Từ năm ngoái tới nay, việc hàng loạt công ty toàn cầu thông báo cắt giảm nhân viên đã không còn là những tin tức lạ lẫm với công chúng. Nguy cơ suy thoái, những bất ổn từ những nền kinh tế hàng đầu thế giới như Mỹ và Trung Quốc, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) liên tục tăng lãi suất... khiến nhiều công ty buộc phải chuyển mục tiêu sinh lời sang mục tiêu duy trì hoặc tồn tại. Do đó, cắt giảm nhân lực là biện pháp hàng đầu giúp các công ty tối ưu được chi phí hoạt động.
Tuy nhiên, điều khiến câu chuyện cắt giảm nhân lực trở nên đáng sợ hơn không phải việc khiến tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ tăng cao. Xét về góc độ xã hội, việc những công việc bị cắt giảm sẽ bị “tuyệt chủng” vĩnh viễn mới là điều đáng ngại. Đó chính xác là điều đang xảy ra với tầng lớp “cổ cổn trắng” tại Mỹ - ý chỉ những nhân viên văn phòng hay người lao động tri thức trong xã hội.
Theo nhiều giám đốc điều hành công ty và các nhà kinh tế Mỹ, các công việc của cổ cồn trắng bị cắt giảm, bắt nguồn từ việc tuyển dụng quá nhiều và lãi suất tăng, có thể sẽ không bao giờ quay trở lại. Các công ty dường như đang xem xét lại giá trị của nhiều vai trò trước đây được nắm giữ bởi các cổ cồn trắng, tìm cách thay thế các vai trò này bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Điều này có thế khiến thị trường lao động thay đổi vĩnh viễn, ảnh hưởng tới đời sống của hàng triệu người dân Mỹ.
“Chúng ta có thể đang ở đỉnh điểm của nhu cầu về lao động tri thức. Giờ đây, chúng ta chỉ cần ít người hơn để xử lý khối lượng công việc tương tự”, ông Atif Rafiq, cựu giám đốc kỹ thuật số của McDonald’s và Volvo, cho biết.
Không có định nghĩa chắc chắn về nhân viên cổ cồn trắng trong dữ liệu của chính phủ. Thuật ngữ này thường được áp dụng rộng rãi cho những người làm việc trong văn phòng và có trình độ học vấn cao hơn, chẳng hạn như có bằng cử nhân. Trong những thập kỷ gần đây, việc tuyển dụng các công việc cổ cổn trắng như quản lý và chuyên môn cao nhanh chóng vượt xa các vị trí tuyển dụng khác. Số lượng nhân viên trong các ngành nghề quản lý và chuyên nghiệp đã tăng gần 150% trong 40 năm qua và gần 36% kể từ khi kết thúc cuộc suy thoái 2007 - 2009, theo dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ.
Trong khi đó, các công việc dịch vụ như thợ cắt tóc, nhân viên chăm sóc trẻ em và nhân viên sòng bạc chỉ tăng 72% kể từ năm 1983 và tăng nhẹ 3,5% kể từ tháng 6/2009. Nhu cầu cao với cổ cồn trắng khiến các công nhân có trình độ đại học gia tăng khoảng cách kinh tế với các tầng lớp nhân công khác, đặc biệt là tầng lớp công nhân không có bằng đại học.
Tuy nhiên, sau đỉnh điểm của đại dịch Covid-19, xu hướng này đã bị đảo ngược. Bằng chứng là sau đại dịch, tiền lương của những người có thu nhập thấp bật tăng nhanh nhất, đảo ngược khoảng 1/4 mức tăng bất bình đẳng về tiền lương kể từ năm 1980, theo một nghiên cứu của các nhà kinh tế thuộc Viện Công nghệ Massachusetts. Ngoài ra, dữ liệu bảng lương từ hơn 300.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ cho thấy tiền lương cho nhân viên mới nhìn chung đã giảm trong tháng 4 so với một năm trước, nhưng giảm nhanh nhất ở các ngành nghề văn phòng, chẳng hạn như tài chính và bảo hiểm, và ngược lại tăng nhanh nhất trong nhóm công nhân dịch vụ.
