Theo GS Đặng Hùng Võ, nông nghiệp Việt Nam đã phát triển khá mạnh sau khi nhà nước thực hiện chính sách giao đất của hợp tác xã cho hộ gia đình, cá nhân để sử dụng ổn định lâu dài. Động lực cho phát triển nông nghiệp được hình thành từ giải phóng sức sản xuất của hộ gia đình, cá nhân nông dân. Tuy nhiên đến nay động lực này đã cạn dần và kinh tế nông nghiệp cần có động lực mới để phát triển.
Một thực trạng cần nói tới là thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp. Thị trường sơ cấp về quyền sử dụng đất giữa nhà nước và người sử dụng đất đã được thực hiện trong quá trình nhà nước giao đất của hợp tác xã cho hộ gia đình, cá nhân. Quá trình này đã hoàn thành cơ bản trên phạm vi cả nước.
Theo quy định của pháp luật đất đai từ 2004 cho tới nay, nhà nước không có quyền thu hồi đất nông nghiệp của hộ của nông dân để giao cho doanh nghiệp nông nghiệp thực hiện các dự án đầu tư nông nghiệp. Như vậy, thị trường sơ cấp về quyền sử dụng đất nông nghiệp hiện nay không tồn tại. Mọi chuyển dịch đất đai trong lĩnh vực nông nghiệp đều dựa trên thị trường thứ cấp về quyền sử dụng đất.
Trong thị trường thứ cấp về quyền sử dụng đất tại khu vực nông thôn, gần như mọi giao dịch đất đai không được đăng ký chính thức và thực hiện theo các thủ tục hành chính về quản lý đất đai theo quy định của pháp luật.
Lý do chính là nông dân cho rằng phí chuyển quyền khá cao, không phù hợp với giá trị đất nông nghiệp rất thấp; nông dân cũng cho rằng thủ tục quá phức tạp và phải đi khá xa. Mọi thủ tục đều thực hiện trong khu vực phi chính thức.
GS Võ cho biết việc tìm động lực mới cho phát triển kinh tế nông nghiệp đã được đặt ra trong trong nhiều năm qua. Chẳng hạn như tại Lâm Đồng, các hợp tác xã kiểu mới không dựa trên góp chung đất đai mà hợp tác xã chỉ làm nhiệm vụ dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp và bao tiêu sản phẩm, người nông dân sản xuất trên thửa đất của mình. Một số hợp tác xã kiểu mới này tại Lâm Đồng đã đạt được nhiều kết quả tốt.
Một mô hình khác là doanh nghiệp trong nước và liên doanh với nước ngoài thuê đất trực tiếp của hộ gia đình/cá nhân và thuê lao động của các hộ gia đình/cá nhân sản xuất trên chính đất đã cho thuê.
Mô hình này ban đầu khá tốt nhưng sau đó lại gặp trục trặc do giá đất lên cao khiến các hộ gia đình/cá nhân đòi thêm tiền thuê làm cho doanh nghiệp khó khăn trong điều chỉnh phương án sản xuất. Ngoài ra, hộ gia đình/cá nhân không đồng ý cho doanh nghiệp thuê đất được thay đổi mục đích sử dụng một số diện tích đất nhất định để sử dụng làm hạ tầng.
Mô hình doanh nghiệp nông nghiệp hợp tác sản xuất với các hộ gia đình/cá nhân theo phương thức: doanh nghiệp đảm nhận việc thống nhất quy trình sản xuất hiện đại, cung cấp cây giống tốt, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón và đảm nhận bao tiêu sản phẩm gắn với thương hiệu của doanh nghiệp mình.. cũng khá thành công.
Gần đây, tại một số địa phương cũng đã bắt đầu thử nghiệm các mô hình hợp tác xã kiểu mới để liên kết các hộ gia đình, cá nhân. Một số nơi đã hình thành các trang trại quy mô lớn dựa trên các nhóm hộ gia đình giống như phương thức thực hợp tác xã kiểu mới. Mô hình này cũng đã đạt được nhiều hiệu quả tốt nhưng nhưng vẫn chưa là một mô hình có thể phổ biến rộng khắp trên phạm vi cả nước.
Một số doanh nghiệp lớn hiện nay như Vingroup đã có hoạt động đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao dựa theo cơ chế nhà nước thuê đất của hộ gia đình/cá nhân và cho doanh nghiệp thuê lại đất.
Theo mô hình này, việc chính quyền địa phương cho doanh nghiệp thuê đất là phù hợp pháp luật, nhưng chính quyền thuê đất của dân lại chưa được quy định trong pháp luật đất đai.
