Reuters: Trung Quốc đã gửi email 'cầu cứu' Fed trong đợt lao dốc chứng khoán năm 2015

Đây được xem là lần đầu tiên Trung Quốc phải đối phó với một cuộc khủng hoảng có quy mô lớn trên thị trường chứng khoán, tuy nhiên, các nhà lãnh đạo nước này có lẽ đã gần như không biết phải làm gì.

Do đó, Trung Quốc đã buộc phải nhờ đến sự giúp đỡ của Fed, tuy nhiên, giữa Fed và PBOC lại không có đường dây nóng chính thức, vì thế Trung Quốc đã buộc phải sử dụng email trong tình hình nước sôi lửa bỏng.

Lời thỉnh cầu được gửi qua một email ngày 27/7/2015 từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) với một dòng tiêu đề: "Chúng tôi đánh giá cao sự trợ giúp khẩn cấp từ các ngài". Reuters có được email này thông qua một yêu cầu tiếp cận thông tin theo Đạo luật Tự do thông tin (Freedom of Information Act).

Trong email gửi tới một quan chức cấp cao của Fed, ông Song Xiangyan, đại diện của PBOC tại New York, chỉ ra rằng chứng khoán Trung Quốc đã sụt giảm 8,5% trong ngày 27/7 và nói "Thống đốc của chúng tôi rất mong được học hỏi những kinh nghiệm quý báu từ các ngài".

"Xin vui lòng thông báo cho chúng tôi càng sớm càng tốt về những giải pháp chủ yếu mà Quý Cục đã thực hiện vào thời điểm đó", ông Song gửi đến Giám đốc Phòng Tài chính quốc tế của Fed, Steven Kamin trong email ngày 27/7.

Kamin đã nhanh chóng trả lời email từ chiếc Blackberry của mình: "Chúng tôi sẽ cố gắng thông báo sớm nhất cho quý ngài".

Chỉ 5 giờ đồng hồ sau đó, một bản tóm tắt 259 từ về cách thức mà Fed đã thực hiện để bình ổn thị trường và ngăn chặn một cuộc suy thoái sau khi chỉ số chứng khoán S&P 500 giảm 20% vào ngày 19/10/1987.

Kamin cũng gửi kèm bản ghi chú để hướng dẫn các quan chức PBOC qua hàng chục trang tài liệu, báo cáo đính kèm email. Tất cả các tài liệu đính kèm này đều được đưa lên trang web của Fed, ông Kamin cho biết.

Tài liệu mà ông Kamin gửi nêu chi tiết về việc Fed đã công bố một bản thông báo ngay sau sự kiện sụp đổ của thị trường chứng khoán Mỹ ngày 19/10/1987, sự kiện vẫn được gọi với cái tên Black Monday - ngày thứ Hai đen tối. Theo đó, Fed cam kết bơm vào thị trường số lượng lớn tiền mặt.

Ngay sau ngày email được gửi đi, các nhà hoạch định chính sách của Fed đã bắt đầu cuộc họp kéo dài 2 ngày và ghi nhận tình trạng bán tháo cổ phiếu trên thị trường Trung Quốc, theo biên bản cuộc họp. Một số quan chức cho hay suy thoái kinh tế Trung Quốc có thể gây áp lực lên kinh tế Mỹ, Reuters cho biết.

Tác động lây lan từ thị trường Trung Quốc đến thị trường tài chính toàn cầu được xem là một trong những lý do mà vào tháng 9/2015, Fed đã trì hoãn việc tăng lãi suất, một dấu hiệu cho thấy sức ảnh hưởng của kinh tế Trung Quốc trên cả hai cương vị cường quốc công nghiệp và tài chính.

Đến nay, không có nhiều bình luận về việc những tài liệu mà Fed gửi cho Trung Quốc đóng vai trò như thế nào trong việc bình ổn thị trường chứng khoán nước này, tuy nhiên có một thực tế là các giải pháp mà Trung Quốc đưa ra có nhiều điểm tương đồng với cách mà Fed xử lý cuộc khủng hoảng Black Monday năm 1987. 

Vào năm 1987, để đối phó với khủng hoảng chứng khoán, Fed đã khuyến khích các ngân hàng tiếp tục cho vay và nới lỏng các hạn chế tài sản thế chấp tại Phố Wall và bằng những biện pháp trấn an đó thị trường chứng khoán Mỹ đã dần ổn định trở lại. Nền kinh tế Mỹ tiếp tục phát triển, tuy nhiên sau đó bước vào suy thoái kinh tế trong năm 1990.

Ngày 27/7, chỉ số Shanghai Composite của chứng khoán Trung Quốc ghi nhận mức sụt giảm lớn nhất kể từ năm 2007. 

Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã quyết định cắt giảm lãi suất vào ngày 27/7, một động thái tương tự như Fed đã thực hiện là giảm lãi suất ngắn hạn trong năm 1987.

Ông Song nói với ông Kamin rằng PBOC đã đặc biệt quan tâm đến các chi tiết về việc Fed sử dụng các hợp đồng mua lại (repo) để tạm thời bơm tiền vào hệ thống ngân hàng của Mỹ trong năm 1987.

Theo đó, PBOC đã tăng lượng tiền bơm vào thị trường hồi tháng 6/2015 và đẩy mạnh các thỏa thuận mua lại vào tháng 8/2015 khi chứng khoán tiếp tục trượt dốc. PBOC cũng đã thực hiện nới lỏng chính sách vào ngày 11/8 thông qua việc phá giá 2% đồng nhân dân tệ. 

Cơ quan điều hành chứng khoán Trung Quốc cho biết, ngày 27/7, cơ quan này đã chuẩn bị việc mua cổ phiếu để ổn định thị trường chứng khoán và rằng chính quyền sẽ xử lý nghiêm những người đặt cược vào sự sụt giảm cổ phiếu.

Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất giữa Fed và PBOC trong việc xử lý khủng hoảng là Fed có quyền hành động độc lập còn PBOC thì không. Với khả năng hoạt động độc lập, Fed đã ngay lập tức can thiệp khi khủng hoảng chứng khoán mới diễn ra, còn ở Trung Quốc PBOC phải mất tới gần 2 tuần mới bắt đầu có động thái điều chỉnh do phải xin ý kiến của Chính phủ.

Đây có lẽ là lý do tại sao thiệt hại trong đợt lao dốc chứng khoán này của Trung Quốc lớn hơn. Thị trường đã "bốc hơi" 1/3 vốn hóa chỉ sau hơn 6 tuần.

Như vậy, mặc dù tuyên bố sẽ kiểm soát tốt nền kinh tế, Trung Quốc vẫn đã phải thỉnh cầu sự giúp đỡ của Fed để xử lý khủng hoảng trên thị trường. Hơn nữa, như ông Kamin đã chỉ ra, những tài liệu mà Fed gửi cho Trung Quốc thực ra chỉ là những tài liệu bình thường có sẵn trên website của cơ quan này mà có lẽ nhà quản lý tài chính cấp cao nào cũng biết và đã từng đọc.

Có thể các quan chức của Trung Quốc cũng đã đọc những tài liệu này trước đó, nhưng họ không có đủ tự tin và thẩm quyền để làm theo những gì đã đọc.

Hiện tại, không có gì chắc chắn rằng kinh tế Trung Quốc sẽ "hạ cánh cứng" trong thời gian tới, nhưng cũng không có gì đảm bảo rằng nếu điều đó xảy ra thì Trung Quốc có thể đưa ra được giải pháp để ổn định tình hình.