Kiểm soát mua bán vàng đẩy người dân tìm đến 'chợ đen'

Trong phiên ngày 8/8, giá vàng SJC được niêm yết ở mức 78,5 triệu đồng/lượng chiều bán ra tại Công ty SJC và 4 ngân hàng thương mại nhà nước. Trong khi đó, giá vàng nhẫn 9999 dao động từ 75,95 – 77,3 triệu đồng/lượng.

Hơn 2 tháng qua, giá vàng miếng SJC gần như “bất di, bất dịch”, nói đúng hơn là có dao động nhưng không đáng kể khi chỉ lên, xuống quanh quẩn trong mức 77 – 79 triệu đồng/lượng. Nếu như so với những tháng đầu năm 2024, thời điểm giá vàng SJC nhảy múa, tăng, giảm cả triệu đồng/lượng chỉ sau vài chục phút đồng hồ, giá vàng SJC ở thời điểm hiện tại quả thực đã bình ổn.

Để có được sự bình ổn đó, nhà quản lý đã liên tục đưa ra các quy định, giải pháp, nhất là trong giai đoạn từ tháng 4/2024 đến nay. Bên cạnh hai giải pháp là đấu thầu bán vàng cho DN và bán vàng giá bình ổn qua nhóm ngân hàng Big4 và Công ty SJC trực tiếp tới người dân là hàng loạt quy định mới như yêu cầu xuất hóa đơn điện tử khi mua vàng, hạn chế số lượng vàng bán ra tại các ngân hàng thương mại nhà nước, chỉ bán vàng cho những khách hàng có tài khoản tại ngân hàng đó… Mới đây nhất, TP.HCM đã thành lập Tổ công tác đảm bảo an ninh thị trường vàng, với nhiệm vụ là thu thập thông tin những người mua bán vàng miếng và chuyển cho cơ quan công an khi có dấu hiệu đầu cơ.

Điều tích cực của các giải pháp này là giá vàng miếng SJC đã bình ổn, khoảng cách giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới được thu hẹp xuống còn vài triệu đồng/lượng thay vì lên tới 20 triệu đồng/lượng như trước.

Thế nhưng, một thực tế mới xuất là việc mua vàng giờ đây được người dân ví von rằng “khó như lên trời” khi các nhà vàng liên tục “đóng băng” chiều bán ra vì hết vàng còn các ngân hàng bán vàng một cách “nhỏ giọt” và không phải ai cũng có cơ may đăng ký mua thành công. Nhiều người dân có nhu cầu buộc phải tìm đến thị trường bán vàng “trao tay”, tức thị trường chợ đen với giá đắt đỏ hơn và nhiều rủi ro hơn.

Theo các chuyên gia, với việc thành lập Tổ công tác đảm bảo an ninh thị trường vàng, người mua vàng lại trở thành những “đối tượng” thay vì “khách hàng”. Nhu cầu mua vàng chính đáng của người dân nguy cơ bị quy kết thành “đầu cơ” dù nhiều luật sư, chuyên gia lên tiếng rằng, từ trước đến nay, người mua vàng, mua cả trăm lượng hay mua hộ, đều không hề vi phạm pháp luật.

Trong chia sẻ với VietnamFinance, một chuyên gia vàng cho hay, thị trường vàng đang bớt “tự do” vì có quá nhiều quy định hành chính.

“Việc đưa ra quá nhiều quy định hành chính vào thị trường vàng có thể gây ra ‘tác dụng phụ’, chẳng hạn như ‘khuyến khích’ người dân tìm đến thị trường chợ đen với các cách thức đơn giản hơn. Khi đó, công sức bình ổn thị trường vàng, chống buôn lậu, đầu cơ… của nhà điều hành có thể đổ bể”, ông nói.

Theo chuyên gia này, không phải những quy định hành chính mà nguồn cung mới chính là yếu tố có thể “ghìm cương” những cơn sóng vàng về dài hạn.

“Nút thắt lớn nhất của thị trường vàng hiện là thiếu nguồn cung trong khi nhu cầu vàng của dân vẫn còn rất lớn. Cung phải gắn với cầu, như vậy mới phù hợp với nguyên tắc vận động của nền kinh tế thị trường. Chúng ta nên điều hành thị trường theo quy tắc ‘việc ai, nấy làm’, tức trả lại vàng cho thị trường bằng cách cho phép các doanh nghiệp quyền nhập khẩu vàng còn nhà điều hành chỉ nên làm nhiệm vụ giám sát”, ông nói.