Theo CNN, Trung Quốc đang kìm hãm tinh thần kinh doanh vốn góp phần quan trọng vào sự phát triển của đất nước. Trong những tháng qua, một số công ty công nghệ bị điều tra vì cáo buộc độc quyền hoặc vi phạm quyền của người tiêu dùng. Giá trị vốn hóa thị trường của các tập đoàn lớn nhất đã bay hơi 600 tỷ USD.
Một số doanh nhân đã thoái lui. Hôm 19/5, ông Zhang Yiming, nhà sáng lập kiêm CEO ByteDance - công ty mẹ của TikTok, tuyên bố sẽ từ chức CEO vào cuối năm nay. Năm 2020, ông Hoàng Tranh - nhà sáng lập Pinduoduo - cũng từ chức CEO công ty. Khoảng 8 tháng sau, ông rời bỏ vị trí chủ tịch.
Tỷ phú Jack Ma - nhà sáng lập Alibaba - hiếm khi xuất hiện trước công chúng. "Bầu không khí độc hại đang bao trùm ngành công nghệ của Trung Quốc", chuyên gia Alex Capri tại Hinrich Foundation bình luận. Ông mô tả động thái của CEO ByteDance là "bằng chứng cho thấy nỗi sợ hãi đang lấn át tham vọng".
Trong vài thập kỷ qua, Trung Quốc đã vươn lên từ một nước nghèo trở thành động lực kinh tế, công nghệ lớn nhất toàn cầu. Nếu động lực đó không còn, đất nước tỷ dân không chỉ đánh mất vị thế hiện tại, mà còn thất bại trong tham vọng dẫn đầu thế giới về công nghệ ở tương lai.
Theo CNN, các doanh nhân Trung Quốc chỉ cần nhìn vào bài học của ông Ma. Tháng 10/2020, khi Ant chuẩn bị IPO (phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu), tỷ phú Jack Ma đã chỉ trích các cơ quan quản lý tài chính của Trung Quốc tại một hội nghị ở Thượng Hải.
Ông mô tả hệ thống ngân hàng Trung Quốc "hoạt động như tiệm cầm đồ." Ngay sau đó, đợt IPO của Ant bị yêu cầu hủy bỏ. Công ty phải sửa đổi mô hình kinh doanh và chịu quản lý nghiêm ngặt. Alibaba cũng phải trả khoản phạt kỷ lục hồi tháng 4 vì các vấn đề độc quyền. Ông Ma hiếm khi xuất hiện kể từ đó.
Theo CNN, Bắc Kinh muốn siết chặt kiểm soát doanh nghiệp tư nhân, bởi họ tin rằng nền kinh tế do nhà nước quản lý sẽ hiệu quả hơn nền kinh tế dựa trên cách tiếp cận thị trường tự do. "Các lãnh đạo doanh nghiệp đã trở nên quá quyền lực so với những gì chính quyền Trung Quốc cho phép", ông Steve Tsang, Giám đốc Viện SOAS Trung Quốc tại Đại học SOAS London bình luận.
Trên thực tế, phép màu kinh tế của Trung Quốc bắt đầu sau quyết định của Bắc Kinh từ cuối những năm 1970. Đó là từ bỏ quyền kiểm soát nền kinh tế và áp dụng cách tiếp cận thị trường tự do trong nhiều lĩnh vực. Chẳng hạn, ngành công nghiệp công nghệ của Trung Quốc được tự do huy động vốn ở nước ngoài. Các ván cược của SoftBank (Nhật Bản) vào Alibaba và Naspers (Nam Phi) với Tencent cách đây khoảng 20 năm đã thành công rực rỡ.
Việc chính quyền Bắc Kinh tăng cường kiểm soát có thể cản đường các doanh nghiệp tư nhân đổi mới và theo kịp những đối thủ cạnh tranh trên toàn cầu. "Nhà đầu tư có thể mất động lực rót tiền cho các công ty tư nhân Trung Quốc nếu họ lo lắng về sự can thiệp không mong muốn của chính phủ", giáo sư Sonja Opper tại Đại học Bocconi (Italy) bình luận.
Vốn hóa của Alibaba đã bốc hơi hơn 240 tỷ USD kể từ khi Ant Group hoãn IPO hồi tháng 11/2020. Tencent chứng kiến 173 tỷ USD bị xóa sổ khỏi giá trị vốn hóa thị trường kể từ mức đỉnh hồi tháng 1. Trong khi đó, tổng vốn hóa của các công ty thương mại điện tử Pinduoduo, JD.com và công ty giao thực phẩm khổng lồ Meituan bốc hơi 231 tỷ USD từ mức đỉnh tháng 2.
