Thị trường chứng khoán toàn cầu và Việt Nam đã và đang trải qua hai năm đáng nhớ không chỉ bởi sự tăng điểm của chỉ số mà còn bởi sự tham gia mạnh mẽ của những nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là những nhà đầu tư mới lần đầu tham gia vào thị trường như những nhà đầu tư thực sự.
Theo những con số thống kê tại Việt Nam, tổng số tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân đã đạt tới con số 5.163.570 tài khoản. Đặc biệt, tính từ thời điểm mà Chính phủ thực hiện các chính sách kích thích kinh tế và nới lỏng tiền tệ từ đầu năm 2020 thì số lượng tại khoản mở mới liên tục tăng lên, đến tháng 5/2022 tăng kỷ lục tới 476.322 tài khoản và có thể còn tiếp tục tăng nữa dù thị trường đã có những dấu hiệu chững lại và quá trình thu hẹp tiền tệ đang diễn ra.
Như vậy, mặc dù có thể có việc một nhà đầu tư cá nhân mở nhiều tài khoản hoặc nhiều tài khoản không hoạt động, nhưng nếu tính số lượng tài khoản cá nhân so với dân số thì tỷ lệ hiện tại đã là 5,7%, vượt quá mục tiêu 5% dân số đầu tư vào chứng khoán đến năm 2025 của Chính phủ. Mục tiêu tiếp theo là hướng tới con số 8% cho đến năm 2030.
Có thể thấy rằng lý do cốt lõi cho sự bùng nổ tài khoản giao dịch chứng khoán cá nhân gần đây chính là “nhân tố đại dịch”, trong đó gói kích thích kinh tế đã làm cho các thị trường tài sản trong đó có chứng khoán bùng nổ, cộng với sự hưởng ứng của các hoạt động truyền thông, mạng xã hội làm cho nhiều người tin rằng chứng khoán chính là cơ hội để đổi đời. Việc người dân bị hạn chế các hoạt động kinh tế thông thường mà chuyển qua làm việc online cũng là yếu tố quan trọng dẫn tới việc họ coi kênh đầu tư chứng khoán là một hoạt động kinh tế mới.
Nếu đại dịch là yếu tố cốt lõi mang tính kích hoạt sự bùng nổ số tài khoản giao dịch thì nguyên nhân nền tảng mang tính lâu dài bền vững hơn chính là sự phát triển của công nghệ với hoạt động đầu tư, giao dịch online rất thuận tiện và chi phí giao dịch rẻ hơn rất nhiều. Hiện tại, phần lớn các công ty chứng khoán đều cung cấp dịch vụ từ mở tài khoản cho đến thực hiện giao dịch đều rất nhanh chóng và thuận tiện. Thậm chí, nhiều tổ chức tài chính coi việc mở tài khoản giao dịch chứng khoán như là một sự hiển nhiên trong việc tiếp cận các dịch vụ tài chính khác.
Sự quan tâm của xã hội tới kênh đầu tư chứng khoán và sự gia nhập của “đội ngũ F0” là những điều kiện cần ban đầu để chúng ta hiện thực hóa mục tiêu đích thực của thị trường chứng khoán là trở thành “kênh dẫn vốn quan trọng trong nền kinh tế”. Nhưng đó chắc chắn chưa phải là điều kiện đủ. Ngoại trừ những yếu tố mang tính chất hành chính, quản lý, luật pháp, thì một trong những vấn đề quan trọng để thị trường phát triển bền vững là sự hiểu biết về tài chính và kiến thức đầu tư.
Quan sát của tôi mang tính khái quát chung, nhưng có thể nói rằng “chân dung” của một nhà đầu tư F0 thường như sau:
Họ là những cá nhân trái ngành, có số vốn đầu tư ban đầu khiêm tốn, ít hoặc không có kinh nghiệm đầu tư và ít hoặc không có kiến thức về kinh tế, tài chính và chứng khoán.
Họ thường có xu hướng tham gia vào các diễn đàn, đội nhóm với mong muốn có được các cơ hội đầu tư miễn phí mà dân dã gọi là được “phím hàng”.
Họ thường lựa chọn cổ phiếu dựa trên những gì họ được nhìn thấy, nghe thấy, đọc thấy với khả năng tự đánh giá hạn chế. Họ bị chi phối bởi các dấu ấn về các mức giá mục tiêu mà họ được người khác nói cho họ. Nói cách khác, họ thường mua theo đám đông hơn là sự cân nhắc của chính họ.
