Vai trò của thuế thuốc lá trong chính sách tài khóa và sức khỏe cộng đồng

Hoàng Ngân - 25/02/2025 17:43 (GMT+7)

(VNF) - Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng rất cao, đây vừa là động lực cho việc cải tổ, nhưng cũng gặp không ít khó khăn và thách thức trong việc đưa ra các quyết sách quan trọng nhất là trong bối cảnh sau đại dịch và suy giảm kinh tế toàn cầu hiện nay. Trong đó, kiểm soát thuốc lá là một trong những mục tiêu hàng đầu.

Ngoài mục tiêu phát triển kinh tế đầy tham vọng, Việt Nam còn là quốc gia cam kết mạnh mẽ trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững thông qua việc ban hành Định hướng chiến lược phát triển bền vững Việt Nam năm 2004, Chiến lược phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự (CTNS) 2030 vì sự phát triển bền vững.

Mục tiêu 3.9 của Kế hoạch này nhằm Tăng cường việc thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá bao gồm việc điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt đổi với thuốc lá. Thuế tiêu thụ đặc biệt không chỉ đơn thuần là một công cụ tài chính mà còn là một biện pháp quan trọng để điều chỉnh hành vi tiêu dùng, giảm sự phụ thuộc vào các sản phẩm có hại và khuyến khích người dân chuyển sang các lựa chọn tiêu dùng lành mạnh hơn.

Điều này không chỉ có lợi cho sức khỏe cộng đồng mà còn tạo điều kiện để các ngành công nghiệp sản xuất và dịch vụ khác phát triển, từ đó đóng góp vào tăng trưởng kinh tế bền vững.

Bằng cách giảm tỷ lệ tiêu thụ thuốc lá thông qua việc tăng thuế, chính phủ có thể giảm gánh nặng chi phí y tế cho quốc gia, giúp các nguồn lực được sử dụng hiệu quả hơn cho các mục tiêu phát triển khác.

Báo cáo mới nhất của WHO (2024) cho biết chi phí y tế và kinh tế hàng năm của việc sử dụng thuốc lá ở Việt Nam ước tính lên tới 108.000 tỷ đồng (khoảng 4,5 tỷ USD), tương đương 1,14% GDP (dựa trên số liệu năm 2022). Con số này lớn hơn năm lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Tăng thuế thuốc lá góp phần tăng thu ngân sách quốc gia

Một trong những mục tiêu quan trọng của việc tăng thuế thuốc lá là bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm tỷ lệ hút thuốc và các bệnh lý liên quan đến thuốc lá. Sức khỏe người dân là một yếu tố quan trọng trong sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Khi sức khỏe cộng đồng được bảo vệ, chi phí y tế sẽ giảm, người lao động sẽ khỏe mạnh hơn và có năng suất làm việc cao hơn, đóng góp vào sự phát triển kinh tế lâu dài.

Tính toán của WHO cho thấy với phương án 2 của Bộ Tài Chính đưa ra trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt nếu năm 2026 tỷ lệ tính thuế là 75% cộng với mức thuế tuyệt đối là 5.000 đồng/bao, mỗi năm sau mức thuế tuyệt đối tăng thêm 1.000 đồng/bao và đến năm 2030, thuế tăng lên 10.000 đồng/bao sẽ giúp giảm 2,9 điểm phần trăm tỉ lệ người trưởng thành hút thuốc vào năm 2030 so với năm 2020 và đóng góp thêm 21,8 nghìn tỷ đồng tăng thu ngân sách.

Tuy nhiên, cũng theo tính toán của WHO thì để có thể đạt được mục tiêu của Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá, ngoài mức thuế tỉ lệ 75%, mức thuế tuyệt đối cần thiết áp dụng đến năm 2030 là 15.000 đồng/bao và ngân sách nhà nước có thể tăng thu thêm 29 nghìn tỷ đồng.

Tăng thuế thuốc lá không làm gia tăng buôn lậu

Trong khi các công ty thuốc lá luôn tìm cách trì hoãn việc tăng thuế với các diễn ngôn như nó làm tăng buôn lậu, nhưng thực tế không phải như vậy bởi đã có nhiều bằng chứng nghiên cứu chỉ ra rằng tăng thuế thuốc lá không làm tăng buôn lậu.

Tiêu thụ thuốc lá lậu ở Việt Nam ước tính giảm từ 20,7% năm 2012 xuống còn 13,7% vào năm 2017, được xác định là nhờ các nỗ lực tăng cường thực thi chống buôn lậu mạnh hơn. Đây cũng là một trong những giai đoạn mà Việt Nam đã tiến hành điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm thuốc lá.