Bắc Kinh rõ ràng không muốn xóa sổ khu vực tư nhân. Khu vực đóng góp cho 2/3 GDP đất nước và sử dụng 80% lao động. Tuy nhiên, mong muốn của chính quyền Trung Quốc là khu vực nhà nước dẫn đầu và khu vực tư nhân giữ vai trò hỗ trợ.
"Đó là một nghịch lý", chuyên gia Nicholas Lardy tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) nhận xét. Theo ông, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình muốn nhà nước đóng vai trò lớn. Nhưng để đạt được tham vọng trở thành người dẫn đầu đổi mới năm 2035 và siêu cường công nghệ toàn cầu năm 2050, Bắc Kinh cần phụ thuộc nhiều hơn vào khu vực tư nhân.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc liên tục nhấn mạnh sự cần thiết của việc giảm phụ thuộc vào phương Tây về công nghệ, nhất là khi Washington hạn chế khả năng tiếp cận của doanh nghiệp Trung Quốc đối với công nghệ Mỹ.
| Các doanh nghiệp quốc doanh tại Trung Quốc sẽ không thể lấp đầy khoảng trống do thiếu động cơ lợi nhuận và cơ cấu kiểm soát chặt chẽ hơn Giáo sư Sonja Opper tại Đại học Bocconi (Italy) |
Tuy nhiên, các công ty thúc đẩy sự phát triển và đổi mới ở Trung Quốc không phải doanh nghiệp quốc doanh. Đó là những Alibaba, Huawei. Theo China Enterprise Confederation, năm ngoái, họ chi nhiều hơn bất cứ công ty nào khác về nghiên cứu và phát triển.
"Tự do cho phép họ giải phóng năng suất và đạt sự đổi mới chưa từng thấy ở bất cứ doanh nghiệp quốc doanh nào tại Trung Quốc", bà Opper nhận định.
Theo bà, Bắc Kinh có thể quá tự tin vào chiến lược kinh tế từ trên xuống. "Đó là chiến lược ưu tiên những mục tiêu ngắn hạn hơn các mục tiêu tăng trưởng và phát triển trung hạn", bà Opper nhận xét. "Các doanh nghiệp quốc doanh sẽ không thể lấp đầy khoảng trống do thiếu động cơ lợi nhuận và cơ cấu kiểm soát chặt chẽ hơn", bà nói thêm.
Các doanh nghiệp nhà nước tại Trung Quốc kém hiệu quả trong việc phân bổ nguồn lực và cạnh tranh với khu vực tư nhân. Họ tạo ra số việc làm ít hơn nhiều doanh nghiệp tư nhân và chiếm tới 70% nợ doanh nghiệp ngoài lĩnh vực tài chính.
Điều đó gây ra mối đe dọa đối với sự ổn định tài chính và tăng trưởng kinh tế. Do đó, ông Tsang tại SOAS nhận định "Trung Quốc đang lựa chọn con đường rủi ro hơn con đường còn lại".
Tags:
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 100.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Ngày 9/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ cho phép Nvidia xuất khẩu chip AI H200 sang Trung Quốc và áp thuế 25% trên các giao dịch.
(VNF) - Một tòa án Trung Quốc yêu cầu Malaysia Airlines bồi thường 3,3 triệu USD cho gia đình 8 nạn nhân MH370, 11 năm sau ngày chiếc máy bay biến mất bí ẩn.
(VNF) - Cảng thương mại tự do Hải Nam không chỉ là bàn đạp giúp phục hồi kinh tế Trung Quốc, mà còn là biểu tượng cải cách mở cửa của Bắc Kinh trong thời đại mới.
(VNF) - Mới đây, tập đoàn truyền thông Paramount đã đưa ra đề nghị mua lại Warner Bros Discovery với giá 108 tỷ USD, cao hơn so với thỏa thuận 82,7 tỷ trước đó của Netflix.
(VNF) - Mới đây, tỷ phú Elon Musk đã kêu gọi “giải tán” Liên minh châu Âu (EU) sau khi khối này phạt công ty mạng xã hội X của ông 140 triệu USD.
(VNF) - Lần đầu tiên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới vượt mốc 1.000 tỷ USD. Con số này đặt ra câu hỏi về hiệu quả các nỗ lực kiềm chế dòng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc của nhiều nền kinh tế phát triển, đặc biệt là của Tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ hiện tại.
(VNF) - Kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào ngày 10/12 đang đẩy giá vàng tăng, trong khi giá USD được dự báo sẽ suy yếu trong năm 2026.