Khi đã nắm giữ cổ phiếu, họ thường có xu hướng đề cao cổ phiếu mình nắm giữ và coi nhẹ các cổ phiếu khác. Họ sẽ quên các bài học trước đó rất nhanh. Khi giá cổ phiếu tăng giá, họ thường tin rằng họ giỏi và giảm nhẹ, thậm chí bỏ qua cân nhắc các thông tin mới xuất hiện.
Khi họ vừa bán một khoản lỗ xong, họ thường có tâm lý muốn gỡ nhanh nên thường sẽ rất sớm quay trở lại thị trường, lao vào những cổ phiếu mang tính rủi ro cao hoặc ở một thái cực khác là cổ phiếu mang tính đại chúng vì họ thực sự bối rối không biết chọn cổ phiếu nào nữa.
Với những đặc điểm như vậy, những nhà đầu tư F0 thường sợ hãi thái quá khi thị trường giảm và tham lam chủ quan khi thị trường tăng. Nói cách khác, họ chính là nhân tố quan trọng tạo ra sự biến động mạnh hơn bình thường của thị trường, tạo ra những cú tăng sốc và giảm sốc, không chỉ với thị trường chung mà đặc biệt là với những cổ phiếu riêng biệt mà họ được “phím”.
Sự tăng, giảm sốc nói theo ngôn ngữ tài chính thì đó chính là rủi ro thị trường, thể hiện qua sự biến động của chỉ số. Một thị trường chứng khoán phát triển bền vừng, trở thành kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế, không chỉ bởi sự tăng trưởng chỉ số mà còn đặt sự tăng trưởng ấy trong tương quan với mức độ rủi ro. Đi kèm với quá trình đó không thể thiếu sự hiểu biết tài chính của nhà đầu tư và vai trò của giáo dục tài chính.
Sự hiểu biết về tài chính sẽ giúp nhà đầu tư nhìn nhận rằng đầu tư chứng khoán là một lĩnh vực rủi ro, kỳ vọng lợi nhuận càng cao, mức độ rủi ro mất tiền càng lớn. Điều quan trọng hơn là họ sẽ biết rằng không có "bữa trưa miễn phí" nào trên thị trường chứng khoán cả. Chẳng hạn, những đội nhóm, những diễn đàn cung cấp thông tin cho họ miễn phí thực chất là để muốn họ “nhìn” thấy những gì mà các đội tạo lập muốn. Cũng có những người chiến thắng, đơn giản là “vào trước ra trước” trong một trò chơi đẩy giá, và họ ca ngợi, nhưng nhìn tổng thể thì nhóm người bị mất tiền sẽ chiếm đa số, và họ sợ hãi, oán trách, rời bỏ thị trường.
Sự hiểu biết tài chính cũng sẽ giúp nhà đầu tư hiểu rằng không ai có thể dự báo chính xác thị trường sẽ đi về đâu, cổ phiếu nào sẽ tăng giá và tới mức nào. Bởi vậy, những lời hứa đảm bảo tăng bằng lần tài khoản, những lời hứa về việc cam kết lợi nhuận cao ngất ngưởng chỉ là những trò bịp bợm. Thậm chí, những lời quảng cáo như vậy có thể còn vi phạm pháp luật liên quan tới hoạt động đầu tư mà cơ quan quản lý chưa thực sự có biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn.
Những sự hiểu biết về tài chính không đồng nghĩa với việc nhà đầu tư cần thiết phải biết kiến thức một cách bài bản như trong trường đại học. Cũng không đồng nghĩa với việc họ phải biết những kiến thức hàn lâm để thấy rằng chứng khoán là thị trường phức tạp bậc cao. Họ cần những kiến thức đơn giản, dễ hiểu, gần gũi, bình dân, bởi vì đầu tư chứng khoán không đồng nghĩa với giải những công thức toán phức tạp. Xét cho cùng, nhà đầu tư cần có kiến thức, nhưng đồng thời cần hiểu rằng những kiến thức đó không khó đối với họ.
Những nhà giáo dục và kênh giáo dục tài chính sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Những người giỏi đầu tư thực tiễn hay nghiên cứu hàn lâm không đồng nghĩa với giỏi giáo dục kiến thức tài chính cho nhà đầu tư. Một nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí khoa học quốc tế về mối liên hệ giữa sự tham gia thị trường chứng khoán và các kênh thông tin cho thấy rằng vai trò của truyền thông đại chúng lại đóng vai trò rất quan trọng, chứ không phải là từ những chuyên gia tài chính hay hội nhóm cá nhân. Một kết luận khác quan trọng là kiến thức tài chính chỉ có tác động khi nó đi cùng với truyền thông đại chúng.