Kể từ thời điểm các robot bắt đầu đảm nhận các công việc sản xuất, trí tuệ nhân tạo giờ đây đang tiến tới thay thế con người trong những công việc được đánh giá là “cao cấp” hơn, như kế toán viên, lập trình viên phần mềm, chuyên gia nhân sự hay thậm chí là luật sư. Giám đốc điều hành của Meta Platforms, Mark Zuckerberg, đã nói với các nhân viên sau đợt sa thải mới nhất của công ty mẹ Facebook rằng có nhiều công việc bàn giấy sẽ bị thay thế hoàn toàn, vì các công nghệ mới sẽ cho phép công ty hoạt động hiệu quả hơn. Tương tự, Giám đốc điều hành của International Business Machines, Arvind Krishna, gần đây cho biết công ty có thể tạm dừng một số hoạt động tuyển dụng để xem loại công việc nào có thể được thay thế bằng AI. Các nhà lãnh đạo trong nhiều ngành cũng kỳ vọng công nghệ mới sẽ hỗ trợ hay thay thế hiệu quả một số vai trò hiện có.
Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3, số lượng công nhân cổ cồn trắng thất nghiệp tại Mỹ đã tăng khoảng 150.000 người, theo một phân tích từ Employ America. Con số này bao gồm những người lao động trong các dịch vụ chuyên nghiệp, quản lý, nghề máy tính, kỹ thuật và nhà khoa học. Trái lại, theo các nhà kinh tế và chuyên gia nhân sự, các công ty hiện đang tập trung vào việc giữ chân nhân viên “cổ cồn xanh” - người phục vụ nhà hàng, nhân viên kho hàng, tài xế... Điều này cũng góp phần khiến các nhà quản lý cấp trung và những nhân viên văn phòng khác bị sa thải nhiều hơn.
Trong những giai đoạn trước đây, khi lãi suất cao hơn khiến nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái, tình trạng mất việc làm thường do các ngành nhạy cảm nhất với thay đổi lãi suất, chẳng hạn như sản xuất và xây dựng. “Có vẻ như chúng ta không nhận thấy điều đó ở thời điểm hiện tại. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy cấu trúc của nền kinh tế đã thay đổi”, Preston Mui, một nhà kinh tế học tại Employ America, người đã nghiên cứu về tình trạng mất việc làm của giới văn phòng, cho biết.
Sau 14 tháng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất, cơ hội việc làm đã giảm xuống mức thấp nhất trong gần 2 năm vào tháng 3, theo dữ liệu gần đây nhất của Bộ Lao động Mỹ. Không chỉ vậy, theo trang web việc làm LinkedIn, nhân viên bán lẻ, bao gồm nhân viên bán hàng và thu ngân, là một trong những vị trí có nhu cầu cao nhất trong quý đầu tiên của năm, cùng với y tá và tài xế, chứ không phải những công việc “bàn giấy”.
Dường như không thể “cứu vãn” hay đảo ngược xu hướng chung đang đe dọa lực lượng cổ cổn trắng ở thời điểm hiện tại. Ông Krishna, phát ngôn viên của IBM, đã nói trong những tuần gần đây rằng ông có thể thấy 30% trong số khoảng 26.000 vai trò không tiếp xúc với khách hàng của IBM sẽ bị thay thế bằng tự động hóa hoặc AI trong khoảng thời gian 5 năm tới, dù công ty vẫn đang tuyển dụng hàng nghìn vị trí. Một số nhà tuyển dụng cũng đã tính toán chính xác số lượng nhân viên văn phòng tối thiểu mà họ sẽ cần trong tương lai. Ví dụ, Giám đốc điều hành Scott McIntyre của công ty tư vấn chính phủ và doanh nghiệp Guidehouse, kỳ vọng rằng với sự trợ giúp của AI và tăng cường tự động hóa, Guidehouse có thể chỉ cần thuê 40.000 người thay vì 50.000 người để đạt được mục tiêu tăng trưởng.
Theo dự đoán của Bộ Lao động Mỹ, trong số 20 ngành nghề sẽ tạo ra nhiều việc làm nhất cho đến năm 2031, khoảng 2/3 sẽ là các công việc cổ cồn xanh với mức lương khoảng 32.000 USD/năm. Các ngành nghề có triển vọng phát triển tốt nhất yêu cầu bằng đại học bao gồm các nhà phát triển phần mềm, quản lý hoạt động và y tá đã có chứng chỉ, với mức lương khoảng 100.000 USD/năm, đồng thời cũng là những công việc khó bị thay thế bởi AI nhất. Những thông tin trên cho thấy thế hệ cổ cồn trắng sẽ không hoàn toàn bị “xóa sổ” khỏi thị trường lao động, nhưng người lao động sẽ phải phải được “chuyên biệt hóa”, hoặc phải làm trong những vị trí không-thể-bị-thay-thế bởi máy móc.
