Lợi nhuận công ty chứng khoán: Sao đổi ngôi và khởi đầu mới

Sao đổi ngôi

Quý I/2023 tiếp tục chứng kiến sự sụt giảm trong lợi nhuận của các công ty chứng khoán. Nguyên nhân chủ yếu mà các công ty đưa ra là do diễn biến xấu của thị trường ảnh hưởng mạnh tới hoạt động chủ chốt là môi giới chứng khoán, cho vay và tự doanh.

Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI (HoSE: SSI) dẫn đầu toàn ngành với mức lợi nhuận sau thuế hơn 502 tỷ đồng, giảm gần 29% so với cùng kỳ năm 2022. Mức lợi nhuận hơn nửa nghìn tỷ đồng đã đưa SSI trở thành quán quân trong quý I/2023, thay thế cho Công ty Cổ phần Chứng khoán Kỹ thương (TCBS), vốn chiếm ngôi đầu bảng trong nhiều quý qua. Việc lãi sau thuế quý I/2023 sụt giảm mạnh ở mức 65%, đạt 334 tỷ đồng đưa TCBS vào vị trí á quân trong bảng xếp hạng lợi nhuận.

Cũng nằm trong các công ty chứng khoán top đầu, Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect (HoSE: VND) báo lợi nhuận sau thuế quý I sụt giảm đến 82%, đạt 136 tỷ đồng. Nguyên nhân do doanh thu các nghiệp vụ trong kỳ đều sụt giảm, trong khi đó chi phí ghi nhận tăng cao, đặc biệt chi phí tài chính tăng gần gấp 3 lần lên hơn 633 tỷ đồng đã làm VNDirect không còn ghi nhận mức lợi nhuận gần nghìn tỷ đồng như trong quý I/2022.

Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN) báo lợi nhuận sau thuế giảm 55%, đạt 128 tỷ đồng. Là một trong những công ty có dư nợ cho vay margin “khủng” nhất trên thị trường chứng khoán, lãi từ các khoản cho vay không thể “cứu” được sự sụt giảm trong nguồn thu từ các nghiệp vụ khác, cũng như không bù đắp được cho sự gia tăng của các chi phí trong kỳ.

Một số công ty chứng khoán khác như Công ty Chứng khoán VPS Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (HoSE: MBS), Công ty Chứng khoán ACB (ACBS), Công ty Cổ phần Chứng khoán Bản Việt (Vietcap, HoSE: VCI), Công ty Cổ phần Chứng khoán TP. HCM (HSC, HoSE: HCM),.... cũng ghi nhận lợi nhuận sụt giảm hàng chục phần trăm so với cùng kỳ. Danh sách lợi nhuận sụt giảm còn kéo dài hơn thế, không chỉ nằm ở những công ty top đầu mà cả những công ty quy mô tầm trung, quy mô nhỏ cũng không tránh khỏi việc lợi nhuận “cài số lùi”. Tuy nhiên, điểm sáng bất ngờ trong quý I nằm ở một số công ty chứng khoán trực thuộc ngân hàng bất ngờ lọt vào nhóm lợi nhuận cao, đồng thời là những công ty hiếm hoi đạt được tăng trưởng dương trong quý I.

Cụ thể, Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) ghi nhận lợi nhuận sau thuế đạt 259 tỷ đồng, tăng gấp 55 lần so với cùng kỳ năm 2022. Trong bối cảnh thị trường ảm đạm, đây là mức tăng trưởng mạnh mẽ nhất của khối các công ty chứng khoán trong quý I. Việc nâng quy mô vốn lên mức cao nhất thị trường (15.000 tỷ đồng) đã giúp công ty này cải thiện đáng kể kết quả kinh doanh, đa dạng hóa danh mục đầu tư như trái phiếu, tiền gửi… Lợi nhuận của VPBankS đạt được trong quý I còn cao hơn những “ông lớn” có tiếng như VNDirect, VPS hay MBS.

Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) cũng bất ngờ lọt top lợi nhuận dẫn đầu khi báo lãi sau thuế quý I đạt 105 tỷ đồng, tương đương tăng 37% so với cùng kỳ năm 2022. Nguyên nhân theo giải trình của công ty là do đánh giá lại danh mục đầu tư so với cùng kỳ. Theo báo cáo tài chính, doanh thu từ các nghiệp vụ chính như cho vay, môi giới chứng khoán đều sụt giảm đáng kể. Tuy nhiên, lãi từ các tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi/lỗ (FVTPL) tăng gấp 3 lần lên mức hơn 103 tỷ đồng, cùng với doanh thu tài chính tăng gấp 7,7 lần lên gần 22 tỷ đồng đã giúp VCBS đạt được lợi nhuận khả quan trong quý I.

