Theo GS Đặng Hùng Võ, nông nghiệp Việt Nam đã phát triển khá mạnh sau khi nhà nước thực hiện chính sách giao đất của hợp tác xã cho hộ gia đình, cá nhân để sử dụng ổn định lâu dài. Động lực cho phát triển nông nghiệp được hình thành từ giải phóng sức sản xuất của hộ gia đình, cá nhân nông dân. Tuy nhiên đến nay động lực này đã cạn dần và kinh tế nông nghiệp cần có động lực mới để phát triển.
Một thực trạng cần nói tới là thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp. Thị trường sơ cấp về quyền sử dụng đất giữa nhà nước và người sử dụng đất đã được thực hiện trong quá trình nhà nước giao đất của hợp tác xã cho hộ gia đình, cá nhân. Quá trình này đã hoàn thành cơ bản trên phạm vi cả nước.
Theo quy định của pháp luật đất đai từ 2004 cho tới nay, nhà nước không có quyền thu hồi đất nông nghiệp của hộ của nông dân để giao cho doanh nghiệp nông nghiệp thực hiện các dự án đầu tư nông nghiệp. Như vậy, thị trường sơ cấp về quyền sử dụng đất nông nghiệp hiện nay không tồn tại. Mọi chuyển dịch đất đai trong lĩnh vực nông nghiệp đều dựa trên thị trường thứ cấp về quyền sử dụng đất.
Trong thị trường thứ cấp về quyền sử dụng đất tại khu vực nông thôn, gần như mọi giao dịch đất đai không được đăng ký chính thức và thực hiện theo các thủ tục hành chính về quản lý đất đai theo quy định của pháp luật.
Lý do chính là nông dân cho rằng phí chuyển quyền khá cao, không phù hợp với giá trị đất nông nghiệp rất thấp; nông dân cũng cho rằng thủ tục quá phức tạp và phải đi khá xa. Mọi thủ tục đều thực hiện trong khu vực phi chính thức.
GS Võ cho biết việc tìm động lực mới cho phát triển kinh tế nông nghiệp đã được đặt ra trong trong nhiều năm qua. Chẳng hạn như tại Lâm Đồng, các hợp tác xã kiểu mới không dựa trên góp chung đất đai mà hợp tác xã chỉ làm nhiệm vụ dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp và bao tiêu sản phẩm, người nông dân sản xuất trên thửa đất của mình. Một số hợp tác xã kiểu mới này tại Lâm Đồng đã đạt được nhiều kết quả tốt.
Một mô hình khác là doanh nghiệp trong nước và liên doanh với nước ngoài thuê đất trực tiếp của hộ gia đình/cá nhân và thuê lao động của các hộ gia đình/cá nhân sản xuất trên chính đất đã cho thuê.
Mô hình này ban đầu khá tốt nhưng sau đó lại gặp trục trặc do giá đất lên cao khiến các hộ gia đình/cá nhân đòi thêm tiền thuê làm cho doanh nghiệp khó khăn trong điều chỉnh phương án sản xuất. Ngoài ra, hộ gia đình/cá nhân không đồng ý cho doanh nghiệp thuê đất được thay đổi mục đích sử dụng một số diện tích đất nhất định để sử dụng làm hạ tầng.
Mô hình doanh nghiệp nông nghiệp hợp tác sản xuất với các hộ gia đình/cá nhân theo phương thức: doanh nghiệp đảm nhận việc thống nhất quy trình sản xuất hiện đại, cung cấp cây giống tốt, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón và đảm nhận bao tiêu sản phẩm gắn với thương hiệu của doanh nghiệp mình.. cũng khá thành công.
Gần đây, tại một số địa phương cũng đã bắt đầu thử nghiệm các mô hình hợp tác xã kiểu mới để liên kết các hộ gia đình, cá nhân. Một số nơi đã hình thành các trang trại quy mô lớn dựa trên các nhóm hộ gia đình giống như phương thức thực hợp tác xã kiểu mới. Mô hình này cũng đã đạt được nhiều hiệu quả tốt nhưng nhưng vẫn chưa là một mô hình có thể phổ biến rộng khắp trên phạm vi cả nước.
Một số doanh nghiệp lớn hiện nay như Vingroup đã có hoạt động đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao dựa theo cơ chế nhà nước thuê đất của hộ gia đình/cá nhân và cho doanh nghiệp thuê lại đất.
Theo mô hình này, việc chính quyền địa phương cho doanh nghiệp thuê đất là phù hợp pháp luật, nhưng chính quyền thuê đất của dân lại chưa được quy định trong pháp luật đất đai.
“Như vậy, việc mở rộng thị trường sơ cấp giữa nhà nước và người sử dụng đất cần được nghiên cứu để hoạch định chính sách cho phù hợp. Nhà nước chỉ thu hồi đất của dân hay có thể thuê đất của dân rồi cho nhà đầu tư thuê lại?”, GS Võ nêu vấn đề.
