Metro số 1 TP.HCM: Nhà thầu Hitachi kiện chủ đầu tư, đòi bồi thường 4.000 tỷ

Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP. HCM (MAUR, chủ đầu tư) vừa có văn bản gửi Sở Ngoại vụ TP. HCM về việc dự thảo văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Bộ Ngoại giao đề xuất biện pháp giải quyết vướng mắc liên quan đến tuyến Metro số 1 TP. HCM (Bến Thành - Suối Tiên).

Theo đó, một trong những vướng mắc làm chậm tiến độ dự án metro số 1 TP. HCM là ở gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy, toa xe, đường ray và bảo dưỡng) do nhà thầu Hitachi thực hiện.

Theo chủ đầu tư- MAUR, dù đã được quy định trong hợp đồng nhưng các nội dung liên quan đến đào tạo nhân viên (điều kiện đầu vào, số lượng học viên, thời điểm bắt đầu…) và công tác chạy thử (nghĩa vụ an toàn hệ thống, cung cấp thiết bị, đoàn tàu cho việc đào tạo và chạy thử…) đang bị kéo dài do những tranh cãi và thoái thác công việc của Nhà thầu Hitachi. Chính vì vậy, đến nay các nội dung này vẫn chưa được các bên thống nhất.

Theo quy định của hợp đồng, nhà thầu sẽ được hưởng các chi phí liên quan nếu việc kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng (Extension of Time - EoT) do lỗi từ chủ đầu tư. Ngược lại, họ phải bồi thường thiệt hại nếu việc chậm tiến độ là lỗi của nhà thầu.

Theo quy định của hợp đồng gói thầu CP3, thời gian hoàn thành gói thầu là vào ngày 8/4/2018 (244 tuần, kể từ ngày khởi công 5/8/2013).

Hiện nay, nhà thầu Hitachi đã yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành (EoT) là 4.124 ngày (thời gian bắt đầu vận hành thương mại vào 20/11/2024).

Tuy nhiên, tư vấn chung NJPT kiến nghị chủ đầu tư đánh giá thời gian gia hạn thời gian hoàn thành tạm thời là 2.161 ngày.

Phía Hitachi đã không đồng tình với đánh giá của tư vấn NJPT. Tháng 4/2023, nhà thầu này đã khởi kiện MAUR tại Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) với yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành ít nhất 2.773 ngày và chi phí bồi thường khoảng 527 tỷ đồng.

Đồng thời, nhà thầu Hitachi yêu cầu chi trả các chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành. Tính đến hiện tại, các khiếu nại mà nhà thầu Hitachi yêu cầu có tổng chi phí vào khoảng 23.721 tỷ Yên (tương đương gần 4.000 tỷ đồng).

Chủ đầu tư dự án metro số 1 TP. HCM đã không đồng ý và cho rằng những điều kiện, đòi hỏi của nhà thầu Hitachi chưa đủ pháp lý để giải quyết.

Để đảm bảo tiến độ dự án, MAUR đề xuất UBND TP. HCM kiến nghị Thủ tướng Chính phủ trao đổi với Thủ tướng Nhật Bản cho phép các cơ quan Chính phủ, Bộ ngoại giao, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, nhà tài trợ JICA quan tâm, hỗ trợ có những báo cáo với các cấp chính quyền của Chính phủ Nhật Bản. Đồng thời có các trao đổi, tác động với các nhà thầu Nhật Bản (đặc biệt là nhà thầu Hitachi) sớm hoàn thành công việc để đưa Metro số 1 vào khai thác thương mại.

Metro số 1 được đặt mục tiêu hoàn thành, đưa vào khai thác thương mại vào quý IV/2024. Tuy nhiên, trong giai đoạn cuối, theo chủ đầu tư, một số vướng mắc liên quan cách diễn giải về hợp đồng, sự phối hợp giữa liên danh NJPT (tư vấn chung) và các nhà thầu Nhật Bản đang làm chậm một số công việc.

Tuyến metro số 1 TP. HCM (Bến Thành - Suối Tiên) dài 19,7km với 3 ga ngầm và 11 ga trên cao. Đây là tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của TPHCM.

Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 43.700 tỷ đồng (khoảng 2 tỷ USD). Hiện nay, tiến độ chung của dự án đã đạt hơn 98% khối lượng và đặt mục tiêu vận hành thương mại vào cuối tháng 11 năm nay.