Những kết quả trên gợi ý rất nhiều cho Việt Nam vì nó ám chỉ rằng chỉ những kiến thức đơn giản, ngôn ngữ thân thuộc kiểu như báo chí truyền thông mới giúp nhà đầu tư tự tin tham gia thị trường. Đồng thời, nó cũng cho thấy rằng nếu những kiến thức bình dân đó được lan tỏa rộng khắp một cách đại chúng qua các phương tiện truyền thông, sẽ giúp cho nhà đầu tư tiếp cận với kiến thức và tự tin tham gia thị trường nhiều hơn. Và cuối cùng, nếu chỉ là kiến thức tài chính mà không được truyền tải đúng cách, thì cũng khó có thể giúp nhà đầu tư trong việc tự tin tham gia thị trường.
Tags:
(VNF) - Cổ phiếu LPB lao dốc sau thông tin hai anh em Bầu Thụy đều chính thức rời khỏi “ghế nóng” LPBank. Trái lại, cổ phiếu STB của Sacombank lại tiếp tục phủ sắc tím trong phiên giao dịch cùng ngày.
(VNF) - Sau 15 năm làm việc tại thành phố lớn, sở hữu hơn 1 tỷ đồng tiền tích lũy nhưng vẫn đứng trước lựa chọn đầy áp lực giữa vay nợ mua nhà hay tiếp tục thuê trọ. Câu chuyện không chỉ phản ánh nỗi bế tắc cá nhân mà còn cho thấy thực trạng an cư ngày càng khó tiếp cận của nhiều gia đình có thu nhập trung bình và khá, cùng những góc nhìn tài chính đáng suy ngẫm về nhà ở, đầu tư và an toàn tài chính dài hạn.
(VNF) - Năm 2025 ghi dấu sự hồi phục mạnh của ngành tài chính – ngân hàng Việt Nam, khi hầu hết các định chế đều công bố kết quả kinh doanh quý III với nhiều chỉ tiêu vượt kỳ vọng. Bên cạnh lợi nhuận, các chỉ số tài chính then chốt như CAR, LDR, ROE và quy mô tài sản tiếp tục là yếu tố phản ánh rõ nét sức khỏe của từng tổ chức tín dụng.
(VNF) - Những tháng cuối năm 2025 chứng kiến làn sóng cổ phiếu rời sàn HNX và UPCoM. Điểm chung của phần lớn các trường hợp là doanh nghiệp bị hủy tư cách công ty đại chúng do không còn đáp ứng điều kiện pháp lý.
(VNF) - Tại Hội nghị công bố thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam, UBND TP. Đà Nẵng đã công bố 10 tổ chức trở thành thành viên của Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng.
(VNF) - TP. HCM đã làm việc, trao đổi với hơn 50 nhà đầu tư, đối tác sáng lập thuộc bốn nhóm lĩnh vực và lựa chọn các nhà đầu tư tiềm năng tham gia giai đoạn đầu.
(VNF) - Trong một bước đi chiến lược mang tính lịch sử, Emall Việt Nam, đơn vị đứng sau hệ thống 100 cửa hàng giày Pierre Cardin & Oscar Fashion tại Việt Nam, vừa công bố mua lại quyền sở hữu hệ thống phân phối và thương hiệu Pierre Cardin tại Canada.
(VNF) - Bộ đôi dầu khí BSR, PVD dẫn đầu danh sách cổ phiếu tăng mạnh nhất sàn HoSE, trong khi áp lực bán tháo đưa DGC rơi theo chiều ngược lại.
Dù mang trên mình vị thế của những doanh nghiệp đầu ngành với câu chuyện AI đầy hứa hẹn, năm 2025 lại đang dần khép lại như một "năm đáng quên" đối với cổ đông của những mã cổ phiếu này.
(VNF) - Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi với nhiều nội dung liên quan đến lương hưu. Đáng chú ý, người nghỉ hưu cuối 2025 có cơ hội hưởng lương hưu mở rộng, tỷ lệ tối đa 75%.
(VNF) - Theo Dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh vừa được cơ quan chức năng công bố, các hộ kinh doanh có từ hai cửa hàng trở lên, dù hoạt động trên cùng hay khác tỉnh, thành phố, đều sẽ thực hiện khai thuế tập trung trên một hồ sơ và sử dụng chung một mã số thuế.
(VNF) - Những năm gần đây, nhà đầu tư Thái Lan không còn xa lạ trên thị trường vốn Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh các thương vụ mua bán - sáp nhập (M&A) công khai, giới tài chính đang chứng kiến một làn sóng đầu tư kín tiếng hơn: gom cổ phần doanh nghiệp Việt thông qua chứng chỉ lưu ký (Depositary Receipt – DR) và các quỹ đầu tư quy mô lớn.
