VCCI: Chương trình ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện ô tô là không cần thiết

Bộ Tài chính đang xin ý kiến các bộ ngành liên quan về "Dự thảo chính sách thuế nhập khẩu đối với linh kiện ô tô và ô tô đã qua sử dụng giai đoạn 2018-2020" (gọi tắt là Dự thảo).

Theo Dự thảo, Bộ Tài chính sẽ giảm thuế nhập khẩu đối với linh kiện ô tô nhập khẩu trong vòng 5 năm (2018-2022). Điều kiện đi kèm là sản lượng xe SXLR và tỷ lệ giá trị sản xuất trong nước của mẫu xe cam kết phải đạt được hàng năm, để lắp ráp cho 2 nhóm xe: nhóm xe chở người dưới 9 chỗ, có dung tích xi lanh từ 2.000 cc trở xuống, tiêu hao nhiên liệu dưới 7lít/100km, tiêu chuẩn khí thải mức 4 (giai đoạn 2018-2021); mức 5 từ năm 2022 trở đi; và hai là nhóm xe tải có tổng trọng lượng có tải từ 5 tấn trở xuống, tiêu chuẩn khí thải mức 4 (giai đoạn 2018-2021); mức 5 từ năm 2022 trở đi.

Bộ đề xuất 2 phương án giảm thuế. Một là giảm thuế suất thuế nhập khẩu MFN của 163 dòng thuế linh kiện ô tô nhập khẩu để lắp ráp cho 2 nhóm xe về 0%. Theo đó, giảm mức thuế suất trung bình của cả bộ linh kiện từ 14-16% xuống khoảng 7% đối với xe dưới 9 chỗ và khoảng 1% đối với xe tải dưới 5 tấn.

Hai là giảm thuế suất thuế nhập khẩu MFN của 19 dòng thuế linh kiện là động cơ, hộp số, cụm truyền động, bơm cao áp để lắp ráp cho 2 nhóm xe từ các mức 3%, 5%, 10%, 15% 18%, 20%, 25%, 30%, 32%, 45%, 50% xuống 0%; và giảm thuế suất của 42 dòng thuế thuộc nhóm 8708 (bộ phận và phụ kiện của xe ô tô) để lắp ráp cho 2 nhóm xe nêu trên từ các mức 15%, 20% và 25% xuống 10%. Theo đó, giảm mức thuế suất trung bình của cả bộ linh kiện từ 14-16% xuống 9 – 11% đối với xe dưới 9 chỗ và 7,9% đối với xe tải dưới 5 tấn.

Theo đánh giá của VCCI, việc giới hạn ưu đãi chỉ ở một nhóm chủ thể như trong Dự thảo nên cần được xem xét lại. Bởi linh kiện ô tô chủ yếu được nhập khẩu về để lắp ráp, trong khi ta đang muốn khuyên khích việc lắp ráp này. Vậy tại sao không giảm/loại bỏ thuế đối với tất cả các chủ thể nhập khẩu nhóm linh kiện?

Bên cạnh đó, các thủ tục để triển khai chương trình ưu đãi cũng khá phức tạp (bao gồm nhiều khâu như đăng ký tham gia, thực hiện việc khai báo khi nhập khẩu, báo cáo kiểm tra quyết toán hàng năm, kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện, thủ tục thu bổ sung hoặc hoàn lại thuế nhập khẩu tùy theo kết quả kiểm tra…). Chi phí về thời gian, nhân lực, bộ máy để thực hiện thủ tục này sẽ là gánh nặng không chỉ cho doanh nghiệp mà cả các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khi tham gia vào quá trình này.

Việc chỉ dành ưu đãi cho một số chủ thể dựa trên tiêu chí về tỷ lệ sản xuất nội địa và tỷ lệ nội địa hóa có nguy cơ vi phạm nguyên tắc WTO về trợ cấp (Hiệp định về Trợ cấp và các biện pháp đối kháng) và về đầu tư (Hiệp định về các biện pháp đầu tư liên quan tới thương mại – TRIMS). Dù vi phạm này có thể sẽ không bị khởi kiện nhưng "nguy cơ chúng ta có thể gặp rắc rối vì biện pháp này trong WTO không hẳn là nhỏ như nhận định trong Dự thảo", VCCI bình luận.

VCCI muốn giảm/bỏ thuế đối với tất cả chủ thể nhập khẩu linh kiện ô tô

Ghi nhận ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp, VCCI cho rằng tiêu chí tỷ lệ nội địa hóa và số lượng là phù hợp tuy nhiên không nên giới hạn ở một mẫu xe. "Trong trường hợp doanh nghiệp sản xuất được nhiều mẫu xe mà tổng sản lượng của các mẫu đó lớn hơn số lượng quy định và tất cả đều đáp ứng tỷ lệ nội địa hoá thì vẫn nên được hưởng ưu đãi".

Dự kiến chương trình ưu đãi chỉ tập trung vào dòng xe dưới 9 chỗ và xe tải dưới 5 tấn, VCCI nhận định việc giới hạn này là chưa phù hợp. Lý do là dòng xe tải dưới 5 tấn chỉ được sử dụng để vận tải hàng hoá quy mô nhỏ hoặc vận tải trong thành phố. Với thực tiễn nhu cầu của Việt Nam hiện nay, xe tải hạng trung và hạng nặng mới là dòng xe đóng vai trò quan trọng.

Hơn nữa, việc sản xuất xe tải hạng trung, hạng nặng nhằm xuất khẩu sang các quốc gia ASEAN đang là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp do năng lực sản xuất dòng xe này của các quốc gia ASEAN khác còn nhiều hạn chế. Bởi vậy, nếu được ưu đãi phù hợp, đây sẽ là cơ hội tốt để đẩy mạnh phát triển công nghiệp ô tô của Việt Nam.

Ngoài ra, cách quy định như trong Dự thảo hiện nay có thể dẫn đến tình trạng doanh nghiệp tập trung sản xuất xe tải dưới 5 tấn mà không sản xuất xe tải hạng trung hạng nặng, gây ra tình trạng mất cân đối cung cầu. Thêm vào đó, tiêu chí số lượng xe như trong đề xuất sẽ dẫn đến tình trạng doanh nghiệp tập trung sản xuất xe tải loại nhỏ để dễ dàng đáp ứng về số lượng so với các loại xe tải lớn hơn.

Với các phân tích trên, VCCI đề nghị Ban soạn thảo "cân nhắc không thực hiện chương trình ưu đãi này, thay vào đó áp dụng giảm thuế suất nhập khẩu đối với linh kiện ô tô đáp ứng các tiêu chí liên quan chung cho tất cả các trường hợp nhập khẩu. Trong trường hợp Ban soạn thảo có giải trình thuyết phục về việc phải cần thiết phải thực hiện chương trình ưu đãi này thì đề nghị xử lý rốt ráo các bất cập trên".