TP.HCM: Muốn có cơ chế buộc dự án nhà thương mại có nghĩa vụ làm nhà ở xã hội

Nghĩa vụ xây NƠXH

Phản ánh về khó khăn quỹ đất phát triển nhà ở xã hội, UBND TP.HCM cho biết, theo quy định đối với dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất, nhưng thực tế các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội vẫn phải tạo lập quỹ đất bằng cách tự thỏa thuận với người dân chi phí để giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, hiện nay chưa có hướng dẫn đưa chi phí này vào giá thành thực tế triển khai dự án.

Bên cạnh đó, quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội hiện nay chủ yếu từ quỹ đất 20% do chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại phải bàn giao và đất do các doanh nghiệp tự bồi thường, giải phóng mặt bằng để đầu tư xây dựng. Trong khi đó,  chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại chậm bàn giao quỹ đất 20% tại dự án cho Nhà nước hoặc chậm triển khai dự án nhà ở xã hội trên phần đất 20% này.

Nhằm tạo thêm nguồn cung về nhà ở cho các đối tượng công nhân người lao động có thu nhập thấp, TP,HCM kiến nghị Trung ương cho phép UBND TP. HCM quyết định hình thức thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội đối với các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô sử dụng đất từ 2 ha đến dưới 10 ha theo 1 trong 3 hình thức.

Đó là dành quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội; hoặc chuyển giao quỹ nhà ở tương đương với giá trị quỹ đất 20% tính theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước tại thời điểm chuyển giao để sử dụng làm nhà ở xã hội; hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất của chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.

Đối với các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô sử dụng đất từ 10 ha trở lên, thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội bằng hình thức dành quỹ đất 20% trong dự án theo quy định.

Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đề xuất cho phép thành lập doanh nghiệp chuyên biệt trực thuộc TP. HCM để đầu tư, phát triển, quản lý nhà ở xã hội trên địa bàn.

Không đáp ứng nổi nhu cầu

Theo đại diện Sở Xây dựng TP. HCM, giai đoạn 2016 – 2020, thành phố đã có 19 dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, cung ứng cho thị trường 1,23 triệu m2 sàn, tương ứng 14.954 căn hộ.

Giai đoạn này có 1 dự án nhà lưu trú công nhân, tổng diện tích đất 7 ha, quy mô 1.449 phòng, đáp ứng 7.596 chỗ ở cho công nhân.

Giai đoạn 2021 – 2025 (đến hết quý II/ 2023), TP. HCM đã hoàn thành đưa vào sử dụng 2 dự án với diện tích đất 18.459,6m2, diện tích sàn xây dựng 59.893 m2, quy mô 623 căn hộ

Đồng thời có 7 dự án nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân đang thi công với quy mô 4.996 căn hộ, tổng diện tích sàn 383.258 m2.

Trong đó có 6 dự án nhà ở xã hội với quy mô 3.956 căn hộ, tổng diện tích sàn 289.326 m2; và 1 dự án nhà lưu trú công nhân với 1.040 căn, tổng diện tích sàn 93.932 m2; có 82 dự án đang được thống kê để theo dõi trong kế hoạch phát triển nhà ở xã hội.

Sở Xây dựng đánh giá kết quả phát triển nhà ở xã hội của thành phố trong thời gian qua chưa thể đáp ứng hết nhu cầu rất lớn về nhà ở của các nhóm đối tượng có nhu cầu về nhà ở xã hội.

Loại hình nhà ở xã hội chưa đa dạng, các loại căn hộ có diện tích nhỏ từ 25 đến 30 m2 và giá bán từ 300 đến 400 triệu đồng/căn và nhà ở xã hội để cho thuê, thuê mua còn ít chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế;

Bên cạnh đó, nguồn vốn dài hạn để hỗ trợ các chủ đầu tư vay thực hiện dự án nhà ở xã hội, vay vốn xây dựng, các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội vay vốn mua nhà chưa ổn định.

Theo quy định, các dự án nhà ở xã hội phải dành tối thiểu 20% số căn hộ của dự án để cho thuê, sau 5 năm mới được bán, làm chậm thu hồi vốn, dẫn đến kém hấp dẫn đối với các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, thành phố đã có chính sách cho vay đối với các đối tượng thu nhập thấp (hưởng lương từ ngân sách) thông qua Quỹ Phát triển nhà ở TP. HCM (được vay tối đa 900 triệu đồng với lãi suất ưu đãi 4,7%/năm). 

Tuy nhiên, mức vay này còn thấp so với giá trị căn nhà và đối tượng được vay còn hạn chế. Do đó, thành phố cần tăng mức cho vay và mở rộng đối tượng được vay vốn.