(VNF) - Theo quy định mới về chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, các loại thuế và mức thuế suất nhóm này phải thực hiện được quy định tại Dự thảo đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến.
(VNF) - Năm 2025 ghi nhận sự phục hồi rõ nét của thị trường mua bán - sáp nhập (M&A) tại Việt Nam, với động lực chính đến từ dòng vốn nước ngoài. Theo tổng hợp từ các hãng tư vấn và công bố doanh nghiệp, giá trị các thương vụ M&A có yếu tố vốn ngoại trong năm ước đạt hàng chục tỷ USD, trải rộng từ y tế, tiêu dùng, công nghệ cho đến công nghiệp và nông nghiệp.
(VNF) - Các phiên đấu giá tại Hải Hà – Kotobuki và Colusa – Miliket giúp Vinataba thu về hàng trăm tỷ đồng, vượt xa giá trị sổ sách, trái ngược với thực tế “ế ẩm” tại một số doanh nghiệp khác trong danh mục thoái vốn.
(VNF) - Nhiều doanh nghiệp niêm yết chốt ngày giao dịch không hưởng quyền để nhận cổ tức tiền mặt với tỷ lệ hấp dẫn. Trong đó, Hoá chất Đức Giang dự chi hơn 1.140 tỷ đồng.
(VNF) - Thoát nghèo bền vững không chỉ dựa vào hỗ trợ trước mắt mà quan trọng hơn là sự thay đổi tư duy và cách làm của người dân. Thực tiễn tại nhiều địa phương, việc kết hợp với vốn tín dụng chính sách đang trở thành đòn bẩy hiệu quả, giúp người nghèo chủ động phát triển sinh kế, ổn định cuộc sống và vươn lên thoát nghèo bền vững.
(VNF) - HAGL dự kiến dùng toàn bộ cổ phần tại Đầu tư Quốc tế HAGL để đảm bảo cho nghĩa vụ tín dụng phát sinh với khoản vay tại OCB.
(VNF) - FLC và FLC Faros là hai doanh nghiệp tiếp theo trong hệ sinh thái bị UBCKNN huỷ tư cách đại chúng.
(VNF) - Ngân hàng TMCP Kiên Long (KienlongBank; UPCoM: KLB) vừa chính thức nhận quyết định ngày 18/12 chấp thuận niêm yết cổ phiếu trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE), đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lộ trình phát triển và hội nhập của Ngân hàng trên thị trường vốn.
(VNF) - Thị trường chứng khoán Việt Nam bước vào nhịp điều chỉnh khi mặt bằng giá nhiều cổ phiếu giảm sâu, dù VN-Index vẫn duy trì ở mức cao. Trong bối cảnh định giá đã chiết khấu mạnh và triển vọng trung - dài hạn tích cực, cổ phiếu chứng khoán đang được đánh giá là một trong những điểm sáng đáng chú ý.
(VNF) - Ba phiên giảm sàn của DGC không chỉ khiến cổ phiếu này bị siết margin mà còn cảnh báo về rủi ro đầu tư “all-in” vào cổ phiếu tưởng chừng an toàn.
(VNF) - Với việc vận hành cơ chế hành chính rút gọn hướng tới mô hình "chính quyền 2 cấp", Thanh Hóa đang tạo ra một "đường băng" thông thoáng để dòng vốn từ Liên minh Hợp tác xã chảy trực tiếp xuống từng xã, từng hộ dân. Những mô hình kinh tế tại các vùng sinh thái Thường Xuân, Lang Chánh hay Bá Thước giờ đây là minh chứng cho bài toán quản trị công hiệu quả - giảm trung gian, tăng trách nhiệm.
(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất khoản tiền lương của chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ kinh doanh sẽ không được tính vào chi phí giảm thuế thu nhập cá nhân.
(VNF) - Năm 2025, thị trường tài chính – ngân hàng chứng kiến một sự chuyển dịch chiến lược rõ rệt: các định chế đồng loạt chuyển hướng sang mô hình tăng trưởng dựa trên số hóa toàn diện và ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị). Đây không còn là khẩu hiệu hay phong trào mà trở thành công thức quan trọng để giữ thị phần, nâng chất lượng tài sản và cải thiện năng lực cạnh tranh trong dài hạn.
(VNF) - Cổ phiếu LPB lao dốc sau thông tin hai anh em Bầu Thụy đều chính thức rời khỏi “ghế nóng” LPBank. Trái lại, cổ phiếu STB của Sacombank lại tiếp tục phủ sắc tím trong phiên giao dịch cùng ngày.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
