Sau 20 năm xung đột, hàng nghìn người chết và khoản tiêu tốn ít nhất 1 nghìn tỷ USD của Mỹ, Taliban đã quay lại, lật đổ chính phủ Afghanistan một cách chóng vánh vào ngày 15/8.
“Có nhiều lý do khiến chúng tôi cực kỳ bi quan về nền kinh tế của Afghanistan. Tôi không thấy được sự ổn định kinh tế trong nhiều năm tới. Để làm được điều đó, cần phải có luật pháp và trật tự ”, ông Talmiz Ahmad, cựu đại sứ Ấn Độ tại Saudi Arabia, Oman và UAE, nhận định.
Theo Ngân hàng Thế giới, nền kinh tế của Afghanistan hiện chủ yếu phụ thuộc vào viện trợ nước ngoài với doanh thu nội địa chỉ đủ trang trải khoảng một nửa các khoản chi ngân sách.
Nền kinh tế của nước này tăng trưởng trung bình 9,4% từ năm 2003 đến năm 2012, được thúc đẩy bởi sự bùng nổ của mảng dịch vụ và nông nghiệp do Mỹ đưa quân vào nước này năm 2001. Tuy nhiên sau đó, hoạt động kinh tế của Afghanistan chững lại ở mức trong bình khoảng 2,5% từ năm 2015 đến năm 2020 do mức viện trợ giảm sút.
Theo dữ liệu của Liên hợp quốc, kể từ năm 2014 đến nay chỉ có tổng cộng 4 nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào Afghanistan.
Khu vực kinh tế tư nhân của Afghanistan cũng khá hẹp, theo Ngân hàng Thế giới. Việc làm chủ yếu tập trung trong lĩnh vực nông nghiệp năng suất thấp với 60% hộ gia đình thu nhập từ nghề nông.
Do hậu quả của Covid-19, hạn hán kéo dài, lượng kiều hối ít dần, thương mại giảm sút và bất ổn ngày càng tăng trong nước, Quỹ Tiền tệ Quốc tế hồi tháng 6 đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng của Afghanistan giảm xuống 2,7%, thấp hơn so với ước tính 4% trước đó.
Với sự sụp đổ của chính phủ, giá lương thực sẽ tăng lên khi các nước láng giềng đóng cửa biên giới và việc mua dự phòng dẫn đến lạm phát gia tăng, dự báo sẽ đạt 5,8% vào cuối năm nay.
Bất ổn chính trị và lo ngại về an ninh có thể sẽ làm suy giảm hoạt động kinh tế của Afghanistan khi các đại sứ quán nước ngoài, các tổ chức phi lợi nhuận hoạt động trong nước và các tổ chức khác liên quan đến việc tái thiết phải di dời nhân viên của họ.
Trước khi Taliban nắm chính quyền, các nhà tài trợ quốc tế đã cam kết tài trợ dân sự 12 tỷ USD cho giai đoạn 2021–2024 tại hội nghị Geneva vào tháng 11/2020 nhằm ủng hộ sự phát triển và cải cách của Afghanistan,
Ông Haji Obaidullah Khail, Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Afghanistan tại Dubai, cho rằng: “Bất kỳ chính phủ mới nào dưới thời Taliban cần phải “duy trì các mối quan hệ quốc tế tốt hơn” để giúp nền kinh tế phát triển và thu hút đầu tư. Các nguồn đầu tư có thể đến từ Trung Quốc và Nga”.
Afghanistan vốn có một nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. Một số loại khoáng sản có trữ lượng khá lớn như đồng, coban, than, quặng sắt. Ngoài ra nước này còn có cả dầu khí, đá quý và một loại khoáng sản có tiềm năng đặc biệt nổi bật là lithium - kim loại sử dụng để sản xuất pin cho các thiết bị di động và ô tô điện.
Đã có nhiều thông tin cho rằng Trung Quốc muốn tham gia vào khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên của Afghanistan. Tuy nhiên, dù các doanh nghiệp Trung Quốc đã giành được hợp đồng khai thác đồng và dầu khí tại Afghanistan thì khả năng triển khai cũng rất thấp bởi những lo ngại trước các vấn đề an ninh và tham nhũng.
“Đầu tư trực tiếp nước ngoài hiện nay sẽ rất khó khăn. Sẽ không có công ty nào muốn đầu tư vào một quốc gia không có sự đảm bảo về lợi nhuận”, ông Nihar Ranjan Das, một chuyên gia về Nam Á và là cựu quan chức của Hội đồng các vấn đề thế giới của Ấn Độ, nhận định.
Ông cho rằng việc Taliban tiếp quản hoàn toàn Afghanistan có thể khiến một nửa lực lượng lao động tháo chạy khỏi đất nước, “đặc biệt, họ có thể sẽ không cho phép phụ nữ làm việc”.
Nhiều nước cũng đã đánh tiếng sẽ cắt đứt các khoản viện trợ nếu Taliban tiếp quản đất nước và ban hành đạo luật Hồi giáo Sharia trong khi nhiều tổ chức thì cho biết sẽ theo dõi chặt chẽ những diễn biến trên chính trường Afghanistan để có những động thái phù hợp.
