Lĩnh BHXH một lần: Hãy cân nhắc thật kỹ thiệt hơn!

Theo BHXH Việt Nam, trong 5 tháng đầu năm 2018 có gần 300.000 người rút BHXH 1 lần, trong đó riêng tháng 5 có gần 60.000 người.

Các chuyên gia BHXH cho rằng, đây là một thực trạng đáng báo động. Bởi khi người lao động còn trẻ, còn sức lao động lại rút trước phần tích lũy cho tuổi già của mình để tiêu pha thì khi về già họ sẽ sống bằng gì. Khi đó, phần nhiều là dựa vào các trợ cấp xã hội, chính sách cho người cao tuổi. Tuy nhiên, với mục tiêu tăng độ bao phủ BHXH thì dần dần, các chính sách trợ cấp cho người già cũng sẽ rất hạn hẹp.

Trở lại với thực tế gia tăng số người lĩnh BHXH một lần hiện nay, ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết nguyên nhân chính là do người lao động bị mất việc gia tăng, nhiều người phải nghỉ việc ở độ tuổi 35-40. Khi đời sống khó khăn, những lao động này không còn thiết tha với BHXH nên phải lĩnh BHXH 1 lần để giải quyết nhu cầu chi tiêu trước mắt. Những người năm nay nhận BHXH một lần, nhận trợ cấp thất nghiệp tức là họ đã mất việc từ 1 năm trước.

“Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 700.000 người xin làm thủ tục BHXH hưởng chính sách trợ cấp 1 lần, đồng nghĩa với việc họ xin ra khỏi hệ thống BHXH. Con số này cũng gần bằng số người mới vào hệ thống BHXH bắt buộc”, ông Lê Đình Quảng cho biết.

Đáng lo ngại nhất hiện nay là tình trạng người lao động từ khoảng 35-40 tuổi bị sa thải. Đây cũng là vấn đề rất nóng xảy ra thời gian gần đây mà người lao động lẫn các nhà hoạch định chính sách, cơ quan bảo hiểm đều rất quan tâm.

Các khảo sát của Tổng Liên đoàn lao động gần đây khẳng định việc sa thải người lao động từ trên 30 tuổi là có thật. Cụ thể còn được minh chứng qua số liệu của các trung tâm việc làm khi giải quyết trợ cấp thất nghiệp. Ví dụ như ở Hà Nội, theo hồ sơ, trong tổng số hơn 10.000 người lao động đi làm trợ cấp thất nghiệp thì trên 90% là người trên 35 tuổi.

Hội đồng Tiền lương Quốc gia vừa đi khảo sát tiền lương tối thiểu tại Công ty Minh Phú ở tỉnh Hậu Giang. Tổng giám đốc Công ty này cho biết doanh nghiệp có khoảng 15.000 lao động nhưng 4 năm qua chỉ có vài người về hưu theo đúng độ tuổi, còn lại nghỉ trước 35 tuổi với trợ cấp thất nghiệp. Tại các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, thủy sản… nhiều lao động phải nghỉ ở tuổi 35-40.

Vì sao ở độ tuổi này lại dễ bị thất nghiệp như vậy? Có hai lý do, một là vì đến tuổi 35-40 thì sức khỏe của người lao động bắt đầu suy giảm, bản thân họ phải tự cân nhắc sức khỏe của mình. Còn doanh nghiệp thì thấy rằng ở độ tuổi này, năng suất lao động cũng bắt đầu giảm, không thể làm tăng ca, mức lương nếu tính theo thâm niên công tác lại cao hơn các lao động trẻ mới tuyển dụng, cho nên doanh nghiệp tìm mọi cách để sa thải họ.

Những người này khi thôi việc ở doanh nghiệp, khu vực có quan hệ lao động thì rất khó tìm việc ở nơi khác và thường là làm việc ở khu vực phi chính thức nên không có tiền để tiếp tục tham gia BHXH nên họ muốn nhận BHXH 1 lần.

Cũng liên quan vấn đề này, ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, cho rằng, đây là vấn đề lo ngại cho lưới an sinh xã hội sau này. Người lao động cần cân nhắc kỹ quyền lợi của mình bởi khi ở lại hệ thống BHXH lâu hơn thì sẽ được hưởng quyền lợi tốt hơn.

Được biết, BHXH Việt Nam cũng đang cùng các cơ quan xây dựng chính sách nghiên cứu các chính sách đóng – hưởng BHXH linh hoạt để người tham gia hưởng lợi hơn.