(VNF) - Sự hỗn loạn xoay quanh một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc đang phơi bày mức độ trầm trọng của cuộc khủng hoảng bất động sản nước này.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết giá trị dự trữ vàng của nước này đã lên mức kỷ lục 310 tỷ USD tính đến đầu tháng 12, đưa Moscow trở thành nhà đầu tư vàng lớn thứ năm thế giới.
(VNF) - Theo số liệu công bố ngày 7/12, Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC) tiếp tục bổ sung vàng vào kho dự trữ trong tháng 11, nâng chuỗi mua ròng liên tiếp lên 13 tháng.
(VNF) - Tín hiệu thay đổi chính sách từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản gây chấn động thị trường trái phiếu và lan rộng sang châu Âu, đẩy chi phí vay nợ lên cao. Những biến động này khởi tạo một làn sóng dịch chuyển dòng vốn mới, báo hiệu giai đoạn biến động mạnh của kinh tế thế giới trong thời gian tới.
(VNF) - Netflix đạt thỏa thuận chi 72 tỉ đô la Mỹ để mua lại mảng studio và dịch vụ streaming của Warner Bros. Discovery, đơn vị sản xuất loạt phim Harry Potter đình đám.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang nhận định dù Mỹ đi trước về chip AI, Trung Quốc lại nắm lợi thế chiến lược ở tốc độ xây dựng hạ tầng và năng lực năng lượng, giúp nước này nhanh chóng thu hẹp khoảng cách trong cuộc đua AI.
(VNF) - Tâm trạng của lãnh đạo có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm việc của nhân viên. Khi lãnh đạo hạnh phúc, nhân viên làm việc với hiệu suất tốt hơn, từ đó tác động tích cực đến giá trị của công ty trên thị trường chứng khoán, một nghiên cứu cho biết.
(VNF) - Năm 2025 ghi dấu một chu kỳ bứt phá hiếm có của vàng, khi kim loại quý liên tục lập đỉnh và trở thành một trong những tài sản sinh lời nhất toàn cầu. Vào những tháng cuối năm, nhiều tổ chức tài chính lớn đồng loạt dự báo vàng sẽ tiếp đà tăng, một số dự báo táo bạo cho rằng vàng có thể đạt 5.000 USD/ounce vào năm 2026.
(VNF) - Dù Nvidia đã vươn lên thành công ty giá trị nhất thế giới, CEO Jensen Huang thừa nhận ông vẫn điều hành doanh nghiệp trong tâm thế “33 ngày nữa sẽ phá sản”. Ông làm việc 7 ngày mỗi tuần và luôn sống trong trạng thái lo âu, nỗi ám ảnh hình thành từ những lần suýt sụp đổ của Nvidia thời kỳ đầu.
(VNF) - Tuần này, nhiều người Trung Quốc bất ngờ trước việc giới chức quyết định đánh thuế các loại thuốc và thiết bị tránh thai, bao gồm bao cao su, như một phần trong nỗ lực đảo ngược tình trạng sụt giảm tỷ lệ sinh.
(VNF) - Tại các cửa hàng pizza trên khắp nước Mỹ, khách hàng đang có xu hướng mua pizza bé hơn, ít topping hơn, không ăn kèm món phụ. Theo New York Times, đây không chỉ là sự thay đổi khẩu vị đơn thuần, mà cho thấy áp lực thắt chặt chi tiêu đang đè nặng lên người tiêu dùng Mỹ.
(VNF) - Mỹ tung ra loạt biện pháp trừng phạt cứng rắn nhất trong nhiều năm, tạo ra áp lực chồng chất lên ngành dầu mỏ, vốn là nguồn thu chủ chốt của Nga. Trong bối cảnh đó, cán cân trên bàn đàm phán cũng bắt đầu có dấu hiệu dịch chuyển theo chiều hướng bất lợi cho Moscow.
(VNF) - Sau nhiều năm gần như không đạt tiến triển trong việc chấm dứt chu kỳ suy thoái bắt đầu từ năm 2021, những khó khăn của ngành bất động sản Trung Quốc tiếp tục trầm trọng hơn.
(VNF) - Trong khi phần lớn các doanh nghiệp cùng ngành đã cơ bản xử lý xong núi nợ, China Vanke lại trở thành một trường hợp khác thường. Nhà phát triển bất động sản có trụ sở tại Thâm Quyến này đang đối mặt nguy cơ vỡ nợ và buộc phải tái cấu trúc.
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 100.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Tại dự án 29ha Khu đô thị quốc tế Đa Phước, ghi nhận có hoạt động thi công trở lại sau nhiều năm đình trệ vì vướng sai phạm.