Hay như Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC, HoSE: BSI) cũng đạt mức tăng trưởng lợi nhuận 17%, tương đương lãi sau thuế gần 98 tỷ đồng. BSC là công ty hiếm hoi đạt được tăng trưởng trong hoạt động cho vay, khi lãi từ các khoản cho vay và phải thu đạt hơn 92 tỷ đồng, tăng 4% và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng doanh thu hoạt động của công ty.

Ảm đạm hay khởi đầu mới?

Gam màu xám ảm đạm bao trùm bức tranh lợi nhuận quý I của các công ty chứng khoán. Tuy nhiên, đâu đó vẫn hiện hữu những dấu hiệu cho một khởi đầu mới để đặt niềm tin cho một chu kỳ hồi phục. Theo đó, quý I/2022 là quý cuối cùng có mức nền so sánh cao trong năm 2022. Từ quý II/2022, thị trường chứng khoán bắt đầu có nhiều diễn biến xấu, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tự doanh của loạt công ty chứng khoán. Nhiều công ty đã báo lợi nhuận sụt giảm vài chục phần trăm so với cùng kỳ hay thậm chí thua lỗ. Với mức nền so sánh thấp kể từ quý II, khối công ty chứng khoán có nhiều khả năng tìm lại tăng trưởng lợi nhuận khi thị trường có thể không còn những diễn biến “gây sốc” như trong năm 2022.

Nhiều công ty chứng khoán đã cho thấy sự hồi phục so với các quý liền trước. Cụ thể, quán quân lợi nhuận quý I, SSI đã báo lãi sau thuế cao nhất trong vòng 4 quý trở lại đây. VNDirect dù ngậm ngùi với lợi nhuận sụt giảm so với cùng kỳ, tuy nhiên công ty này vào quý IV/2022 đã báo cáo về việc kinh doanh thua lỗ 38 tỷ đồng sau hơn chục năm làm ăn có lãi. Lợi nhuận sau thuế quý III/2022 trước đó cũng chỉ vỏn vẹn 42 tỷ đồng, “không ăn nhằm gì” so với các khoản lợi nhuận hàng trăm tỷ đồng từng ghi nhận mỗi quý. Như vậy, hơn 135 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế quý I/2023 của VNDirect là sự hồi phục đáng kể của công ty chứng khoán này sau 2 quý “bết bát”.

Nếu như trong năm 2022, nhiều công ty chứng khoán top đầu đã báo lỗ (theo quý) như VNDirect, SHS… thì đến quý I/2023, các khoản lỗ chỉ còn hiện diện lẻ tẻ ở một vài công ty chứng khoán quy mô nhỏ. Không những thế, như đã nói ở trên, thị trường còn xuất hiện nhiều ngôi sao mới nổi như VPBankS, dự kiến sẽ là những điểm nhấn mới cho thị trường chứng khoán trong năm 2023.

Kế hoạch kinh doanh của nhiều công ty chứng khoán vẫn cho thấy sự lạc quan trong năm 2023 khi tự tin đặt mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận 2-3 chữ số. Các công ty đầu ngành như SSI, VNDirect, MBS lần lượt lên kế hoạch tăng trưởng lợi nhuận ở mức 20%, 16% và 36% so với mức thực hiện năm 2022. Ở quy mô nhỏ hơn, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) mạnh dạn với kế hoạch lợi nhuận tăng trưởng 126%, Công ty Cổ phần Chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam (CTS) dự kiến lợi nhuận tăng 191%, Công ty Chứng khoán Phú Hưng (PHS) đặt kế hoạch lợi nhuận tăng trưởng 97%,...  

Bên cạnh đó, các yếu tố vĩ mô có thể là điểm tựa cho thị trường chứng khoán. Được biết, cơ quan quản lý đã ban hành một loạt chính sách nhằm tháo gỡ phần nào các nút thắt trên thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu và ngành ngân hàng. Nhiều chuyên gia, tổ chức nghiên cứu cũng dự báo Ngân hàng Nhà nước sẽ còn giảm thêm lãi suất điều hành. SSI kỳ vọng nền kinh tế sẽ phục hồi nhanh hơn trong bối cảnh nhiều chính sách hỗ trợ được ban hành.

Trong thời gian tới, SSI cho rằng áp lực rút ròng vẫn có thể vẫn còn, tuy nhiên bất kì điều chỉnh lớn nào trên thị trường sẽ là cơ hội để dòng tiền các quỹ đầu tư đảo chiều vào ròng trở lại trên thị trường. Do thị trường chứng khoán thường nhìn nhiều hơn vào tương lai, khi nền kinh tế đang dần chạm đáy khó khăn, SSI cho rằng thị trường chứng khoán đang dần tìm điểm cân bằng và hình thành rõ nét hơn các cơ hội đầu tư dài hạn.