Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa có báo cáo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài giai đoạn 2011 - 2016
Theo báo cáo, trong giai đoạn 2011-2016, đã có 319 hiệp định được ký kết với tổng giá trị đạt khoảng đạt 33,643 tỷ USD. Trong đó ODA vốn vay và vốn vay ưu đãi đạt 32,296 tỷ USD (chiếm khoảng 96%) và ODA viện trợ không hoàn lại đạt 1,346 tỷ USD (chiếm khoảng 4% so với tổng vốn ODA và vốn vay ưu đãi đã ký kết cho thời kỳ này).
Trong số vốn vay đã đàm phán, ký kết, phần sử dụng để cấp phát cho các chương trình, dự án đầu tư không có khả năng hoàn vốn thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước khoảng 21,5 tỷ USD (chiếm 65% tổng trị giá ký kết); cho vay lại khoảng 11,8 tỷ USD (chiếm 35% giá trị ký kết). Bình quân trong giai đoạn 2011-2016, vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài chiếm 37,6% tổng chi đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước.
Trong giai đoạn 2011 – 2016, tổng giải ngân cả giai đoạn khoảng 28 tỷ USD (tương đương khoảng 560 nghìn tỷ đồng), trong đó giải ngân nguồn vốn vay ODA là 23,2 tỷ USD, chiếm 82,3%; vốn vay ưu đãi là 3,2 tỷ USD, chiếm 11%; vay thương mại là 1,7 tỷ USD, chiếm khoảng 6% tổng trị giá giải ngân
Theo đánh giá của đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bên cạnh những thành công của một số dự án, việc sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài vẫn còn rất nhiều hạn chế, thiếu sót.
Cụ thể, về công tác xây dựng kế hoạch, phân bổ vốn, từ năm 2015 trở về trước, khi vốn ODA được giải ngân theo tiến độ thực hiện dự án thì kết quả giải ngân luôn lớn hơn nhiều so với dự toán được Quốc hội thông qua.
Như dự án quản lý thiên tai (WB5) kế hoạch bố trí 13,6 tỷ đồng trong khi giải ngân là 113,096 tỷ đồng (giải ngân gấp hơn 8 lần số vốn đã bố trí); dự án Phục hồi và quản lý bền vững rừng phòng hộ tỉnh Quảng Trị (JICA) kế hoạch vốn bố trí 57 tỷ đồng trong khi giải ngân là 116,278 tỷ đồng (giải ngân gấp 2 lần số vốn đã bố trí).
Việc giao kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài cũng bị đánh giá là chỉ mang tính hình thức, dẫn đến giải ngân thực tế vượt dự toán lớn, làm tăng bội chi ngân sách so với số dự toán đã được Quốc hội quyết định.
Cụ thể, năm 2011 giải ngân vốn ODA vượt dự toán 5.775 tỷ đồng, năm 2012 vượt 17.143 tỷ đồng, năm 2013 vượt 29.422 tỷ đồng, năm 2014 vượt 26.169 tỷ đồng, năm 2015 vượt 30.725 tỷ đồng, năm 2016 vượt 17.033 tỷ đồng.
Từ năm 2016, luật quy định vốn nước ngoài phải giải ngân theo kế hoạch đầu tư công trung hạn. Tuy nhiên kế hoạch này lại chưa sát với tiến độ thực hiện dự án dẫn đến nhiều vướng mắc.
“Như vậy, nếu cho phép các dự án giải ngân theo tiến độ thì sẽ dẫn đến giải ngân vượt hạn mức kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 rất lớn, không bảo đảm tuân thủ Hiến pháp, Nghị quyết đã được Quốc hội thông qua”, báo cáo đánh giá.
Về công tác chuẩn bị dự án, báo cáo của đoàn giám sát đã chỉ ra nhiều hạn chế như: báo cáo nghiên cứu khả thi thường phải điều chỉnh nhiều lần; có những dự án chuẩn bị và thực hiện trong nước kéo dài vài năm, dẫn đến không còn tính cấp thiết và làm cho thiết kế ban đầu không còn phù hợp;
Thời gian chuẩn bị dự án kéo dài, chưa bám sát điều kiện thực tiễn, khi thực hiện phải điều chỉnh nhiều lần, làm phát sinh chi phí. Một số dự án có thời gian vận động, thu hút nhà tài trợ kéo dài từ 3-5 năm làm mất tính cấp thiết, lạc hậu về công nghệ;
Nhiều địa phương cũng thiếu chủ động trong việc chuẩn bị dự án, có dự án không được tính toán kỹ về tiến độ triển khai, công nghệ, thiết bị dẫn đến sau khi ký hiệp định vay, phải trả phí cam kết cho nhà tài trợ nhưng chưa giải ngân được.