Việc trì hoãn tăng thuế sẽ càng làm trầm trọng thêm tình trạng hút thuốc tại Việt Nam, đặc biệt đối với nhóm đối tượng thanh thiếu niên khi mà Nghị quyết về việc cấm thuốc lá điện tử/thuốc lá nung nóng đã được Quốc hội ban hành thì việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm thuốc lá truyền thống là cần thiết để có thể ngăn chặn việc gia tăng tỉ lệ hút thuốc.

Nguồn thu từ tăng thuế TTĐB với thuốc lá góp phần giảm tỉ lệ hộ nghèo và bất bình đẳng

Tăng thuế thuốc lá là một phần của chiến lược phát triển bền vững, nơi các chính sách không chỉ tập trung vào tăng trưởng kinh tế ngắn hạn mà còn hướng đến bảo vệ và phát triển xã hội trong dài hạn.

Các kịch bản mô phỏng tác động của việc tăng thuế TTĐB đối với các sản phẩm thuốc lá được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu đến từ Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) đều cho thấy việc tăng thu thuế TTĐB từ thuốc lá sẽ đảm bảo khả năng chi trả cho các sáng kiến phát triển bền vững (SDG) mới và đặc biệt giúp giảm tỉ lệ hộ nghèo và giảm tỉ lệ bất bình đẳng.

Một quốc gia với một cộng đồng khỏe mạnh sẽ có nền kinh tế vững mạnh hơn, vì vậy, việc tăng thuế thuốc lá là một bước đi đúng đắn trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững.

Ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp – Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết:“Việt Nam cần vững tin rằng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt là một chiến lược then chốt và hiệu quả để giảm tiêu thụ thuốc lá, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp và trẻ em.

Tăng thuế thuốc lá sẽ góp phần cải thiện sức khỏe của người lao động, qua đó tăng năng suất, giảm chi phí y tế, tạo điều kiện tăng chi cho giáo dục, gia tăng tiết kiệm để phục vụ cho các hoạt động đầu tư và kinh doanh.

Ngoài ra, các nguồn thu từ tăng thuế thuốc lá còn giúp bổ sung nguồn lực để Nhà nước có thể thực hiện các chương trình phát triển kinh tế bền vững, trong đó có giảm tỉ lệ hộ nghèo và bất bình đẳng thu nhập”.

Tags:

thuế thuốc lá

chính sách tài khóa

sức khỏe cộng đồng

Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương

Phá đường dây chế gần 600 loại sữa giả, thu lợi 500 tỷ đồng

(VNF) - Bộ Công an vừa triệt phá một đường dây sản xuất, buôn bán, tiêu thụ sữa bột giả với số lượng cực lớn tại Hà Nội và các tỉnh lân cận.

Giá vàng dự báo sắp lên 110 triệu đồng/lượng, nên mua vào hay chốt lời?

Giá vàng thế giới vượt đỉnh 22 lần, trong nước chiếm mốc 106 triệu

Peugeot ưu đãi đến 85 triệu đồng mừng đại lễ

Bánh mì ‘xách tay’: Đặc sản TP.HCM tạo cơn sốt xuyên biên giới

Giá vàng tăng dữ dội, vượt 106 triệu đồng/lượng

FPT Long Châu thắng giải đổi mới sáng tạo của năm tại Healthcare Asia Pharma Awards 2025

11/04/25 08:38 (GMT+7)

(VNF) - Tối 10/4/2025, hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng FPT Long Châu là đại diện Việt Nam được vinh danh với giải thưởng "Đổi mới sáng tạo - Đột phá công nghệ của năm" (Digital Innovation of the Year) tại Healthcare Asia Pharma Awards 2025.

DN của Bầu Đức 'vô sự' giữa lệnh thuế của Mỹ, giá chuối xuất sang Trung Quốc tăng 10%

10/04/25 16:53 (GMT+7)

(VNF) - Khẳng định chính sách thuế của Mỹ không ảnh hưởng đến HAGL, bầu Đức cho biết giá chuối xuất sang Trung Quốc tăng 10%.

Bị Dior cắt hợp đồng, Thùy Tiên còn đại diện cho thương hiệu nào?

10/04/25 10:00 (GMT+7)

(VNF) - Dù bị Dior “cắt đứt” danh phận, Thùy Tiên vẫn là gương mặt đại diện của một số nhãn hàng lớn, có thể kể đến như Lazada, Sunsilk, La Vie,… và hiện các thương hiệu này cũng chưa có động thái gì liên quan đến việc hợp tác đại diện của nàng hậu.