“Như vậy, việc mở rộng thị trường sơ cấp giữa nhà nước và người sử dụng đất cần được nghiên cứu để hoạch định chính sách cho phù hợp. Nhà nước chỉ thu hồi đất của dân hay có thể thuê đất của dân rồi cho nhà đầu tư thuê lại?”, GS Võ nêu vấn đề.
Theo GS Võ, còn một mô hình khác là hộ gia đình/cá nhân góp vốn bằng quyền sử dụng đất đối với doanh nghiệp nông nghiệp. Mặc dù có kết quả khả quan nhưng về mặt lý luận, mô hình góp vốn chưa thực sự phù hợp với trình độ nhận thức của các hộ gia đình nông dân hiện nay, đặc biệt hoàn toàn không phù hợp với các hộ gia đình thuộc đồng bào dân tộc thiểu số.
“Trình độ của nông dân chưa thể đảm bảo giám sát tốt các hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Nông dân không thể biết được hoạt động của doanh nghiệp là lãi hay là lỗ, mà chỉ dựa vào báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này sẽ dẫn tới tình trạng người nông dân không tự bảo vệ được lợi ích của mình khi doanh nghiệp đưa ra nhiều con số phức tạp trong hạch toán kinh doanh”, GS Võ phân tích.
GS Võ cho rằng để đổi mới chính sách hoàn thiện thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp, nhà nước cần tập trung vào 3 nội dung.
Một là cần có chính sách ưu đãi về nghĩa vụ tài chính, cũng như đơn giảm hóa thủ tục hành chính về giao dịch đất nông nghiệp đối với khu vực nông thôn nhằm phát triển thị trường chính thức về quyền sử dụng đất đất và hạn chế lại thị trường phi chính thức.
Hai là cần nghiên cứu để hoàn thiện thị trường sơ cấp về quyền sử dụng đất giữa nhà nước và những người sử dụng đất theo hướng nhà nước không chỉ thu hồi đất mà có những quyền phù hợp hơn hơn với cơ chế thị trường như quyền thuê đất của hộ gia đình, cá nhân.
Ba là cần tạo cơ chế chế giám sát để đảm bảo tránh rủi ro cho người nông dân khi tham gia vào mối quan hệ sản xuất với các doanh nghiệp nông nghiệp theo nhiều hình thức khác nhau nhằm tạo điều kiện để phát triển doanh nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao.
“Để đảm bảo việc giám sát hiệu quả, cần áp dụng cơ chế quản trị tốt trong quản lý thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp dựa trên các nguyên tắc công khai - minh bạch, có sự tham gia của người dân và trách nhiệm giải trình của các cơ quan, tổ chức có liên quan đến lợi ích của người dân”, GS Võ khuyến nghị.
Tags:
(VNF) - Giữa những ngày cuối năm se lạnh, ước mơ về một mái nhà kiên cố của mẹ con bà Nguyễn Thị Phúc ở xã Thạch Khê, Hà Tĩnh đã thành hiện thực. VietnamFinance Foundation – chương trình thiện nguyện của Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, cùng chính quyền địa phương và đơn vị tài trợ đã khánh thành, bàn giao căn nhà tình thương 70m², mang đến điểm tựa mới cho gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn này.
(VNF) - Theo quyết định của Bộ Chính trị, ông Vũ Đại Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, được điều động tham gia Ban chấp hành, Ban Thường vụ, giữ chức Phó bí thư Thành ủy Hà Nội.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Trung sẽ thôi giữ chức vụ chủ tịch UBND thành phố Hà Nội vì lý do cá nhân.
(VNF) - Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. HCM) nêu thực tế nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.
(VNF) - Quá trình điều tra vụ án xảy ra tại thẩm mỹ viện Mailisa, cơ quan chức năng thu giữ 3 tỷ đồng, 400.000 USD, 300 lượng vàng SJC, 100 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
(VNF) - Doanh nghiệp chuyển đổi xanh đang cần các cơ chế khuyến khích, nội dung này đã được nêu bật tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 diễn ra tại TP. HCM.
(VNF) - Năm 2025 khép lại với những dư chấn của thời tiết cực đoan và các hình thái thiên tai bất thường liên tiếp xuất hiện. Những thiệt hại về người và của không chỉ tạo áp lực lên hoạt động sản xuất – đời sống dân sinh, mà còn đặt nền kinh tế Việt Nam trước bài toán cân bằng giữa phục hồi ngắn hạn và tăng trưởng dài hạn.
(VNF) - Chính phủ vừa có buổi làm việc với lãnh đạo các doanh nghiệp về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, trong đó có THACO và Vinspeed.
(VNF) - Một doanh nghiệp xin làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam nhưng không trình bày được năng lực tài chính, có doanh nghiệp thì chỉ có 70 lao động, cũng có doanh nghiệp không tìm được địa chỉ để liên hệ làm việc.