Xem thêm >> Ấn Độ tính chi 1.350 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng, cạnh tranh với Trung Quốc
Tags:
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
(VNF) - Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm sau một cuộc họp căng thẳng, phơi bày những rạn nứt sâu sắc giữa các nhà hoạch định chính sách về việc nên ưu tiên xử lý thị trường lao động suy yếu hay lạm phát vẫn ở mức cao.
(VNF) - Giới đầu tư đặt cược tới 90% vào khả năng Fed tiếp tục hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Nếu kịch bản này xảy ra, quyết định của Fed có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ lên USD, vàng, Bitcoin và toàn bộ thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng tới.
(VNF) - Thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc một lần nữa phơi bày sức mạnh công nghiệp của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời phản ánh mức độ mất cân đối đang gia tăng trong cấu trúc tăng trưởng của nước này.
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Ngày 9/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ cho phép Nvidia xuất khẩu chip AI H200 sang Trung Quốc và áp thuế 25% trên các giao dịch.
(VNF) - Một tòa án Trung Quốc yêu cầu Malaysia Airlines bồi thường 3,3 triệu USD cho gia đình 8 nạn nhân MH370, 11 năm sau ngày chiếc máy bay biến mất bí ẩn.
(VNF) - Cảng thương mại tự do Hải Nam không chỉ là bàn đạp giúp phục hồi kinh tế Trung Quốc, mà còn là biểu tượng cải cách mở cửa của Bắc Kinh trong thời đại mới.
(VNF) - Mới đây, tập đoàn truyền thông Paramount đã đưa ra đề nghị mua lại Warner Bros Discovery với giá 108 tỷ USD, cao hơn so với thỏa thuận 82,7 tỷ trước đó của Netflix.
(VNF) - Mới đây, tỷ phú Elon Musk đã kêu gọi “giải tán” Liên minh châu Âu (EU) sau khi khối này phạt công ty mạng xã hội X của ông 140 triệu USD.
(VNF) - Lần đầu tiên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới vượt mốc 1.000 tỷ USD. Con số này đặt ra câu hỏi về hiệu quả các nỗ lực kiềm chế dòng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc của nhiều nền kinh tế phát triển, đặc biệt là của Tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ hiện tại.
(VNF) - Kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào ngày 10/12 đang đẩy giá vàng tăng, trong khi giá USD được dự báo sẽ suy yếu trong năm 2026.
(VNF) - Sự hỗn loạn xoay quanh một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc đang phơi bày mức độ trầm trọng của cuộc khủng hoảng bất động sản nước này.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết giá trị dự trữ vàng của nước này đã lên mức kỷ lục 310 tỷ USD tính đến đầu tháng 12, đưa Moscow trở thành nhà đầu tư vàng lớn thứ năm thế giới.
(VNF) - Theo số liệu công bố ngày 7/12, Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC) tiếp tục bổ sung vàng vào kho dự trữ trong tháng 11, nâng chuỗi mua ròng liên tiếp lên 13 tháng.
(VNF) - Tín hiệu thay đổi chính sách từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản gây chấn động thị trường trái phiếu và lan rộng sang châu Âu, đẩy chi phí vay nợ lên cao. Những biến động này khởi tạo một làn sóng dịch chuyển dòng vốn mới, báo hiệu giai đoạn biến động mạnh của kinh tế thế giới trong thời gian tới.
(VNF) - Netflix đạt thỏa thuận chi 72 tỉ đô la Mỹ để mua lại mảng studio và dịch vụ streaming của Warner Bros. Discovery, đơn vị sản xuất loạt phim Harry Potter đình đám.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang nhận định dù Mỹ đi trước về chip AI, Trung Quốc lại nắm lợi thế chiến lược ở tốc độ xây dựng hạ tầng và năng lực năng lượng, giúp nước này nhanh chóng thu hẹp khoảng cách trong cuộc đua AI.
(VNF) - Tâm trạng của lãnh đạo có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm việc của nhân viên. Khi lãnh đạo hạnh phúc, nhân viên làm việc với hiệu suất tốt hơn, từ đó tác động tích cực đến giá trị của công ty trên thị trường chứng khoán, một nghiên cứu cho biết.
(VNF) - Năm 2025 ghi dấu một chu kỳ bứt phá hiếm có của vàng, khi kim loại quý liên tục lập đỉnh và trở thành một trong những tài sản sinh lời nhất toàn cầu. Vào những tháng cuối năm, nhiều tổ chức tài chính lớn đồng loạt dự báo vàng sẽ tiếp đà tăng, một số dự báo táo bạo cho rằng vàng có thể đạt 5.000 USD/ounce vào năm 2026.
(VNF) - Dù Nvidia đã vươn lên thành công ty giá trị nhất thế giới, CEO Jensen Huang thừa nhận ông vẫn điều hành doanh nghiệp trong tâm thế “33 ngày nữa sẽ phá sản”. Ông làm việc 7 ngày mỗi tuần và luôn sống trong trạng thái lo âu, nỗi ám ảnh hình thành từ những lần suýt sụp đổ của Nvidia thời kỳ đầu.
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
(VNF) - Sau gần 3 năm thi công, tuyến cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn đang bước vào giai đoạn nước rút cuối cùng sẵn sàng cho lễ khánh thành dự kiến diễn ra vào ngày 19/12 tới đây.
