Khu thương mại tự do đúng nghĩa phải 'đột phá về thủ tục hành chính'

Để khu thương mại tự do đúng nghĩa tự do

Nghị quyết tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng được Quốc hội thông qua đã quy định về những chính sách liên quan việc thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng.

Theo đó, nhà đầu tư được lựa chọn đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng do UBND thành phố cho thuê đất. Họ có quyền và nghĩa vụ như nhà đầu tư được Nhà nước cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp theo quy định của pháp luật về đất đai.

Dự án của nhà đầu tư thuê lại đất tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như dự án đầu tư trong khu kinh tế theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Nhà đầu tư nước ngoài thành lập tổ chức kinh tế tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng không phải có dự án đầu tư và không phải thực hiện thủ tục cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước khi thành lập tổ chức kinh tế.

Cạnh đó, dự án đầu tư trong Khu thương mại tự do Đà Nẵng được ưu đãi về thuế, giảm tiền thuê đất…

Doanh nghiệp có dự án đầu tư trong các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng được hưởng chế độ ưu tiên về hải quan với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu tại địa bàn thành phố khi đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật về hải quan, thuế, tài chính và pháp luật có liên quan, trừ điều kiện về kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu.

Ông Huỳnh Huy Hòa, Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng cho hay, khu thương mại tự do không mới đối với thế giới nhưng mô hình này lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam. Vì vậy, khi Đà Nẵng xây dựng thành công sẽ trở thành khu thương mại tự do đầu tiên của cả nước. Trong Khu thương mại tự do Đà Nẵng có nhiều cơ chế chính sách, với nhiều ưu đãi vượt trội.

Trong khi đó, PGS. TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, xây dựng mô hình khu thương mại tự do, ưu đãi chỉ là một phần không đáng kể. Nên đặt vấn đề chính sách thông thoáng, đặt quản lý theo hướng tự do hóa. Hướng của Chính phủ là hỗ trợ về mặt chính sách, hỗ trợ mặt cơ chế để Khu thương mại tự do đúng nghĩa là Khu thương mại tự do.

Còn ông Trần Thoang, Giám đốc Công ty tư vấn chiến lược CT Strategies Việt Nam cho hay, ưu đãi nhưng phải phù hợp với nguyện vọng của doanh nghiệp. Đà Nẵng nên tổ chức hội thảo, khảo sát nguyện vọng của doanh nghiệp trong và ngoài nước.

“Mình làm khu thương mại tự do hiện đại nhưng cơ chế, chính sách không đúng nguyện vọng của nhà đầu tư thì người ta không đến”, ông Thoang nói.

Hai chính sách rất quan trọng

Ông Trần Chí Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho hay, về chính sách ưu đãi, bài học từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Malaysia, Singapore cho thấy chính sách thuế là một yếu tố quan trọng nhưng cũng chỉ là điều kiện cần để thu hút đầu tư. Quan trọng là tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, hiệu quả, theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Trong đó, trọng tâm của chính sách hỗ trợ tập trung vào tạo điều kiện thuận lợi nhất về thủ tục đầu tư, kinh doanh. Trong bối cảnh mà nền kinh tế thế giới đang cạnh tranh ngày càng gay gắt và hội nhập thiên về dịch vụ thì môi trường kinh doanh phù hợp với nhu cầu của các công ty đa quốc gia chính là chìa khóa để tích lũy nguồn lực cao cấp, là yếu tố then chốt để vượt trội trên trường quốc tế toàn cầu.

Cũng theo kinh nghiệm của các nước, về bộ máy quản lý hành chính cần tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; thủ tục hành chính đơn giản, công khai, minh bạch. Chính quyền địa phương được trao quyền nhất định trong việc xây dựng môi trường đầu tư kinh doanh phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin được áp dụng triệt để trong công tác quản lý, điều hành Khu thương mại tự do, phối hợp hoạt động giữa các cơ quan hữu quan để đảm bảo tính hiệu quả và thuận tiện cho các nhà đầu tư và công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan chính quyền.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư hiện nay, dòng đầu tư nước ngoài hiện đang sụt giảm rất nhiều và số còn lại đang có xu hướng dịch chuyển về Mỹ và các nước phát triển, một số còn lại đang phân chia và cạnh tranh giữa các nước trong khu vực. Nước nào tạo được môi trường đầu tư tốt, dòng đầu tư đó sẽ về, không thì họ đi nước khác.

Hiện nay Việt Nam đang cạnh tranh rất mạnh với Malaysia, Indonesia hay Thái Lan, Trung Quốc. Trung Quốc lập các khu thương mại tự do với một phương châm không cầu toàn. Riêng khu thương mại tự do của Thượng Hải 12 năm họ sửa 6 lần, càng ngày càng mở, càng ngày càng cạnh tranh, có cái gì mới, cái gì hay là họ làm chứ không cầu toàn.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện nay ngoài các chính sách ưu đãi về thuế hay đất đai, lao động, nguồn lực thì có 2 chính sách thấy rất quan trọng.

Thứ nhất là đột phá về thủ tục hành chính. “Lần này Đà Nẵng đề xuất và chúng tôi rất ủng hộ là phải thí điểm đưa cơ chế thật đột phá về thủ tục hành chính, là một cửa tại chỗ và mạnh dạn phân cấp triệt để, chứ không nửa vời là cái này vẫn đưa về bộ này, cái này vẫn đưa về bộ kia, vẫn phải xin thủ tục này, thủ tục kia. Ủy quyền lại cho Đà Nẵng và ủy quyền lại cho Ban Quản lý quyết định thì tất cả mọi thứ sẽ nhanh, như vậy sẽ tạo được môi trường rất tốt để thu hút đầu tư”, Bộ trưởng nói.

Thứ 2 là cho phép các tập đoàn lớn được thành lập văn phòng ở đây mà không cần có dự án. “Những nhà đầu tư lớn lập văn phòng là đương nhiên người ta đã có đóng góp, đương nhiên người ta vào đây không phải để chơi, người ta cũng sẽ lập dự án sau đó, chúng ta lại ràng buộc ngay lúc đầu thì sẽ mất cơ hội”, ông Dũng giải thích.