Một trong những điển hình của tình trạng trên là dự án Metro Hồ Chí Minh vay của chính phủ Đức 137 triệu EUR, hàng năm phải trả phí cam kết 342.500 EUR; tổng số phí cam kết phải trả cho dự án đến 31/12/2016 là 1,358 triệu EUR.
Về quá trình thực hiện dự án, thông qua giám sát tại nhiều địa phương, đoàn giám sát cho hay nhiều dự án vướng mắc trong triển khai đền bù, giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện. Điều này khiến dự án không những phải kéo dài thời gian thi công mà còn đội vốn lên nhiều lần so với dự toán ban đầu, ảnh hưởng lớn đến tiến độ hoàn thành và uy tín của phía Việt Nam trước các nhà tài trợ.
Chất lượng, năng lực triển khai một số dự án cũng chưa cao, không đáp ứng yêu cầu giải ngân theo hiệp định đã ký kết. Việc lựa chọn nhà thầu, các nhà tư vấn trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu cả về số lượng, chất lượng để hỗ trợ việc quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi. Một số chuyên gia tư vấn nước ngoài thiếu kinh nghiệm và am hiểu thực tế Việt Nam.
Theo đoàn giám sát, việc bố trí vốn đối ứng ở nhiều địa phương chưa đầy đủ, kịp thời. Chẳng hạn như tại dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, vốn đối ứng ngân sách nhà nước thiếu 39% theo hiệp định ký kết; dự án Tăng cường kỹ năng nghề & Chương trình đào tạo nghề 2008 chưa bố trí vốn đối ứng xây lắp (1,1 triệu USD), chưa bố trí vốn đối ứng để chi phí quản lý dự án (81.201 USD);
Hay như dự án đầu tư xây dựng công trình Cảng cửa ngõ Quốc tế Hải Phòng (hợp phần A) - Giai đoạn khởi động kế hoạch vốn đối ứng (gồm cả vốn ngân sách nhà nước ứng trước) đã giao 1.007 tỷ đồng chiếm 10,8%/tổng mức đầu tư (thiếu 1,09%); Dự án Cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền trung vốn vay ADB giai đoạn 2010-2016, đến thời điểm kiểm toán, vốn đối ứng của các địa phương còn thiếu 16,95 tỷ đồng.
Đáng chú ý, theo đoàn giám sát, bên cạnh các khoản nợ nước ngoài được trả đầy đủ, đúng tiến độ cam kết thì còn có những dự án trả nợ chậm tiến độ hoặc không có khả năng trả nợ, đứng trước nguy cơ mất vốn, gây hậu quả nghiêm trọng cho ngân sách nhà nước. Điển hình là khoản vốn vay ODA do Chính phủ Việt Nam vay của Chính phủ Ba Lan cho SBIC đến nay không có khả năng trả nợ.
Một số dự án khác lại phải ứng vốn từ Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ, trong đó có những dự án không có khả năng thanh toán, phải chuyển nợ quá hạn.
Tính đến 31/12/2016 còn 9 dự án được Chính phủ bảo lãnh với dư nợ 4.618 tỷ đồng, trong đó 5 dự án có nợ quá hạn 1.760 tỷ đồng; 60 dự án cho vay lại có nợ quá hạn tương đương 10.551 tỷ đồng. Hầu hết các dự án được thực hiện trước năm 2010, sử dụng vốn không hiệu quả, khó khăn trong việc trả nợ, khoanh nợ, cơ cấu lại nợ.
Về hiệu quả sử dụng nguồn lực ODA, đoàn giám sát cho biết tại một số dự án, để đạt được mục tiêu thì mức chi phí phải bỏ ra là khá lớn trong khi hiệu quả sử dụng chưa thực sự tương xứng.
Qua giám sát tại một số địa phương, đoàn giám sát nhận thấy những dự án được coi là thành công thì chất lượng công trình chưa cao, công nghệ chưa tiên tiến, chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư, tính lan tỏa thấp.