Tags:
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Trung Quốc ngày 22/12 đã quyết định giữ nguyên lãi suất cho vay ưu đãi (LPR), bất chấp việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục ghi nhận các dữ liệu kinh tế yếu kém cùng sự suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản.
(VNF) - Năm 2025 là năm đầy biến động với Nvidia. Bất chấp cạnh tranh khốc liệt và "mắc kẹt" trong thương chiến Mỹ - Trung, giá cổ phiếu của hãng vẫn tăng 32% từ đầu năm đến nay. Nvidia hiện là công ty giá trị nhất thế giới, vững vàng với vị thế "ông vua" ngành chip.
(VNF) - Trong những tháng cuối năm 2025, thương mại vàng giữa Nga và Trung Quốc ghi nhận bước nhảy vọt chưa từng có, ghi nhận 961 triệu USD sang Trung Quốc. Diễn biến này phản ánh áp lực tài chính ngày càng lớn đối với Moscow, và chiến lược tích lũy tài sản của Bắc Kinh trong bối cảnh trật tự tiền tệ toàn cầu ngày càng phân mảnh.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều biến động sâu rộng về địa chính trị, tài chính và kinh tế toàn cầu với hàng loạt sự kiện định hình lại cục diện quan hệ quốc tế và thị trường. Từ việc Mỹ thay đổi chính sách thương mại, căng thẳng khu vực leo thang, đến những dịch chuyển mạnh mẽ trên thị trường hàng hoá và công nghệ, tạo ra một năm đầy biến động và tái cấu trúc sâu rộng.
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Tòa án Tối cao bang Delaware (Mỹ) đã ra phán quyết khôi phục gói thù lao mà tỷ phú Elon Musk nhận được từ Tesla vào năm 2018 trị giá 56 tỷ USD -- hiện được ước tính khoảng 139 tỷ USD dựa trên giá cổ phiếu Tesla tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 20/12. Nếu có hiệu lực, tỷ phú Elon Musk sẽ trở thành người đầu tiên có tài sản ròng vượt 700 tỷ USD.
(VNF) - Tại 1 đại lý du lịch ở Ấn Độ, lực lượng chức năng thu giữ nhiều tài sản giá trị, gồm: 13 tỷ đồng tiền mặt, 313kg bạc, 6kg vàng, tổng trị giá hơn 48 tỷ đồng.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều dự án công nghệ được kỳ vọng cao nhưng không đạt được kết quả như mong đợi. Từ robot hình người, trí tuệ nhân tạo đến xe điện và tiền điện tử, một số sản phẩm đã gặp khó khăn trong quá trình triển khai, trong khi những dự án khác chịu tác động từ chính trị, thị trường và phản ứng xã hội.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ghi thêm một “chiến thắng” nữa khi hàng loạt tập đoàn dược phẩm hàng đầu chấp nhận hạ giá thuốc tại thị trường Mỹ, đổi lại các ưu đãi về thuế
(VNF) - Sau thời kỳ tăng trưởng nóng, cổ phiếu Pop Mart bất ngờ lao dốc. Nhà đầu tư đang quan ngại về triển vọng của Labubu - nhân vật từng đưa hãng đồ chơi Trung Quốc này trở thành hiện tượng toàn cầu.
(VNF) - Theo công bố mới nhất từ Cơ quan Thể thao Thái Lan, tổng giá trị kinh tế do SEA Games 33 tạo ra đến thời điểm hiện tại dự kiến đạt mốc 12 tỷ baht, tương đương hơn 380 triệu USD (hơn 10 nghìn tỷ Việt Nam đồng).
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những biến động dồn dập trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ, khi các quyết định được ban hành, điều chỉnh rồi tạm hoãn liên tiếp trong thời gian ngắn, tạo nên một chuỗi mốc chính sách dày đặc hiếm thấy.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Trung Quốc đã hạ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008, trong khi tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tháng thứ 13 liên tiếp.
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - TikTok được cho là đã ký các thỏa thuận ràng buộc để bán hơn 80% tài sản tại Mỹ cho một nhóm nhà đầu tư, nhằm tránh nguy cơ bị cấm hoạt động và chấm dứt tranh chấp kéo dài nhiều năm với chính phủ Mỹ.
(VNF) - Mới đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích thương vụ bán vũ khí trị giá 11 tỷ USD của Mỹ với Đài Loan.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