Giá vàng miếng SJC vọt lên 103 triệu/lượng sau tin hoãn áp thuế đối ứng

10/04/25 08:27 (GMT+7)

(VNF) - Giá vàng miếng SJC bất ngờ tăng tới 3,2 triệu đồng/lượng ngay sau tin Mỹ hoãn áp thuế quan đối ứng lên 75 quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Chinh phục kỳ thi vào lớp 10 theo chương trình mới

09/04/25 17:00 (GMT+7)

(VNF) - Trong giai đoạn “nước rút”, học sinh lớp 9 trên toàn quốc đang chuẩn bị bước vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2025-2026. Đây cũng là năm đầu tiên kỳ thi tuyển sinh lớp 10 được tổ chức thi theo chương trình giáo dục phổ thông mới với nhiều thay đổi về cấu trúc đề thi, kiến thức cũng như quy chế thi.

TP. HCM cần gần 12.000 tỷ đồng làm đường Vành đai 4

09/04/25 15:14 (GMT+7)

(VNF) - TP. HCM dự kiến bố trí gần 12.000 tỷ đồng tham gia làm đường Vành đai 4 trong 2 giai đoạn đến năm 2030.

Giá hồ tiêu tiếp tục giảm, doanh nghiệp Việt chạy nước rút làm việc với đối tác

09/04/25 13:50 (GMT+7)

(VNF) - Giá hồ tiêu trong nước đồng loạt giảm sâu từ 5.000 – 6.000 đồng/kg sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố dự kiến áp thuế đối ứng 46% lên hàng hóa Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp đã lập tức kích hoạt các cuộc đàm phán với đối tác để tìm giải pháp ứng phó.

FPT Long Châu mang giải pháp điều trị mới cho người bị bệnh mỡ máu

09/04/25 11:27 (GMT+7)

(VNF) - FPT Long Châu chính thức giới thiệu giải pháp điều trị mỡ máu thế hệ mới. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong điều trị rối loạn mỡ máu – một bệnh lý tiến triển âm thầm nhưng là nguyên nhân chính gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ và nhiều biến chứng tim mạch nghiêm trọng.

Giá vàng nhẫn lại vượt mốc 100 triệu/lượng, nín thở chờ diễn biến mới

09/04/25 09:34 (GMT+7)

(VNF) - Giá vàng nhẫn và vàng miếng SJC quay đầu tăng trở lại trong bối cảnh giá vàng thế giới có nhiều biến động.

Ngày đầu đấu giá biển số xe máy: Cao nhất 317 triệu, thu về 17 tỷ đồng

09/04/25 09:30 (GMT+7)

(VNF) - Trong ngày đầu tiên biển số xe mô tô, xe gắn máy được đưa ra đấu giá, đã có 474 biển số được được đấu giá thành công với tổng số tiền gần 17 tỷ đồng.

Tôm xuất Mỹ có thể chịu thuế tới 75%, DN lo mất thị trường 2 tỷ USD

08/04/25 15:44 (GMT+7)

(VNF) - Bà Lê Hằng, Phó tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam, cho rằng ngành thuỷ sản không chỉ chịu mức thuế 46%. Một số sản phẩm như tôm còn phải chịu thuế chống trợ cấp, thuế chống bán phá giá, nên ước tính mức thuế tối đa phải chịu khi xuất khẩu sang Mỹ lên tới gần 75%.

Gần 60% doanh nghiệp TP. HCM mong được hỗ trợ tín dụng, giảm lãi suất

08/04/25 11:42 (GMT+7)

(VNF) - Hiệp hội Doanh nghiệp TP. HCM vừa công bố báo cáo quý I/2025, trong đó có 50% doanh nghiệp đang chịu tác động tiêu cực từ việc nhu cầu tiêu dùng sụt giảm; 39% thiếu vốn kinh doanh, 39% lợi nhuận giảm do chi phí sản xuất cao...

Giá vàng miếng 'bốc hơi' tới 2 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn mất mốc kỷ lục

08/04/25 09:05 (GMT+7)

(VNF) - Giá vàng trong nước đồng loạt lao dốc trong phiên 8/4. Trong khi giá vàng miếng SJC giảm tới 2 triệu đồng/lượng thì giá vàng nhẫn cũng đánh mất mốc cao kỷ lục.

Giá vàng biến động đầy kịch tính, giảm về 2.800 USD/ounce hay lập đỉnh mới?