Một số dự án chậm tiến độ đi đôi với việc tăng tổng mức đầu tư lớn như: dự án phát triển cảng quốc tế Cái Mép – Thị Vải tăng tổng mức đầu tư 8.160 tỷ đồng; dự án Nhà máy nhiệt điện Nghi Sơn 1 tăng 10.515 tỷ đồng; dự án xây dựng đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai tăng 10.148 tỷ đồng; dự án xây dựng đường cao tốc thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây điều chỉnh lần 1 tăng 6.001 tỷ đồng, lần 2 tăng thêm 4.738 tỷ đồng; dự án thoát nước nhằm cải tạo môi trường Hà nội - Dự án II điều chỉnh 3 lần, từ 5.063,7 tỷ đồng lên 9.693,8 tỷ đồng (tăng 91,4%)…
Một số dự án có suất đầu tư tăng cao như: dự án Nhà máy Nhiệt điện Nghi sơn 1 có suất đầu tư theo tổng mức đầu tư điều chỉnh tăng gấp 2 lần so với đơn giá của Bộ Xây dựng.
Ngoài các vấn đề trên, báo cáo của đoàn giám sát cũng đánh giá việc sử dụng vốn vay chưa phù hợp, đầu tư thiếu tính toán căn cơ, một số dự án hoàn thành nhưng không mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội. Có nhiều chương trình trùng mục tiêu cùng thực hiện trên một địa bàn. Có dự án đầu tư không những không mang lại hiệu quả mà còn để lại một khoản vay lớn, không có khả năng trả nợ và số lãi thì ngày một tăng.
“Các khoản vay ODA có lãi suất thấp của các nhà tài trợ song phương thường đi kèm với các điều kiện ràng buộc về mặt chính sách, giới hạn về lựa chọn nhà thầu, nhà cung cấp thiết bị, gián tiếp dẫn đến chi phí vốn thực tế cao hơn dự toán ban đầu”, báo cáo nhận định.
Tags:
(VNF) - MWG sẽ triển khai kế hoạch tái cấu trúc hệ sinh thái bán lẻ, thành lập các công ty con chuyên trách cho từng mảng kinh doanh. Theo đó, hoạt động liên quan đến điện thoại, điện máy sẽ được vận hành riêng, trong khi mảng dược phẩm cũng được tổ chức độc lập, hướng tới phát triển chuyên sâu và linh hoạt hơn.
(VNF) - Theo chuyên gia, cách tính thuế càng đơn giản, càng dễ áp dụng thì các hộ kinh doanh sẽ càng thích ứng nhanh và tuân thủ pháp luật thuế.
(VNF) - Với tỷ lệ sở hữu gần 69%, nhà đầu tư thay thế UBND TP. Hà Nội tại Giầy Thượng Đình có thể nắm giữ quyền chi phối doanh nghiệp này.
(VNF) - Đại biểu Quốc hội cho rằng ngưỡng miễn thuế 200 triệu đối với cá nhân, hộ kinh doanh không phải ánh đúng thực tế và bất bình đẳng
(VNF) - Đại biểu Quốc hội cho rằng, việc này sẽ khiến quản lý thuế khó khăn hơn nhưng chi phí sinh hoạt giữa các vùng có sự chênh lệch rõ rệt. Do đó, nếu thực hiện được sẽ đảm bảo chính sách thuế công bằng, nhân văn.
(VNF) - Phoenix Holdings - tổ chức liên quan của ông Nguyễn Lân Trung Anh, thành viên HĐQT Vietcap đã giao dịch 198.000 cổ phiếu VCI trong tháng 7/2025 nhưng không báo cáo về dự kiến giao dịch.
(VNF) - Saigon Capital, quỹ đầu tư nội với quy mô vốn chưa đến 44 tỷ đồng, hiện diện trong báo cáo IPO của VPS với tư cách cổ đông lớn nhất, nắm gần 40% vốn điều lệ, tương đương hơn 35.000 tỷ đồng.
(VNF) - Nộp hồ sơ chuyển đổi tại cơ quan thuế, thống kê hàng tồn kho, đăng ký sử dụng hoá đơn điện tử, chuẩn bị sổ sách… là những thứ hộ kinh doanh cần phải chuẩn bị trước thời điểm xoá bỏ thuế khoán.
(VNF) - Công ty Cổ phần Quản lý Quỹ Đầu tư MB (MBCapital) vừa công bố kế hoạch bán toàn bộ hơn 3 triệu cổ phiếu của Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Quân đội (MIC, HoSE: MIG), tương đương 1,43% vốn, nhằm hoàn trả tài sản ủy thác cho nhà đầu tư.
(VNF) - Nam Long (HoSE: NLG) hiện đang tiến hành phát hành gần 100,12 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Trong đợt phát hành này, Chủ tịch Nguyễn Xuân Quang đã thực hiện quyền mua 18,06 triệu cổ phiếu, đồng thời chuyển nhượng 15,38 triệu quyền mua còn lại cho hai con trai.
