Nhà đầu tư ngoại chỉ mất 2 tuần để mở tài khoản, rót tiền vào chứng khoán Việt

Nhiều thay đổi lớn, có hiệu lực ngay

Ngày 31/8/2025 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư số 25/2025/TT-NHNN (Thông tư 25) sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 17/2024/TT-NHNN (Thông tư 17) quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

Đáng chú ý, các quy định này có hiệu lực ngay khi ký ban hành Thông tư (kể từ ngày 31/8/2025), thay vì chờ đến các mốc 1/12/2025 hoặc 1/3/2026 như những nội dung khác. Đây được xem là kết quả của sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự nỗ lực lớn, phối hợp hiệu quả của nhiều cơ quản, tổ chức, đơn vị, nhất là giữa Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), nhằm tạo điều kiện tối ưu nhất cho nhà đầu tư nước ngoài, thúc đẩy tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Cụ thể, tại Điều 6, Thông tư 25 đã bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam được ủy quyền cho tổ chức tài chính mở, đóng và sử dụng tài khoản thanh toán. Ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện nhận biết đối với nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức được ủy quyền theo quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Đặc biệt, quy định về việc hợp pháp hóa lãnh sự trong hồ sơ mở tài khoản đã được lược bỏ. Tại Điểm a, Điều 6, Thông tư 25 nêu rõ: “Không áp dụng quy định về việc hợp pháp hóa lãnh sự tại điểm a khoản 6 Điều 12 Thông tư này…”. Bên cạnh đó, các loại giấy tờ mà nhà đầu tư nước ngoài được sử dụng để định danh cũng được mở rộng. Theo quy định tại Khoản 2, Điều 3, thay vì hộ chiếu, nhà đầu tư nước ngoài có thể sử dụng giấy tờ khác chứng minh được nhân thân do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp.

Ngoài ra, ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài không còn phải theo dõi thời hạn giấy tờ tùy thân hay lưu giữ, đối chiếu chữ ký và con dấu như trước.

Thông tư 25 cũng cho phép ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được sử dụng hệ thống SWIFT trong việc mở và vận hành tài khoản thanh toán, mở tài khoản thanh toán ngoại tệ bằng phương tiện điện tử và không bắt buộc đối chiếu sinh trắc học thực hiện rút tiền, giao dịch thanh toán bằng phương tiện điện tử trên tài khoản thanh toán.

Những cải cách này được đánh giá là bước tiến lớn trong việc giảm thiểu thủ tục hành chính, rút ngắn đáng kể thời gian cho nhà đầu tư, đồng thời có ý nghĩa quan trọng đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, khi đang bước vào kỳ đánh giá phân loại thị trường cổ phiếu của FTSE Russell. Được biết, kết quả nâng hạng sẽ được công bố sau khi thị trường Hoa Kỳ đóng cửa vào thứ Ba, ngày 7/10/2025.

Bước tiến lớn cho tiến trình nâng hạng thị trường chứug khoán

Theo quy trình hiện hành, nhà đầu tư nước ngoài sau khi được Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) cấp mã số giao dịch chứng khoán điện tử (e-STC) sẽ mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại công ty chứng khoán và tiếp đó là tài khoản đầu tư gián tiếp tại ngân hàng lưu ký. Pháp luật chứng khoán khoán (Nghị định 155/2020/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn) quy định, thời gian để VSDC cấp e-STC là 1 ngày và thời gian mở tài khoản giao dịch tại công ty chứng khoán cũng là 1 ngày sau khi có e-STC.

Tuy nhiên, trước khi Thông tư 25 ra đời, khâu mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài mất khá nhiều thời gian do yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự, quy định về việc phải gặp mặt trực tiếp khi KYC khách hàng, chưa công nhận vai trò của ngân hàng lưu ký toàn cầu và hạn chế trong việc sử dụng điện SWIFT…

Gỡ nút thắt này, hàng loạt văn bản mới đã được ban hành. Đó là Thông tư 03/2025/TT-NHNN ngày 29/4/2025 quy định về mở và sử dụng tài khoản bằng đồng Việt Nam để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam và Thông tư số 20/2025/TT-BTC sửa đổi Thông tư số 51/2021/TT-BTC điều chỉnh các quy định liên quan đến việc mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp, nghĩa vụ công bố thông tin và chế độ báo cáo của nhà đầu tư nước ngoài. Các chuyên gia đánh giá những cải cách này đã góp phần quan trọng trong việc gỡ bỏ rào cản và mở rộng cánh cửa thu hút dòng vốn ngoại.

Sự ra đời của Thông tư số 25/2025/TT-BTC mới đây tiếp tục là một thay đổi lớn khi NHNN đã sửa đổi, bổ sung các quy định về việc mở tài khoản thanh toán tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế. Nhờ đó, hồ sơ và thủ tục mở tài khoản đầu tư gián tiếp đã được đơn giản hóa và rút ngắn thời gian thực hiện.

Theo đánh giá của một số ngân hàng lưu ký toàn cầu, với nhà đầu tư lần đầu vào Việt Nam, việc trao đổi và hoàn thiện hồ sơ thường mất khoảng 2 tuần và có thể nhanh hơn tùy vào mức độ phối hợp giữa ngân hàng và khách hàng.

“Thời lượng này, về cơ bản, đã đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư nước ngoài”, Bộ Tài chính đánh giá.

Tín hiệu rõ nét hơn cho kỳ vọng nâng hạng đến gần

Những bước đi chính sách gần đay cho thấy Việt Nam đang phát đi tín hiệu rõ ràng về quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán.

Thông tư 68/2024/TT-BTC và bản sửa đổi, bổ sung tại Thông tư 18/2025/TT-BTC đã tháo nút thắt lớn nhất khi cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài khi được giao dịch không yêu cầu đủ 100% tiền (non-prefunding). Đây là bước tiến dài, phù hợp với thực tiễn triển khai, đảm bảo tính hợp lý, đồng thời tiệm cận thông lệ quốc tế, phục vụ mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Tiếp đó, các quy định mới tại Thông tư 20/2025/TT-BTC, Thông tư số 03/2025/TT-NHNN và Thông tư số 25/2025/TT-NHNN tạo điều kiện để các quỹ đầu tư nước ngoài mở mới hoặc mở rộng tài khoản đầu tư gián tiếp, đồng nghĩa với khả năng dòng vốn ngoại sẽ chảy vào thị trường mạnh mẽ hơn.

Giới phân tích nhìn nhận, cùng với những cải cách khác, loạt điều chỉnh pháp lý này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trước kỳ phân loại thị trường cổ phiếu tháng 9/2025 của FTSE Russell, dự kiến công bố ngày 7/10/2025.

Nhiều tổ chức, chuyên gia đều bày tỏ sự kha quản cho khả năng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được FTSE nâng hạng trong kỳ phân loại tới.

Ước tính, nếu kịch bản tích cực thành hiện thực, các quỹ bị động theo chỉ số sẽ rót khoảng 1 tỷ USD, trong khi các quỹ chủ động có thể phân bổ thêm 4–6 tỷ USD vào thị trường Việt Nam. Theo VinaCapital, tác động không chỉ dừng ở dòng vốn mà còn ở chiều sâu: nâng hạng sẽ củng cố niềm tin của nhà đầu tư trong nước, thúc đẩy tính minh bạch, chuẩn hóa thị trường và tạo dựng nền tảng bền vững hơn cho cả thị trường chứng khoán lẫn nền kinh tế..