Ukraine vốn là một trong những nhà xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới trước khi cuộc xung đột với Nga nổ ra vào năm 2022. Xung đột này đã làm giảm khả năng xuất khẩu nông sản ra thị trường toàn cầu của Ukraine. Nông dân Ukraine chỉ có thể xuất khẩu ngũ cốc sang các nước láng giềng do các tuyến đường vận chuyển ở Biển Đen bị phong tỏa.
Từ tháng 5/2022, EU cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc dự trữ qua khối này. Theo đó, Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia đã trở thành các quốc gia trung chuyển ngũ cốc Ukraine. Các nước này đồng ý nhập khẩu một số sản phẩm từ Ukraine mà không hạn chế về số lượng, không làm thủ tục hải quan, không bị đánh thuế và kiểm tra chính thức.
Tuy nhiên, tới đầu năm nay, một số quốc gia EU đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về dòng sản phẩm nông nghiệp giá rẻ tràn vào từ Ukraine. Nhiều nước cáo buộc tỷ lệ lớn hàng nông sản của Ukraine sau khi được đưa vào EU đã không được xuất khẩu tiếp mà bị bán phá giá trên thị trường, nhất là tại các nước Trung và Đông Âu. Thực tế này đã dẫn tới việc nhiều nước đơn phương cấm nhập khẩu các sản phẩm thực phẩm từ Ukraine để bảo vệ nhà sản xuất trong nước.
Đầu tháng 5 vừa qua, Ủy ban Châu Âu (EC) đã áp đặt “các biện pháp phòng ngừa đặc biệt và tạm thời đối với hàng nhập khẩu” lúa mì, ngô, hạt cải dầu và hạt hướng dương của Ukraina đối với 5 quốc gia thành viên, nhằm giảm bớt tác động của việc giá cả giảm mạnh ở các nước láng giềng với Ukraine.
Tuyên bố của EC nêu rõ những biện pháp nói trên nhằm giảm tắc nghẽn về logistics liên quan đến những nông sản này tại Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia. Lệnh cấm có hiệu lực từ ngày 2/5 đến ngày 5/6.
Lệnh cấm cho phép các sản phẩm của Ukraine được vận chuyển qua các quốc gia thành viên nhưng không được bán hoặc lưu kho ở đó. Ban đầu nó được cho là sẽ kết thúc vào tháng 6 nhưng đã được kéo dài đến giữa tháng 9.
Thỏa thuận mang tên "Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen", do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian đàm phán, được kí kết vào tháng 7/2022.
Trong khuôn khổ sáng kiến, Nga và Liên hợp quốc đã ký Bản ghi nhớ (MoU) về việc tạo điều kiện cung cấp các sản phẩm nông nghiệp và phân bón của Nga ra thị trường thế giới.
Về phía Nga, nước này sẽ cung cấp một “hành lang ngũ cốc” an toàn qua Biển Đen để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp của Ukraine.
Đây là thỏa thuận duy nhất được ký kết giữa Nga và Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra. Thỏa thuận được ca ngợi là có ý nghĩa quan trọng trong việc xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu ngày càng trầm trọng do tình hình xung đột giữa hai nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới.
Thỏa thuận đã 3 lần được gia hạn và hết hiệu lực vào ngày 17/7 vừa qua sau khi Nga đình chỉ tham gia với cáo buộc phương Tây không thực hiện cam kết đảm bảo cho hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga. Cho đến nay, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc vẫn chưa thuyết phục được Nga quay lại thỏa thuận này.
Trả lời phỏng vấn đài truyền hình Rossiya-24 TV hôm 14/9, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Vershinin khẳng định các nước phương Tây cần phải cho phép Ngân hàng Nông nghiệp Rosselkhozbank kết nối lại với hệ thống SWIFT nếu muốn hồi sinh Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen.
Nga đồng thời tuyên bố sẽ quay trở lại thỏa thuận này nếu các điều kiện của Nga liên quan đến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của nước này ra thị trường thế giới được đáp ứng.