(VNF) - Công ty Cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An (HoSE: HAH) vừa trình cổ đông kế hoạch điều chỉnh tăng mạnh chỉ tiêu kinh doanh năm 2025, với lợi nhuận sau thuế dự kiến nâng lên 1.140 tỷ đồng, cao hơn 32% so với mục tiêu đầu năm.
(VNF) - Công ty cổ phần Tập đoàn THAICOM, sở hữu thương hiệu nước giải khát 360 nợ thuế 2,35 tỷ đồng.
(VNF) - Bộ Tài chính đã xây dựng và đang lấy ý kiến về Dự thảo thông tư hướng dẫn chế độ kế toán cho nhóm hộ kinh doanh thay thế cho quy định hiện hành.
(VNF) - Trong khi nhiều người trẻ bận rộn không có thời gian theo dõi thị trường, tích sản chứng chỉ quỹ mở đang trở thành một trong những lựa chọn giúp họ xây dựng nền tảng tài chính dài hạn.
(VNF) - Theo Chủ tịch Bảo Tín Mạnh Hải, các doanh nghiệp kinh doanh vàng hoàn toàn không muốn khách hàng xếp hàng mua vàng và “hà tiện” mỗi lần chỉ bán vài chỉ vàng cho khách hàng.
(VNF) - Trong những năm gần đây, lĩnh vực giáo dục tại Việt Nam đã có sự chuyển đổi đáng kể, thu hút ngày càng nhiều sự quan tâm từ các nhà đầu tư. Các hoạt động M&A (mua bán – sáp nhập) trở thành công cụ quan trọng, giúp các cơ sở giáo dục mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng đào tạo và tận dụng hiệu quả các cơ hội từ dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước.
(VNF) - Cổ phiếu ABB hiện được đánh giá là một trong những mã tích cực nhất nhóm ngân hàng khi tiếp tục tăng giá trong phiên 18/11.
(VNF) - HoSE vừa đưa cổ phiếu VMD ra khỏi diện đình chỉ giao dịch sau khi Vimedimex hoàn tất báo cáo tài chính và lộ trình khắc phục theo yêu cầu cơ quan quản lý.
(VNF) - Phát Đạt dự kiến thực hiện dự án 239 Cách Mạng Tháng 8 trong giai đoạn 2026-2030, với tổng giá trị dự kiến khoảng 5.500 tỷ đồng.
(VNF) - Cổ phiếu VVS của Vimid tăng gấp 3 lần chỉ trong vài tháng, đẩy giá trị vốn hóa doanh nghiệp vượt nghìn tỷ đồng ngay trước thềm niêm yết HoSE.
(VNF) - Vi phạm nhiều quy định về quản trị rủi ro, ký quỹ, báo cáo và dịch vụ bổ sung, LPBS bị phạt tổng cộng 887,5 triệu đồng.
(VNF) - Theo nhiều chuyên gia, đề xuất của Bộ Tài chính về ngưỡng doanh thu được miễn thuế cho hộ kinh doanh là 200 triệu đã lạc hậu, không phù hợp thực tiễn, cần nghiên cứu nâng lên.
(VNF) - Mặc dù thanh khoản toàn thị trường không quá bùng nổ nhưng VN-Index vẫn ghi nhận mức tăng ấn tượng trong phiên 17/11.
(VNF) - Theo đại diện FiinRatings, sự hợp tác với S&P Global Ratings góp phần thúc đẩy thị trường vốn, giúp doanh nghiệp Việt Nam tăng khả năng tiếp cận các dòng vốn chất lượng trong và ngoài nước.
(VNF) - Các tập đoàn Thái Lan tiếp tục thu về hàng nghìn tỷ đồng cổ tức từ các doanh nghiệp Việt, như Nhựa Bình Minh, Sabeco hay Vinamilk, biến những thương vụ thâu tóm trước đây thành nguồn lợi đều đặn, ổn định qua từng năm.
(VNF) - MWG sẽ triển khai kế hoạch tái cấu trúc hệ sinh thái bán lẻ, thành lập các công ty con chuyên trách cho từng mảng kinh doanh. Theo đó, hoạt động liên quan đến điện thoại, điện máy sẽ được vận hành riêng, trong khi mảng dược phẩm cũng được tổ chức độc lập, hướng tới phát triển chuyên sâu và linh hoạt hơn.
(VNF) - Mới đây, Hà Nội đã thông qua nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch.