Theo GS Võ, còn một mô hình khác là hộ gia đình/cá nhân góp vốn bằng quyền sử dụng đất đối với doanh nghiệp nông nghiệp. Mặc dù có kết quả khả quan nhưng về mặt lý luận, mô hình góp vốn chưa thực sự phù hợp với trình độ nhận thức của các hộ gia đình nông dân hiện nay, đặc biệt hoàn toàn không phù hợp với các hộ gia đình thuộc đồng bào dân tộc thiểu số.
“Trình độ của nông dân chưa thể đảm bảo giám sát tốt các hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Nông dân không thể biết được hoạt động của doanh nghiệp là lãi hay là lỗ, mà chỉ dựa vào báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này sẽ dẫn tới tình trạng người nông dân không tự bảo vệ được lợi ích của mình khi doanh nghiệp đưa ra nhiều con số phức tạp trong hạch toán kinh doanh”, GS Võ phân tích.
GS Võ cho rằng để đổi mới chính sách hoàn thiện thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp, nhà nước cần tập trung vào 3 nội dung.
Một là cần có chính sách ưu đãi về nghĩa vụ tài chính, cũng như đơn giảm hóa thủ tục hành chính về giao dịch đất nông nghiệp đối với khu vực nông thôn nhằm phát triển thị trường chính thức về quyền sử dụng đất đất và hạn chế lại thị trường phi chính thức.
Hai là cần nghiên cứu để hoàn thiện thị trường sơ cấp về quyền sử dụng đất giữa nhà nước và những người sử dụng đất theo hướng nhà nước không chỉ thu hồi đất mà có những quyền phù hợp hơn hơn với cơ chế thị trường như quyền thuê đất của hộ gia đình, cá nhân.
Ba là cần tạo cơ chế chế giám sát để đảm bảo tránh rủi ro cho người nông dân khi tham gia vào mối quan hệ sản xuất với các doanh nghiệp nông nghiệp theo nhiều hình thức khác nhau nhằm tạo điều kiện để phát triển doanh nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao.
“Để đảm bảo việc giám sát hiệu quả, cần áp dụng cơ chế quản trị tốt trong quản lý thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp dựa trên các nguyên tắc công khai - minh bạch, có sự tham gia của người dân và trách nhiệm giải trình của các cơ quan, tổ chức có liên quan đến lợi ích của người dân”, GS Võ khuyến nghị.
Tags:
(VNF) - Trong những năm gần đây, du lịch cộng đồng tại nhiều vùng nông thôn, miền núi không chỉ dừng lại ở việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch, mà đang dần khẳng định vai trò như một công cụ giảm nghèo hiệu quả. Khi người dân trực tiếp tham gia và hưởng lợi từ việc khai thác giá trị bản địa, du lịch cộng đồng đã tạo sinh kế bền vững, góp phần nâng cao thu nhập, giữ gìn văn hóa và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
(VNF) - Dự án cải tạo, chỉnh trang công viên hai bên sông Tô Lịch có tổng mức đầu tư khoảng 4.665 tỷ đồng, do Tập đoàn Sun Group là nhà đầu tư.
(VNF) - Ngày 19/12, dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) – Trà Lĩnh (Cao Bằng) giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư gần 23.000 tỷ đồng đã chính thức được thông tuyến.
(VNF) - Bắc Ninh đồng loạt khởi công 4 dự án trọng điểm gồm khu công nghiệp và nhà ở xã hội với tổng quy mô hàng trăm héc-ta, tạo động lực mới cho phát triển công nghiệp, đô thị.
(VNF) - Sáng 19/12, Hải Phòng đã khởi công, khánh thành 13 công trình dự án trên địa bàn thành phố với tổng mức đầu tư gần 26.000 tỷ đồng.
(VNF) - Chủ tịch Z Holding Hoàng Quang Thịnh cùng đồng phạm bị cáo buộc sản xuất, buôn bán sữa giả trị hơn 2.400 tỷ đồng, thu lời bất chính hơn 150 tỷ đồng.
(VNF) - Chủ tịch Tập đoàn Thuận An Nguyễn Duy Hưng ra hầu tòa phúc thẩm, xin giảm nhẹ hình phạt và cho biết gia đình vừa nộp thêm hơn 47 tỷ đồng để khắc phục hậu quả vụ án.
(VNF) - Bộ đội Biên phòng không chỉ bảo vệ chủ quyền quốc gia mà còn là "điểm tựa" thoát nghèo cho đồng bào biên giới như ở Pa Tần (Lai Châu) qua các hoạt động hỗ trợ kinh tế…
(VNF) - Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, tư vấn, khuyến nghị, đề xuất giải pháp để giải quyết những vấn đề quan trọng, liên ngành trong quản lý, điều hành kinh tế vĩ mô.
(VNF) - Ông Nguyễn Thanh Phong và bà Trần Việt Nga, 2 cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, bị cáo buộc nhận hối lộ và hưởng lợi cá nhân tổng cộng 52 tỷ đồng.
