Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế 'vi phạm nghiêm trọng' tại cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.

Kết quả thanh tra xác định vào năm 2014, Bộ trưởng Bộ Y tế và Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm khi đó đã "vi phạm nghiêm trọng quy định về đấu thầu với mục đích chọn ra đúng đơn vị tư vấn nước ngoài đã được xác định từ trước”.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế “chỉ tên” công ty tư vấn nước ngoài lập dự án

Theo kết luận thanh tra, 2 dự án bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2 được chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm trình và được Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài để lập dự án vào năm 2014.

Tại tờ trình, chủ đầu tư nêu “công trình xây dựng phải được đầu tư thiết kế và xây dựng với những giải pháp kiến trúc linh hoạt cùng những vật liệu mới phù hợp với sự tiến bộ của trang thiết bị ngày càng nhiều về chủng loại và hiện đại về công nghệ.

Do vậy, các đơn vị tư vấn xây dựng trong nước không đảm bảo yêu cầu mà cần thiết phải thuê Tư vấn nước ngoài để thực hiện dự án”.

Đáng nói, chủ đầu tư dự án lại không cung cấp được tài liệu chứng minh khẳng định “các đơn vị tư vấn xây dựng trong nước không đảm bảo yêu cầu mà cần thiết phải thuê tư vấn nước ngoài để thực hiện dự án”.

Trong khi trên thực tế, từ trước đó, có đơn vị tư vấn trong nước đã thực hiện tư vấn lập dự án, tư vấn thiết kế kỹ thuật thi công - dự toán công trình với quy mô giường bệnh lớn hơn.

Đáng nói hơn, Giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm trình phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài để lập dự án, nhưng tại Quyết định số 996 ngày 21/3/2014, Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt thêm cả chủ trương thuê tư vấn nước ngoài thiết kế 2 dự án khi không có đề xuất và ở thời điểm 2 dự án còn chưa được phê duyệt.

Sau đó, trong Thông báo số 417 ngày 9/5/2014, Bộ trưởng Bộ Y tế có ý kiến chỉ đạo xác định Công ty VK Group (Vương quốc Bỉ) là đơn vị tư vấn lập dự án khi chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu.

“Việc trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án mang tính chủ quan, cố ý lựa chọn tư vấn nước ngoài là Công ty VK Group khi chưa đánh giá khả năng đáp ứng điều kiện về năng lực, kinh nghiệm của tư vấn trong nước, vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đấu thầu và quy chế thuê tư vấn nước ngoài trong hoạt động xây dựng tại Việt Nam”, kết luận nêu rõ.

Việc trình, phê duyệt kế hoạch tuyển chọn, kết quả tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc 2 dự án cũng có những vi phạm nghiêm trọng, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ.

Trong đó, kết luận chỉ ra, Giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm trình xin phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc 2 dự án cho Công ty VK Architects and Engineers trước khi Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án.

Giám đốc Ban này đề xuất lựa chọn đơn vị tư vấn nước ngoài là Công ty VK Architects and Engineers được báo cáo các phương án thiết kế kiến trúc, thay vì tổ chức thi tuyển nhưng không làm rõ được cơ sở trình.

Đơn vị tư vấn được đề xuất tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc (Công ty VK Architects and Engineers) lại có sự sai khác với đơn vị tư vấn được lựa chọn phương án kiến trúc (Công ty VK Group, đại diện tại Việt Nam là Công ty TNHH một thành viên VK Việt Nam). 

Trong khi, hồ sơ, tài liệu chủ đầu tư cung cấp không có thông tin về tư cách pháp nhân của Công ty VK Architects and Engineers; không có hồ sơ, tài liệu chứng minh Công ty TNHH một thành viên VK Việt Nam là đại diện tại Việt Nam của 2 đơn vị - Công ty VK Group và Công ty VK Architects and Engineers.

Việc lập, thẩm tra chi phí thuê tư vấn nước ngoài lập dự án trong dự toán chi phí chuẩn bị đầu tư cũng không có cơ sở, cao hơn nhiều lần tính theo định mức quy định.