(VNF) - Tổng Giám đốc Công ty Zarubezhneft (Liên bang Nga) Sergei Kudryashov cho biết công ty mong muốn mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực như năng lượng, khoáng sản, đặc biệt mong muốn xây dựng một trung tâm năng lượng tại Việt Nam.
(VNF) - Ông Lưu Đức Huy - Phó Cục trưởng Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) cho rằng, ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh nên ở mức 300 triệu đồng/năm là một phương án hợp lý và đang được Bộ Tài chính xem xét để trình Chính phủ và Quốc hội.
(VNF) - Các nghiệp vụ được ghi nhận thiệt hại chủ yếu vẫn là xe cơ giới và tài sản – kỹ thuật… với thiệt hại được đánh giá tiếp tục tăng cao sau khi doanh nghiệp bảo hiểm hoàn tất giám định.
(VNF) - Trăn trở giá nhà chung cư 50-70 triệu/m2 thì người trẻ không có tiền mua được, Thủ tướng đề nghị Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam có chương trình, kêu gọi doanh nhân trẻ tiên phong xây các dự án nhà ở xã hội.
(VNF) - TS Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch VFCA nhấn mạnh, việc hợp tác giữa hai bên sẽ tạo ra giá trị thiết thực, góp phần phát triển bền vững và nâng cao năng lực tài chính cá nhân cho người dân.
(VNF) - Cơ quan điều tra xác định Trần Lê Duy và đồng phạm đã tổ chức mô hình công ty công nghệ để xây dựng, vận hành và cập nhật hàng loạt website đánh bạc trực tuyến, phục vụ đối tác tại Campuchia.
(VNF) - Saudi Arabia sẽ mở cửa thị trường bất động sản cho người nước ngoài từ tháng 1/2026 trong bối cảnh quốc gia này thúc đẩy chương trình Tầm nhìn 2030. Giới môi giới nhận định các nhà đầu tư châu Á sẽ là lực lượng tiên phong khi thị trường Saudi đứng trước cơ hội hình thành chu kỳ tăng giá mới tương tự Dubai.
(VNF) - Thông tin từ Sở Xây dựng Hà Nội, từ nay đến cuối năm 2025 một số dự án nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố tiếp tục nhận hồ sơ đăng ký mua nhà.
(VNF) - Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết về việc cho phép người Việt Nam đủ điều kiện vào chơi casino tại một số dự án kinh doanh casino.
(VNF) - Hơn 8.000 người trên cả nước đã trở thành nạn nhân của dự án đầu tư tiền ảo do nhóm đối tượng lập ra, với số tiền bị chiếm đoạt lên tới 90 tỷ đồng
(VNF) - Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh phải có cơ chế thu hút “tổng công trình sư”, “kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia và coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng.
(VNF) - Theo báo cáo của UBND tỉnh Lâm Đồng, toàn tỉnh ghi nhận trên 186 điểm sạt lở, đặc biệt tại các tuyến đường cửa ngõ ra vào Đà Lạt đang đối mặt với nguy cơ mất an toàn giao thông do nhiều tuyến đèo bị chia cắt.
(VNF) - Trước tình trạng chen lấn nộp hồ sơ, môi giới tự phát và rao bán “suất ngoại giao” tại các dự án nhà ở xã hội, nhiều địa phương trên cả nước như Bắc Ninh, Phú Thọ,Thanh Hóa đã có chỉ thị nhằm bảo đảm minh bạch, ngăn chặn trục lợi chính sách.
(VNF) - CEO 500 - TEA Connect là không gian đối thoại cấp cao giữa Chính phủ và TP. HCM với hơn 500 lãnh đạo doanh nghiệp trong nước và quốc tế, tập trung vào các mô hình hợp tác công - tư, chiến lược đầu tư xanh, đổi mới công nghệ và quản trị đô thị hiện đại.
(VNF) - TP. HCM vùa xét xử sơ thẩm 10 bị cáo trong vụ án mua bán trái phép hóa đơn, đưa - nhận hối lộ xảy ra trên địa bàn.
(VNF) - Theo Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Việt Nam may mắn có "dân số vàng", nhưng dân số vàng không tự chuyển hóa thành "tư duy vàng" hay "năng lực vàng" nếu người trẻ không chủ động vươn lên, tự trang bị tri thức và kỷ luật để dẫn dắt thời đại.
(VNF) - Giữa những ngày cuối năm se lạnh, ước mơ về một mái nhà kiên cố của mẹ con bà Nguyễn Thị Phúc ở xã Thạch Khê, Hà Tĩnh đã thành hiện thực. VietnamFinance Foundation – chương trình thiện nguyện của Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, cùng chính quyền địa phương và đơn vị tài trợ đã khánh thành, bàn giao căn nhà tình thương 70m², mang đến điểm tựa mới cho gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn này.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