EC ngày 15/9 cho biết sẽ đình chỉ lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine đối với năm quốc gia láng giềng của UKraine là Ba Lan, Romania, Bulgaria, Hungary và Slovakia.
Theo các thỏa thuận mới của EU, Ukraine đã đồng ý thực hiện các bước nhanh chóng để ngăn chặn sự gia tăng xuất khẩu ngũ cốc sang khối. Ủy ban châu Âu đã đồng ý kiềm chế áp đặt các hạn chế miễn là các biện pháp của Ukraine có hiệu quả.
Các nước thành viên EU có nghĩa vụ phải tuân thủ các quyết định thương mại của Brussels. Các quan chức EU cho biết lệnh cấm đơn phương nhập khẩu ngũ cốc của Ba Lan và các nước láng giềng vào mùa xuân có thể vi phạm luật pháp EU.
Trước khi quyết định của EC được công bố, Ba Lan và Hungary đã cảnh báo rằng họ sẽ hành động riêng lẻ để loại ngũ cốc giá rẻ của Ukraine ra khỏi thị trường. Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki ngày 15/9 cho biết Warsaw sẽ đơn phương ngăn chặn việc nhập khẩu nông sản từ Ukraine, bắt đầu từ ngày 16/9.
Hungary thì áp đặt lệnh cấm nhập khẩu đối với 24 sản phẩm của Ukraina như ngũ cốc, hạt cải dầu và hạt hướng dương, cũng như một số sản phẩm thịt, mật ong và trứng. Thủ tướng Viktor Orban cáo buộc Brussels đã “nhắm mắt làm ngơ” trước các vấn đề của nông dân châu Âu, đồng thời nói thêm rằng cây trồng của Ukraine “dành cho châu Phi đang tràn ngập thị trường Trung Âu”.
Trong khi đó, chính phủ Slovakia quyết định cấm nhập khẩu lúa mì, ngô, hạt cải dầu và hạt hướng dương của Ukraine. Thủ tướng nước này, ông Ľudovit Odor, nói rằng Bratislava buộc phải “ngăn chặn áp lực quá mức lên thị trường Slovakia” để duy trì sự công bằng cho nông dân địa phương.
Bulgaria trở thành một ngoại lệ đáng chú ý sau khi quyết định dỡ bỏ lệnh cấm vận ngay cả trước khi bước đi của EC được công bố. Bộ trưởng Tài chính Asen Vassilev cho biết lệnh cấm đã tước đi nguồn thu thuế của chính phủ và khiến giá thực phẩm tăng cao. Chỉ riêng khoản lỗ thuế giá trị gia tăng của nước này đã lên tới 74,6 triệu euro (gần 80 triệu USD). Sofia dự kiến sẽ mất thêm 20,4 triệu euro mỗi tháng nếu lệnh cấm vận được gia hạn.
Do đó, hơn 20 hiệp hội nông nghiệp Bulgaria đã cam kết tổ chức một cuộc biểu tình toàn quốc bắt đầu từ ngày 18/9. Nông dân cho rằng việc nhập khẩu nông sản Ukraine là một thảm họa và sẽ phá hủy ngành nông nghiệp Bulgaria.
Trong khi đó, Thủ tướng Romania Marcel Ciolacu đã kêu gọi hỗ trợ xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, nói rằng quốc gia của ông sẽ cố gắng tăng khối lượng vận chuyển qua Romania từ hai triệu lên bốn triệu tấn. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập cơ chế bồi thường thiệt hại cho nông dân Romania cho đến vụ thu hoạch tiếp theo.
Xem thêm >> Cuộc đấu mới bùng lên: EU ra đòn phủ đầu, Trung Quốc tố hành vi 'trắng trợn'
Tags:
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Theo công bố mới nhất từ Cơ quan Thể thao Thái Lan, tổng giá trị kinh tế do SEA Games 33 tạo ra đến thời điểm hiện tại dự kiến đạt mốc 12 tỷ baht, tương đương hơn 380 triệu USD (hơn 10 nghìn tỷ Việt Nam đồng).
