Ngành thuế nói gì về việc xe ôm, quán cóc... vào 'tầm ngắm'?

Khó thu, cẩn thận tình trạng lạm dụng

Trước đó, một thông tin gây xôn xao là cả nước hiện còn 581.700 hộ có địa điểm kinh doanh cố định nhưng chưa đưa vào diện quản lý thuế. Tổng cục Thuế đề nghị các đơn vị liên quan đưa ngay các hộ kinh doanh này vào diện quản lý của năm 2019.

Lãnh đạo Tổng cục Thuế đề nghị các cục thuế thường xuyên rà soát, đảm bảo có đầy đủ dữ liệu giải trình khi có yêu cầu với những cá nhân hoạt động không thường xuyên.

Trong đó, một số cá nhân được nhắc tới như xe ôm, xe lam, chủ thầu xây dựng vãng lai, kinh doanh quán cóc, vỉa hè, hộ kinh doanh tại các địa điểm tự phát, không chính thức được hoạt động như chợ tạm, chợ cóc...

Nói về thông tin này, phó giáo sư, tiến sỹ Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính cho rằng khi đã có hoạt động kinh doanh thì đồng thời phải có hoạt động đăng ký và quản lý Nhà nước. Bởi vậy, theo ông, yêu cầu của Tổng cục Thuế để rà soát các đối tượng kinh doanh là hợp lý.

Tuy nhiên, ở góc khác, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong bày tỏ lo lắng vì các đối tượng ngành thuế đề cập phía trên là rất nhỏ, rải rác và không ổn định. Việc thu thuế với những đối tượng này theo ông Phong là khó và tính khả thi không cao.

Thậm chí, vị chuyên gia này còn cảnh báo nếu "thiết kế" không tốt, đây có thể trở thành kênh để lạm dụng cho những người được giao để thu thuế các đối tượng trên.

Rà soát để xác thực số chênh lệch

Giải thích rõ hơn về yêu cầu của ngành thuế, bà Tạ Thị Phương Lan, Phó vụ trưởng Vụ quản lý thuế thu nhập cá nhân, Tổng cục Thuế khẳng định việc rà soát và đưa vào diện quản lý chỉ bao gồm các hộ kinh doanh có địa điểm cố định, thường xuyên .

"Việc rà soát chỉ nhằm mục đích đưa vào diện quản lý thường xuyên để xác định nếu hộ kinh doanh có mức doanh thu trên 100 triệu đồng/năm thì cơ quan thuế mới ra thông báo để yêu cầu nộp thuế," bà cho biết.

Theo bà, công tác rà soát này là một trong những công việc thường xuyên của cơ quan thuế đặc biệt vào những dịp cuối năm dương lịch để chuẩn bị cho mùa lập "Bộ thuế hộ kinh doanh" của năm tiếp theo.

Theo quy định hiện hành, hàng năm cơ quan thuế có trách nhiệm rà soát thường xuyên tại địa bàn để đưa vào diện quản lý và công khai thông tin, bao gồm cả những hộ kinh doanh chưa đến mức nộp thuế.

"Việc thực hiện công khai thông tin hộ khoán thuộc diện quản lý thuế nhằm mục đích tăng cường khả năng giám sát của người dân, các hộ kinh doanh cùng địa bàn, chính quyền địa phương, qua đó hạn chế tối đa sự thỏa thuận ngầm nếu có giữa cán bộ thuế và hộ kinh doanh," đại diện ngành thuế giải thích.

Lý giải kỹ hơn về con số hơn nửa triệu hộ kinh doanh chưa đưa vào diện quản lý, theo bà, số liệu tổng điều tra thống kê năm 2017 của Tổng cục Thống kê cho thấy số cơ sở kinh tế cá thể là hơn 4,3 triệu cơ sở. Trong khi ấy, số lượng hộ kinh doanh đang quản lý thường xuyên của cơ quan thuế năm 2018 là gần 1,7 triệu hộ.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc chênh lệch lớn về số liệu là do có sự khác nhau giữa tiêu chí thống kê và tiêu chí quản lý thuế.

Cụ thể, mục tiêu của việc thống kê là để nhằm đánh giá sự phát triển về lao động, thu nhập trong dân cư, từ đó xác định mức độ đóng góp vào GDP, cơ cấu, phân bổ địa bàn... Do đó, bất cứ thành phần dân cư nào có phát sinh hoạt động sản xuất kinh doanh, cung cấp dịch vụ có phát sinh thu nhập, dù là chỉ đủ nuôi sống bản bản thân và gia đình cũng thuộc diện được tính vào điều tra thống kê.

Trong khi ấy, tiêu chí quản lý của cơ quan thuế là những đối tượng thuộc diện chịu thuế theo Luật thuế. Đặc biệt, trong điều kiện số lượng hộ kinh doanh quá lớn, nhân lực ngành thuế có hạn thì việc quản lý thuế hiện nay chủ yếu tập trung vào các hộ kinh doanh có tính thường xuyển, ổn định, quy mô lớn và vừa, các hộ kinh doanh trong lĩnh vực cung cấp đầu vào cho doanh nghiệp.

Đối với nhóm hộ kinh doanh quy mô nhỏ, chỉ đủ bù đắp cuộc sống bản thân và gia đình, cơ quan thuế còn chưa đưa vào diện quản lý như cá nhân kinh doanh không thường xuyên tại chợ tạm, chợ cóc, các khu vực giải tỏa, vỉa hè; cá nhân là nghề xe ôm, bốc vác, làm thuê,...

Sau khi loại trừ các nhóm kinh tế cá thể khác tiêu chí quản lý thường xuyên của cơ quan thuế như nêu trên, theo bà Lan, số liệu chênh lệch vẫn còn là 581.700 hộ kinh doanh.

Bà cho biết để xác định chính xác số liệu chênh lệch nêu trên có thực sự là số lượng hộ kinh doanh mà ngành thuế chưa đưa vào quản lý hay không, Tổng cục Thuế đã có văn bản yêu cầu các địa phương rà soát để phát hiện và đưa vào diện quản lý những hộ kinh doanh quy còn bỏ sót.