì để nói" về vấn đề này.

Vị trí các thiết bị giám sát của Trung Quốc. Đồ họa: SCMP.

Dù không có bằng chứng quân đội Trung Quốc liên quan đến dự án này, hoặc những dấu hiệu cho thấy thiết bị có thể được sử dụng để theo dõi tàu chiến Mỹ, dữ liệu từ dưới biển vẫn có giá trị đối với cả các nhà nghiên cứu dân sự và phi dân sự.

ONC là một cơ sở nghiên cứu khoa học, nhưng cũng có một hợp đồng quốc phòng nhằm giúp quân đội Canada giám sát vùng biển Bắc Cực với sự hỗ trợ của một hệ thống giám sát được vận hành bởi công nghệ trí tuệ nhân tạo, theo CBC News.

Một số trang web nghiên cứu chính phủ Trung Quốc nhận định việc lắp đặt các thiết bị giám sát có thể là bước đi đầu tiên của Trung Quốc trong việc xây dựng mạng lưới riêng trong khu vực.

Lý do Ottawa cấp quyền truy cập hệ thống giám sát cho Bắc Kinh vẫn là chủ đề gây tranh luận. Sự việc xảy ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ đang leo thang, đồng thời quan hệ giữa Canada và Mỹ cũng lạnh nhạt do vấn đề thuế quan.

"Các mạng lưới giám sát dưới đáy biển có độ nhạy cảm cao và liên quan mật thiết tới an ninh quốc gia. Các nước sẽ không chia sẻ chúng cho bên thứ ba trừ khi có mức độ tin tưởng lớn", Chen Hongqiao, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Canada thuộc Đại học Nghiên cứu Quốc tế Quảng Đông, giải thích.

"Sự hợp tác này rất bất thường. Tác động của nó vượt xa phạm vi khoa học và chỉ có thể xảy ra với cái gật đầu từ lãnh đạo của cả hai phía", ông nói thêm.

Xin Qiang, giáo sư tại Đại học Phục Đán, Thượng Hải, cho rằng Washington có thể tìm cách cản trở sự hợp tác giữa Ottawa và Bắc Kinh. Ngay tuần trước, các thượng nghị sĩ Mỹ đã gửi thư tới Thủ tướng Canada Justin Trudeau, yêu cầu ông cấm các nhà mạng nước này sử dụng thiết bị do tập đoàn viễn thông Huawei của Trung Quốc sản xuất để phục vụ mạng 5G.

"Điều tương tự cũng có thể xảy ra dưới biển. Mỹ quá quyền lực và Canada khó có thể từ chối", Xin cho biết.

Xem thêm >> Nga nói Anh đừng tiếp tục ‘dắt mũi’ cộng đồng thế giới