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những biến động dồn dập trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ, khi các quyết định được ban hành, điều chỉnh rồi tạm hoãn liên tiếp trong thời gian ngắn, tạo nên một chuỗi mốc chính sách dày đặc hiếm thấy.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Trung Quốc đã hạ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008, trong khi tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tháng thứ 13 liên tiếp.
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - TikTok được cho là đã ký các thỏa thuận ràng buộc để bán hơn 80% tài sản tại Mỹ cho một nhóm nhà đầu tư, nhằm tránh nguy cơ bị cấm hoạt động và chấm dứt tranh chấp kéo dài nhiều năm với chính phủ Mỹ.
(VNF) - Mới đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích thương vụ bán vũ khí trị giá 11 tỷ USD của Mỹ với Đài Loan.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Một số lượng kỷ lục những người trẻ Trung Quốc có trình độ học vấn cao đang đổ xô vào các công việc nhà nước để tìm kiếm sự ổn định. Xu hướng này diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đối mặt nhiều khó khăn, làm suy giảm triển vọng việc làm trong khu vực tư nhân.
(VNF) - Trong một thế giới nơi tốc độ ngày càng trở thành thước đo của tiến bộ, Trung Quốc đang nỗ lực phá vỡ những giới hạn của ngành giao thông vận tải với một phương tiện có thể khiến cả máy bay phản lực cũng không “đua” kịp. Đó là T-Flight – một loại tàu điện từ (maglev) được thiết kế để đạt tốc độ lên tới 965 km/h, bỏ xa tốc độ bay hành trình trung bình của nhiều máy bay thương mại đường dài.
(VNF) - Cách bờ biển đông dân cư của Trung Quốc hàng trăm dặm, tại một khúc quanh gấp khúc của con sông hẻo lánh thuộc dãy Himalaya, một dự án cơ sở hạ tầng được xem là tham vọng nhất của Bắc Kinh đang dần thành hình.
(VNF) - Tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk đang tiến rất gần tới cột mốc chưa từng có: trở thành tỷ phú nghìn tỷ USD.
(VNF) - Phiên giao dịch ngày 16/12 ghi nhận đồng rial của Iran rơi xuống mức thấp kỷ lục hơn 1,3 triệu rial đổi 1 USD. Diễn biến này không chỉ phản ánh một cú sốc tỷ giá mang tính thời điểm, mà còn cho thấy những rạn nứt sâu sắc trong nền kinh tế Iran sau nhiều năm chịu trừng phạt kéo dài.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt hàng loạt rào cản pháp lý và bất đồng chính trị khi cân nhắc tịch thu khối tài sản Nga bị phong tỏa để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
(VNF) - Sau nhiều năm bị xem như phiên bản ít nổi bật hơn của vàng, bạc có màn tái xuất mạnh mẽ trong năm2025. Sự kết hợp của nguồn cung toàn cầu thắt chặt, nhu cầu công nghiệp bùng nổ, cùng sự tham gia của giới đầu tư qua ETF đang khiến bạc trở thành một trong những mặt hàng có tính cấu trúc thú vị nhất trên thị trường thế giới.
(VNF) - Việc SpaceX chuẩn bị phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) đang trở thành cú hích lớn nhất đối với khối tài sản của Elon Musk, đưa ông chính thức trở thành người đầu tiên trên thế giới chạm mốc 600 tỷ USD tài sản ròng. Đây được xem là thương vụ IPO tiềm năng lớn nhất lịch sử, và là canh bạc mang tính bước ngoặt của thị trường vốn toàn cầu vào tương lai hạ tầng không gian.
Tập đoàn tài chính JPMorgan Chase đang tiến sâu hơn vào lĩnh vực tài sản số với việc triển khai quỹ thị trường tiền tệ token hóa dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain).
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