07/04/25 14:30 (GMT+7)

(VNF) - Giá vàng trong tuần qua biến động đầy kịch tính, tăng vọt lên đỉnh mới rồi bất ngờ giảm sâu. Nhiều chuyên gia dự báo giá vàng sẽ tiếp tục giảm mạnh, về mức 2.800 USD/ounce, trong khi nhiều ý kiến cho biết giá kim loại quý sẽ lập đỉnh mới.

Trung tâm thương mại trên đất vàng Hà Nội: Vắng khách, nghìn m2 mặt bằng bỏ trống

06/04/25 10:00 (GMT+7)

(VNF) - Một số trung tâm thương mại lớn ở vị trí đắc địa vắng khách, trong khi các TTTM mới như Lotte và Aeon luôn đông đúc và kín mặt bằng.

Loạt ô tô giảm giá, 'xả hàng' trong tháng 4

06/04/25 09:15 (GMT+7)

(VNF) - Thị trường ô tô trong nước đang chứng kiến một đợt 'xả hàng' rầm rộ nhiều mẫu xe đến từ loạt thương hiệu lớn như Toyota, Honda, Subaru, Hyundai, Mazda.

'Công nghiệp' thú cưng bùng nổ: Khởi động cuộc đua trên thị trường tỷ USD

06/04/25 08:30 (GMT+7)

(VNF) - Theo báo cáo mới nhất từ Euromonitor International, quy mô thị trường thú cưng trong khu vực này dự báo sẽ đạt khoảng 34,8 tỷ USD vào năm 2029, với tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) lên tới 4%.

Tôn mạ Việt Nam bị Mỹ áp thuế chống bán phá giá sơ bộ 40-88%

05/04/25 19:25 (GMT+7)

(VNF) - Theo quyết định của Bộ Thương Mại Mỹ, thép mạ của các doanh nghiệp Việt Nam sẽ bị Mỹ áp mức thuế chống bán phá giá sơ bộ từ 40-88%.

Khốn khổ bán hàng ở tòa nhà dân tranh chấp với chủ đầu tư

05/04/25 14:30 (GMT+7)

(VNF) - Hàng loạt xe của cư dân căng băng rôn, tập trung trước cửa trung tâm thương mại Discovery Complex Cầu Giấy (Hà Nội), khiến các cửa hàng kinh doanh tại đây chịu ảnh hưởng nặng nề.

Hết trend đua nhau bán tháo Baby Three: Ế toàn tập, đóng cửa hàng

05/04/25 11:00 (GMT+7)

(VNF) - Sau một thời gian nổi đình nổi đám, sản phẩm Baby Three đang chứng kiến sự suy giảm mạnh mẽ về sức hút, đặc biệt trong bối cảnh giá bán liên tục lao dốc, hàng tồn đọng và không ít cửa hàng đóng cửa.

Hàng xuất Mỹ bị áp thuế 46%: Cục Hải quan hoả tốc ra phương án hỗ trợ

04/04/25 17:23 (GMT+7)

(VNF) - Cục Hải quan đã có công văn hoả tốc gửi các Chi cục hải quan khu vực về việc tìm cách tháo gỡ khó khăn cho hàng hoá xuất khẩu sang thị trường Mỹ sau lệnh áp thuế đối ứng lên đến 46%

Giá vàng trồi sụt trên ngưỡng cao, rút dần hay ôm vào thêm?

04/04/25 17:00 (GMT+7)

(VNF) - Giá vàng trong nước và thế giới biến động mạnh, tăng rồi giảm sau tin thuế đối ứng của Mỹ. Theo giới phân tích, vàng tiếp tục là tài sản lưu trữ an toàn được đông đảo nhà đầu tư lựa chọn thời gian tới.

BSR đạt đồng thời 2 chứng nhận quan trọng về phát triển bền vững

04/04/25 16:55 (GMT+7)

(VNF) - Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), đơn vị quản lý và vận hành Nhà máy Lọc dầu Dung Quất vừa được cấp chứng nhận ISCC CORSIA và ISCC EU - 2 chứng nhận quốc tế quan trọng về năng lượng tái tạo và giảm phát thải carbon. Đây là doanh nghiệp đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại được cấp đồng thời 2 chứng nhận này.

Mỹ áp thuế 46%: Bộ Công Thương khuyên DN 'không bỏ trứng vào một giỏ'

04/04/25 16:26 (GMT+7)

(VNF) - Liên quan tới vấn đề Mỹ áp thuế đối ứng 46% với hàng hoá Việt Nam, Bộ Công Thương cho biết cơ quan này chưa tính đến chuyện điều chỉnh mục tiêu xuất khẩu.

Tin khác

Phá đường dây chế gần 600 loại sữa giả, thu lợi 500 tỷ đồng