Nhà đầu tư 'tóc bạc' rút khỏi chứng khoán vì 'nhặt chai nhựa lãi hơn mua cổ phiếu'

Với ông Li Jixin, ký ức về những năm đầu tiên trên sàn giao dịch Trung Quốc luôn sống động như mới xảy ra ngày hôm qua. Vào đầu những năm 1990, cựu nhân viên văn phòng 73 tuổi này khi đó đã sống trong bầu không khí vô cùng sôi động với những tiếng la hét và đám đông ướt đẫm mồ hôi luôn tập trung vào các công ty chứng khoán. 

Ba thập kỷ sau, niềm đam mê chứng khoán của ông Li đã phai nhạt. Mặc dù vẫn đang nắm giữ khoảng 80.000 NDT (10.932 USD) cổ phiếu nhưng người đàn ông gốc tỉnh Chiết Giang này vẫn đang chờ cơ hội để rút lui hoàn toàn khỏi thị trường này.

“Khi tôi mua cổ phiếu của PetroChina, chúng có giá hơn 40 NDT và bây giờ chỉ còn 5 hoặc 6 NDT. Việc bảo vệ những gì tôi có dường như quan trọng hơn việc kiếm thêm lãi, nhất là khi tôi đã già đi và nền kinh tế đang chậm lại. Tôi muốn sống những năm còn lại của mình một cách thoải mái", ông Li nói về quyết định của mình.

Ông Li là một phần của thế hệ nhà đầu tư bán lẻ đầu tiên của Trung Quốc hiện đang tìm cách rút lui khỏi thị trường chứng khoán, thị trường vốn đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2019.

Trong khi đó, những người thuộc thế hệ trẻ dường như cũng ít quan tâm đến đầu tư hơn những người lớn tuổi vì họ đề cao các khoản đầu tư mang tính ổn định và chắc chắn. Hơn nữa, niềm tin vào sự tăng trưởng trong tương lai của kinh tế Trung Quốc cũng ngày càng suy giảm khiến người dân có tâm lý giữ tiền thay vì đầu tư.

Chỉ số CSI300 của 300 cổ phiếu hàng đầu niêm yết tại Thượng Hải và Thâm Quyến đã mất hơn 6% giá trị tính từ đầu năm đến nay. 

Trong tháng 10 vừa qua, chỉ số này giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2019. Các nhà phân tích cho rằng, việc giảm ham muốn đầu tư rủi ro ở cả người già và người trẻ tại Trung Quốc đang góp phần làm ảm đạm thị trường chứng khoán nước này.

Theo dữ liệu từ Tổng công ty Lưu ký và Thanh toán Chứng khoán Trung Quốc, tính đến cuối tháng 8/2023, có hơn 220 triệu nhà đầu tư cá nhân, chiếm hơn 99% tổng số nhà đầu tư.

Mặc dù giá trị cổ phiếu mà họ nắm giữ tương đối thấp, khoảng 1/4 tổng giá trị tính đến cuối năm 2021 theo số liệu thống kê gần đây nhất do Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải, nhưng họ vẫn có tác động lớn đến thị trường.

Theo dữ liệu chính thức, GDP quý III của Trung Quốc tăng 1,3% so với quý trước. Thế nhưng, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đang phải đối mặt với một số thách thức lớn, đó là thị trường bất động sản có ít dấu hiệu phục hồi và nợ chính quyền địa phương ngày càng gia tăng. Niềm tin của nhà đầu tư ở Trung Quốc vẫn chưa thể "gượng dậy" sau nhiều cú sốc kinh tế.

Theo một cuộc khảo sát do gã khổng lồ internet Tencent thực hiện, các nhà đầu tư “tóc bạc”, những người từ 60 tuổi trở lên, chiếm 4,73% tổng số nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Trung Quốc vào năm 2018. Tuy nhiên, đến cuối năm ngoái, tỷ lệ này đã giảm xuống chỉ còn 2,65%.

Dựa trên nghiên cứu của Viện Tài chính Tiên tiến Thượng Hải (SAIF) thuộc Đại học Giao thông Thượng Hải và nhà cung cấp dịch vụ tài chính Charles Schwab, thế hệ trẻ cũng đang quay lưng lại với thị trường chứng khoán khi họ bảo thủ hơn và ít chấp nhận thua lỗ hơn.

Trong cuộc thăm dò hàng năm đối với những người có thu nhập hàng năm từ 125.000 đến 1 triệu NDT, chỉ 17,3% người trong độ tuổi 18-24 cho biết họ sở hữu cổ phiếu trong năm nay, giảm từ mức 26,6% của năm 2021. Tỷ lệ người đầu tư vào cổ phiếu cũng giảm ở nhóm tuổi 25-34, từ 32,8% trong năm 2021 xuống còn 17,9% trong năm nay.

Ông Hu Xijin, cựu tổng biên tập của tờ Global Times, đã thua lỗ hàng nghìn NDT trong năm nay sau khi quyết định đầu tư vào chứng khoán. "Có người đã cảnh báo tôi rằng nhặt chai nhựa còn lãi hơn mua cổ phiếu", ông nói.

Anh Danny Liu, một kỹ sư phần mềm 28 tuổi ở Thượng Hải, đã tránh xa thị trường chứng khoán vì “ngay cả những chuyên gia cũng không thể kiếm tiền từ nó”. Thay vào đó, anh gửi tiền tiết kiệm bởi "lợi nhuận thấp hơn nhưng ít nhất tôi sẽ không mất khoản đầu tư ban đầu. Tôi có thể ngủ ngon vào ban đêm và chơi game trực tuyến khi rảnh", anh chia sẻ.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, đây cũng có thể là tín hiệu tốt với thị trường chứng khoán. Ông Qian Qimin, nhà phân tích tại bộ phận nghiên cứu của Shenwan Hongyuan Securities, cho biết việc ít nhà đầu tư cá nhân hơn sẽ có ý nghĩa lớn với thị trường.

“Những người trẻ mà tôi biết hiếm khi tự mình lựa chọn cổ phiếu mà đầu tư qua các quỹ. Thị trường càng có nhiều nhà đầu tư nhỏ thì càng kém hiệu quả. Hãy để các chuyên gia, những người có chuyên môn tham gia thị trường", ông nói. Ông Qian cũng không khuyến khích người lớn tuổi giao dịch cổ phiếu vì nhiều người không thực sự hiểu về các ngành công nghiệp mới nổi như công nghệ.