Toạ đàm chia sẻ báo cáo “Lợi ích công hay tài sản tư” tại trụ sở Oxfam Việt Nam chiều 25/1, ông Max Lawson, Trưởng Ban Chính sách, Oxfam quốc tế, tác giả bản báo cáo được công bố bên thềm Diễn đàn Kinh tế Thế giới, tại Davos, Thụy Sỹ có những kiến giải cụ thể về vấn đề bất bình đẳng xã hội.
Theo Trưởng Ban Max Lawson, khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn đang hủy hoại cuộc chiến chống nghèo đói, gây tổn thất cho nền kinh tế cũng như châm ngòi cho làn sóng bất bình diễn ra trên toàn cầu. Các chính phủ đang khiến cho bất bình đẳng trở nên trầm trọng hơn qua việc đầu tư không thích đáng cho các dịch vụ công như dịch vụ chăm sóc y tế và giáo dục, mặt khác lại áp thuế thấp cho các tập đoàn và các nhóm giàu có, và thất bại trong việc chống trốn thuế.
Theo đó, phụ nữ và trẻ em gái là những nạn nhân chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do bất bình đẳng kinh tế gia tăng.
Chuyên gia quốc tế của Oxfam nêu những con số đáng chú ý. Năm 2018, 26 người giàu sở hữu lượng tài sản bằng với tài sản của một nửa dân số thế giới (3,8 tỷ người). So với con số 43 người của năm 2017 có thể thấy khoảng cách giàu nghèo đang gia tăng nhanh chóng.
Theo đó, cứ hai ngày thế giới lại có thêm một tỷ phú trong khi tài sản của một nừa dân số nghèo nhất nhất nhân loại giảm 11%.
Theo tài liệu tổng quan của Oxfam về dịch vụ công, nghèo đói và bất bình đẳng ở Việt Nam thì bất bình đẳng ở Việt Nam đang tăng theo mọi thước đo và người giàu được hưởng lợi nhiều hơn từ các chính sách tăng trưởng kinh tế theo mọi khía cạnh.
Bất bình đẳng tại Việt Nam đang xói mòn những thành tựu về tăng trưởng, khiến nhiều nhóm yếu thế bị bỏ lại phía sau, nó cũng khiến niềm tin xã hội bị lung lay, Oxfam nhận định.
Môt cuộc khảo sát của Oxfam cho thấy đa số người dân cho rằng nhóm giàu có thể thu lợi cá nhân nhờ những cách không chính đáng gắn liền với bất bình đẳng cơ hội và tiếng nói, và họ không chấp nhận bất bình đẳng có nguồn gốc không chính đáng.
Chưa đến 1/3 người dân được khảo sát cho rằng "hầu hết những người khá giả đều đáng tin", đặc biệt nhóm người trẻ ít tin tưởng những người khá giả hơn nhóm người khác.
Đáng chú ý, phân tích của Oxfam cho thấy hệ thống thuế của Việt Nam đang giúp người giàu ngày càng đóng thuế ít hơn, hưởng lợi nhiều hơn từ quá trình tăng trưởng. Trong khi đó, người nghèo và các nhóm yếu thế không được tiếp cận các dịch vụ công đầy đủ do thiếu đầu tư hợp lý cho giáo dục và y tế.
Hiện nay, ngân sách Việt Nam dựa chủ yếu vào thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng, trong đó thuế giá trị gia tăng đóng góp lớn nhất cho ngân sách (trung bình 25% thu ngân sách và một phần ba thuế giai đoạn 2010 – 2016). Theo phân tích, thuế giá trị gia tăng là thuế luỹ thoái và việc sử dụng thuế này như một nguồn thu chính cho ngân sách đã tạo gánh nặng lớn cho những người nghèo nhất.
Ngoài ra, theo Oxfam việc mở rộng chính sách ưu đãi thuế là một trong những nguyên nhân làm giảm thu ngân sách nhà nước của Việt Nam, trong khi đó, Việt Nam đang đối mặt với bội chi ngân sách nhà nước tiếp tục có xu hướng tăng và người dân chịu gánh nặng chi tiêu về y tế và giáo dục cao.
Chuyên gia của Oxfam cho rằng cần thực hiện nhiều biện pháp hơn nhằm đánh thuế người giàu ở Việt Nam. Thuế tài sản đang được đề xuất là một biện pháp.
Nếu được thiết kế một cách phù hợp, loại thuế này sẽ tạo nên một hệ thống thuế công bằng hơn. Phân tích từ Oxfam và Viện nghiên cứu kinh tế và chính sách cho thấy thuế tài sản sẽ làm giảm thu nhập và chi tiêu của hộ gia đình. Tuy nhiên, nếu giá nhà tính thuế bắt đầu tư hai tỷ trở lên, thuế này không ảnh hưởng tới thu nhập của người nghèo mà chủ yếu làm giảm thu nhập của người giàu.
Khi đó, bất bình đẳng giảm chủ yếu do thu nhập người giàu ít đi và chưa chắc do thu nhập người nghèo được cải thiện. Vì vậy nếu thu ngân sách từ thuế tài sản được phân bổ cho các dịch vụ công nhằm nâng cao thu nhập và năng suất toàn xã hội thì đây là một sắc thuế rất hiệu quả.
Một trong những khuyến nghị chính sách từ Oxfam là Việt Nam cần xây dựng hệ thống thuế luỹ tiến hơn, tăng tỷ lệ thuế thu nhập doanh nghiệp, chấm dứt tình trạng ưu đãi thuế tràn lan, tránh và trốn thuế của các công ty, tập đoàn đa quốc gia, giảm thuế gián thu đánh vào hàng tiêu dùng, xây dựng khung thuế tài sản một cách hợp lý.
Tags:
(VNF) - Chưa bao giờ chợ trung tâm Móng Cái (tỉnh Quảng Ninh) lại rơi vào cảnh đìu hiu như hiện nay. Hàng loạt kiot tại các chợ lớn đóng cửa, khách vào chợ lèo tèo, người bán hàng phần lớn ngồi chơi smart phone