Thiệt hại ngân sách khoảng 80 tỷ

Thanh tra Chính phủ cho rằng, đã có nhiều vi phạm, sai phạm xảy ra ở các khâu thực hiện 4 gói thầu tư vấn nước ngoài (TV4/2014, TV5/2014, TVBM-04 và TVVĐ-04). 

Điển hình và xuyên suốt trong quá trình triển khai, Bộ trưởng Bộ Y tế, Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân trực tiếp tham gia đã cố ý làm trái, vi phạm các quy định của pháp luật về đấu thầu khi phân chia gói thầu không căn cứ vào tính kỹ thuật, trình tự thực hiện và tính đồng bộ của dự án; đưa vào tên cụ thể của nhà thầu tư vấn nước ngoài khi trình, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

Bộ trưởng Bộ Y tế, Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân trực tiếp tham gia đã xây dựng tên và nội dung của gói thầu theo hướng thu hẹp phạm vi công việc tư vấn (khi chỉ thực hiện thiết kế kiến trúc với gói thầu TVBM-04 và TVVĐ-04, là 1/9 nội dung của thiết kế xây dựng)…

Cùng với những vi phạm, sai phạm xảy ra trong việc trình, phê duyệt chủ trương tư vấn nước ngoài; trình, phê duyệt và thực hiện kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc, Bộ trưởng Bộ Y tế và Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm thời điểm đó đã "vi phạm nghiêm trọng quy định về đấu thầu với mục đích chọn ra đúng đơn vị tư vấn nước ngoài đã được xác định từ trước”.

Quá trình thương thảo, ký kết các hợp đồng tư vấn cũng để xảy ra sai phạm; giá trị hợp đồng được ký cao hơn nhiều lần giá trị tính theo định mức chi phí tư vấn đầu tư xây dựng công trình ban hành kèm theo Quyết định số 957 ngày 29/9/2009 của Bộ Xây dựng (Định mức 957).

Cụ thể, giá hợp đồng tư vấn lập dự án cao gấp khoảng 5,6 lần (số tiền cao hơn tạm tính khoảng hơn 35,8 tỷ đồng với 2 dự án).

Giá trị hợp đồng của công tác tư vấn thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công của dự án (trong đó, giá trị 2 hợp đồng tư vấn thiết kế kiến trúc chiếm 72% tổng giá trị) cao gấp khoảng 2,3 lần (số tiền cao hơn tạm tính khoảng hơn 69 tỷ đồng với 2 dự án). 

Như vậy, tổng giá trị hợp đồng cao hơn giá trị tính theo Định mức 957 khoảng 104,86 tỷ đồng. Tổng giá trị đã thanh toán cho các hợp đồng cao hơn giá trị tính theo Định mức 957 tạm tính khoảng 80 tỷ đồng. Điều này, gây thiệt hại ngân sách số tiền tạm tính khoảng 80 tỷ đồng. 

Với những dấu hiệu vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định của Bộ Luật Hình sự năm 2015, Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ, tài liệu 4 gói thầu tư vấn (TV4/2014, TV5/2014, TVBM-04 và TVVĐ-04) đến Bộ Công an để xem xét điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Trong đó, Thanh tra Chính phủ xác định, với gói thầu TV4, TV5, đã mời đơn vị tư vấn lập hồ sơ đề xuất không phải là tác giả của phương án thiết kế kiến trúc công trình được tuyển chọn trái quy định tại Nghị định số 85 năm 2009, không bảo đảm tính cạnh tranh vi phạm Luật Đấu thầu.

Gói thầu TVBM-04 và TVVĐ-04, cũng mời đơn vị tư vấn lập hồ sơ đề xuất không phải là tác giả của phương án thiết kế kiến trúc công trình được tuyển chọn, chỉ định thầu thiết kế kiến trúc (không phải thiết kế xây dựng) trái quy định của Luật Đấu thầu.

Cả 4 gói thầu, không đủ điều kiện áp dụng chỉ định thầu nhưng vẫn tổ chức thực hiện, vi phạm các hành vi bị cấm trong đấu thầu.