Kiến nghị tăng ĐHQH là doanh nhân, chia bớt 'việc công' cho hiệp hội

"Cởi trói" cho doanh nghiệp

Chia sẻ tại tọa đàm Thủ tướng với doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho biết hiện nay khu vực doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn chưa từng có.

Khó khăn đầu tiên liên quan tới thể chế cho khu vực tư nhân. Ông Thiên cho rằng cần tăng số lượng Đại biểu Quốc hội là doanh nhân để họ tham gia nhiều hơn vào quá trình xây dựng Luật. Cùng với đó, cần có nhiều nhà khoa học tích cực tham gia vào thiết kế luật, thể chế, chiến lược cho nền kinh tế; đặc biệt là nền kinh tế công nghệ cao, nền kinh tế số.

“Không ai hiểu những đòi hỏi của nền kinh tế công nghệ cao, nền kinh tế thị trường hiện đại hơn các doanh nhân và các nhà khoa học”, ông Thiên nói.

Bên cạnh đó, một vấn đề khác cũng đặt ra đó là môi trường kinh doanh tự do, bình đẳng, có sự tham gia của nhiều chủ thể chuyên nghiệp. Đặc biệt là thị trường chất xám, thị trường trí tuệ rất quan trọng đối với khu vực kinh tế tư nhân và quyết định việc các doanh nghiệp tư nhân có bứt phá được hay không.

“Tôi cho rằng phải tập trung vào xử lý những vấn đề của thị trường đất đai, thị trường tài chính để doanh nghiệp tư nhân Việt Nam tiếp cận được các nguồn lực này một cách thuận lợi và hiệu quả”, ông Thiên nêu ý kiến.

Cuối cùng, ông Thiên đề nghị các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm đến khu vực doanh nghiệp liên quan đến đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, bởi đây là mặt trận cạnh tranh mang tính quyết định của quốc gia với thế giới.

“Nếu chúng ta chậm trễ trong việc tạo ra môi trường thể chế cho khu vực đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội. Đặc biệt, trong thời đại hiện nay, nếu không có hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ thực sự tốt, thì sau này sẽ trở nên rườm rà, kém hiệu quả trong khi tới đây, nguồn lực quan trọng nhất để phát triển nền kinh tế chính là trí tuệ, sáng tạo”, ông nói.

Chia sẻ tại sự kiện, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cũng cho rằng hiện nay nhiều điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính không còn phù hợp, cần phải cắt giảm hoặc là đơn giản hóa.

Ông lấy ví dụ, một dự án đầu tư có sử dụng đất điển hình đang thực hiện thủ tục hành chính ít nhất là 12 luật, hơn 20 nghị định và thông tư, đáng lưu tâm là các thông tư này thường thay đổi liên tục. Do đó, thời gian để hoàn thành thủ tục nhanh cũng phải 18-24 tháng, bình thường là xấp xỉ 3 năm.

Để giải quyết những điểm nghẽn hiện nay, Chủ tịch VCCI kiến nghị cần hoàn thiện thể chế, xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi nâng cao sự tham gia tích cực, chủ động của doanh nhân, doanh nghiệp.

Tiếp đó, cần có các chương trình nâng cao năng lực và phát huy vai trò các hiệp hội và các doanh nghiệp trong tham gia xây dựng chính sách. Nhà nước mạnh dạn giao nhiệm vụ cho các hiệp hội doanh nghiệp và chuyển một số dịch vụ công giao cho các hiệp hội doanh nghiệp thực hiện.

Tạo động lực tăng trưởng mới

Đóng góp ý kiến tại tọa đàm, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, cho rằng cần sớm ban hành Nghị định về cơ chế hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, tiến tới việc áp dụng chính sách nộp thuế phù hợp cho khu vực này, tương xứng với vai trò và đóng góp thực tế. Bởi lẽ, khu vực hộ kinh doanh hiện đang chiếm khoảng 23,5% GDP của Việt Nam.

Tiếp đó, cần đẩy nhanh việc sửa đổi một số luật quan trọng, bao gồm Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật Doanh nghiệp và Luật Phá sản, tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho sự phát triển của doanh nghiệp Việt Nam. Đặc biệt là tiến tới luật hóa hoạt động của hiệp hội doanh nghiệp - điều đang rất được cộng đồng doanh nghiệp mong đợi.

Bên cạnh đó, cần triển khai hiệu quả các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh, đặc biệt là trong các lĩnh vực đất đai, khoa học – công nghệ, vốn, nguồn nhân lực, cũng như chuyển đổi theo hướng xanh và bền vững.

Tiếp tục kiến nghị về các giải pháp trọng tâm, TS. Cấn Văn Lực cho rằng cần phát triển thị trường tài chính một cách cân bằng hơn, đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp và thị trường chứng khoán, trong đó cần nâng hạng thị trường chứng khoán trong năm nay. Đồng thời, cần sớm thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM và Đà Nẵng, nhằm tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.

Cùng với đó, thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng ở cấp Trung ương và khởi động lại 28 Quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các địa phương. Bên cạnh đó, cần sớm thành lập Quỹ hỗ trợ chuyển đổi xanh, trong đó có cơ chế hỗ trợ lãi suất 2% cho các doanh nghiệp chuyển đổi xanh. Đồng thời, cho phép thúc đẩy mạnh mẽ hơn các quỹ đầu tư mạo hiểm, bởi vì đây mới là kênh vốn chính cho phát triển khoa học – công nghệ và chuyển đổi số.

Thêm vào đó, cần đặt hàng cho các doanh nghiệp tư nhân lớn thực hiện một số chương trình, dự án trọng điểm quốc gia; hỗ trợ doanh nghiệp tăng cường kết nối một cách thiết thực, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài,… Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu, thống kê và dữ liệu cho nền kinh tế nói chung và khu vực kinh tế tư nhân nói riêng.

Cuối cùng, giải pháp quan trọng nhất mà Nghị quyết 68 đề ra chính là xây dựng đội ngũ doanh nhân có năng lực, có văn hóa, tuân thủ pháp luật và hành xử theo chuẩn mực đạo đức kinh doanh.

“Đây không chỉ là yêu cầu của thời đại, mà còn là đòi hỏi chiến lược mà Đảng và Nhà nước ta đang đặt ra đối với cộng đồng doanh nghiệp trong quá trình phát triển bền vững và hội nhập quốc tế”, vị chuyên gia này cho hay.