(VNF) - Công an Lạng Sơn đã vào cuộc điều tra và xác định các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản của gần 3.000 người dân Việt Nam với số tiền giao dịch lên tới khoảng 7.500 tỷ đồng
(VNF) - Hòa Phát của tỷ phú Trần Đình Long, THACO của tỷ phú Trần Bá Dương và T&T Group của 'bầu Hiển' là những cái tên mới xuất hiện trong liên danh nhà đầu tư dự án đại lộ cảnh quan sông Hồng.
(VNF) - Công ty Cổ phần Tập đoàn Mặt Trời (Sun Group) sẽ là nhà đầu tư thực hiện dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết hệ thống công viên dọc hai bên sông Tô Lịch theo hình thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng xây dựng – chuyển giao (BT).
(VNF) - Khu đô thị thể thao Olympic, trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, Khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh... là những dự án có tổng mức đầu tư lớn nhất sẽ được khởi công vào ngày 19/12.
(VNF) - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho rằng, việc huy động nguồn lực để đảm bảo đủ nguồn vốn thực hiện, thúc đẩy kinh tế vận hành theo mô hình tăng trưởng mới dựa trên khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là nhiệm vụ quan trọng và có tính quyết định mục tiêu tăng trưởng hai con số của Việt Nam.
(VNF) - Bộ Công an đề xuất xây dựng một ví điện tử quốc gia thống nhất, do Nhà nước dẫn dắt và tích hợp với VNeID, nhằm chi trả an sinh xã hội và thanh toán các dịch vụ công.
(VNF) - Hai cựu Cục phó Cục An toàn thực phẩm, ông Nguyễn Hùng Long và ông Đỗ Hữu Tuấn, bị cáo buộc cầm đầu nhận hối lộ hàng chục tỷ đồng từ doanh nghiệp.
(VNF) - Theo kết luận điều tra, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (ATTP), Bộ Y tế Trần Việt Nga bị cáo buộc đã chiếm đoạt hơn 8 tỷ đồng trong quá trình duyệt, “ngâm hồ sơ” cấp Giấy xác nhận nội dung quảng cáo đối với các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe.
(VNF) - Bộ Tài chính đã đưa ra Dự thảo lần 2 Nghị định quy định về nghĩa vụ thuế, hoá đơn điện tử của cá nhân, hộ kinh doanh.
(VNF) - TS Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nhận định để đạt được con số tăng trưởng hai con số này, cơ cấu nền kinh tế buộc phải có sự chuyển dịch mạnh mẽ về chất. Khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo cần phải đạt mức tăng trưởng gần 13% mỗi năm, trong khi khu vực dịch vụ cũng phải duy trì tốc độ tăng trưởng 12,5%.
(VNF) - Thủ tướng khẳng định mục tiêu tăng trưởng 2 con số của Việt Nam là có nền tảng, có dư địa và khả thi. Trên cơ sở đó, Chính phủ quyết tâm thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, tăng tốc phục hồi và hướng tới mục tiêu tăng trưởng cao gắn với phát triển bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Theo Bộ Công an, vụ thâu tóm khu đất "vàng" Bến Vân Đồn có việc giao tiền hối lộ bằng hai vali, vỏ thùng rượu, quà tặng xa xỉ và lời hứa cho penthouse.
(VNF) - Công an TP. Đà Nẵng vừa triệt phá thành công chuyên án, bắt giữ nhóm đối tượng hoạt động phạm tội sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức kinh doanh đa cấp tiền ảo với tính chất phức tạp, quy mô toàn quốc, số tiền chiếm đoạt hàng ngàn tỷ đồng.
(VNF) - Sáng 16/12, tiếp xúc cử tri phường Võ Cường (Bắc Ninh) sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết Nhà nước sẽ điều chỉnh tăng lương khu vực công từ năm 2026, trong khi chờ ban hành bảng lương mới theo chủ trương cải cách tiền lương.
(VNF) - Trong bối cảnh an ninh năng lượng trở thành thách thức chiến lược, Việt Nam cần hơn 120 tỷ USD để triển khai Quy hoạch điện VIII trong 5 năm tới, song nguồn lực trong nước chỉ có thể đáp ứng khoảng một nửa. Theo ông Đặng Huy Đông, phần thiếu hụt 60 – 70 tỷ USD buộc Việt Nam phải trông cậy vào thị trường vốn và nhà đầu tư quốc tế, đặt ra bài toán lớn về cơ chế, thị trường điện và bảo đảm nguồn điện ổn định cho mục tiêu tăng trưởng cao trong những năm tới.
(VNF) - Trong những năm gần đây, du lịch cộng đồng tại nhiều vùng nông thôn, miền núi không chỉ dừng lại ở việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch, mà đang dần khẳng định vai trò như một công cụ giảm nghèo hiệu quả. Khi người dân trực tiếp tham gia và hưởng lợi từ việc khai thác giá trị bản địa, du lịch cộng đồng đã tạo sinh kế bền vững, góp phần nâng cao thu nhập, giữ gìn văn hóa và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
