'Quản chặt đầu tư công, cải thiện quy trình giao vốn'

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, từ kỳ họp thứ hai đến kỳ họp này của Quốc hội khóa XIV, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã nhận được 270 câu hỏi của cử tri. 

Mặc dù Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có nhiều cố gắng và đạt được một số kết quả tích cực trong thời gian vừa qua nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề mà cử tri cả nước quan tâm, đòi hỏi tăng cường trách nhiệm hơn nữa trong việc giải quyết những khó khăn, vướng mắc, tham mưu những giải pháp vừa căn cơ, dài hạn vừa cấp bách trong ngắn hạn.

Về vấn đề đầu tư công, Bộ trưởng khẳng định đã có nhiều cải thiện, nhất là trong công tác xây dựng thể chế pháp luật. Tuy nhiên, việc chuyển hướng sang quản lý chặt chẽ hơn cũng không tránh khỏi nảy sinh nhiều vấn đề, khó khăn về quy trình, về thủ tục, về nhu cầu không đáp ứng được đủ vốn và sự co kéo trong bố trí vốn, phân bổ vốn không tập trung, giao vốn chậm, nhiều lần... đòi hỏi phải tập trung tháo gỡ, giải quyết trong thời gian tới. 

"Nguồn vốn đầu tư công ngày càng hạn hẹp và có xu hướng giảm dần trong tổng đầu tư toàn xã hội và trong chi tiêu ngân sách. Do vậy, vấn đề mấu chốt quan trọng nhất phải tập trung quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn vốn công", Bộ trưởng nói.

Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nhấn mạnh đến yêu cầu phải giải được bài toán cân đối về cơ cấu vùng, miền, ngành, lĩnh vực, mục tiêu ưu tiên vừa quản lý chặt chẽ nhưng cũng phải thuận lợi để triển khai thực hiện nhanh hiệu quả, trong đó có áp dụng công nghệ thông tin và quản lý, đảm bảo công khai, minh bạch và hạn chế tối đa sự thất thoát, lãng phí trong đầu tư công.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Đình Cúc (Bà Rịa - Vũng Tàu), Bộ trưởng cho biết về sử dụng hiệu quả vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước, thời gian trước đây, do hệ thống pháp luật quản lý của chúng ta chưa được chặt chẽ nên hiệu quả của quản lý và sử dụng đầu tư công chưa được đảm bảo, từ đó dẫn đến đầu tư dàn trải, nợ đọng xây dựng cơ bản lớn, các dự án phê duyệt vượt quá khả năng thu xếp vốn rất lớn, thường trước đây gấp 3 lần so với khả năng thu xếp vốn. 

Đó là một thực tế diễn ra trong thời gian dài và để khắc phục được tình trạng này thì Luật đầu tư công đã được ban hành và để giảm đi giữa đầu tư dàn trải với những quy trình từ chọn lựa dự án đến phê duyệt dự án, đến thẩm định dự án đã được chặt chẽ hơn để kiểm soát các dự án và tránh dàn trải, tránh nợ đọng xây dựng cơ bản cũng như hiệu quả đầu tư. 

"Trong thực tế vừa qua, thực hiện các luật này trên thực tế theo dõi vẫn còn có những dự án đang được bố trí không được tập trung và vấn đề này do nhu cầu rất lớn nhưng khả năng thu xếp vốn lại thấp hơn. Do vậy, việc bố trí, phân bổ của các bộ, ngành và địa phương do yêu cầu phát triển, do nhiệm vụ của mình thì cũng bố trí chưa được tập trung", Bộ trưởng thừa nhận.

Liên quan đến vấn đề giao vốn hàng năm hiện nay vẫn đang còn chậm là trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Việc giao vốn hàng năm và 5 năm đã được quy định rõ trong Luật đầu tư công và đây là năm đầu tiên thực hiện Luật đầu tư công. 

"Với các mục tiêu mà luật đưa ra là kiểm soát chặt chẽ các dự án và theo đó các quy trình sẽ được thiết kế nhiều hơn và chặt chẽ hơn, các bước, các cơ quan tham gia cũng được lồng ghép nhiều hơn nên thủ tục cũng phức tạp hơn. Do vậy, việc thực hiện các thủ tục mới theo luật mới của các bộ, ngành địa phương cũng còn lúng túng trong thời gian đầu thực hiện luật", Bộ trưởng cho biết. 

Bộ trưởng cũng thừa nhận  việc hướng dẫn của các bộ, ngành, trong đó có trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cũng chưa kịp thời và cũng còn chậm, còn có các cách hiểu khác nhau, điều này thuộc trách nhiệm của Trung ương mà trong đó có Bộ Kế hoạch và Đầu tư. 

Từ nhu cầu lớn, khả năng thu xếp cân đối vốn hạn chế, mất cân đối như vậy nên việc co kéo cũng như là điều chỉnh các phương án khác nhau thì dẫn đến việc giao vốn chậm hơn so với thực tế, từ đó cũng có ảnh hưởng một phần đến giải ngân chậm và cũng ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án. 

"Về trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì ở đây có một câu chuyện, chúng tôi xin nhận trách nhiệm là chưa cương quyết, còn nể nang đối với yêu cầu bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc các quy định của Luật đầu tư công cũng như các nghị quyết của Quốc hội và chỉ đạo của Chính phủ, vì chúng tôi cũng thấy khó khăn của các địa phương, nhu cầu của các địa phương là rất lớn nhưng khả năng bố trí chưa phù hợp, nên các phương án làm đi làm lại nhưng chất lượng chưa được tốt, phải điều chỉnh đi điều chỉnh lại", Bộ trưởng nhấn mạnh.