'Yêu cầu khu tái định cư phải phù hợp với phong tục, tập quán là khó khả thi'

Góp ý về điều kiện về khu tái định cư, đại biểu Nguyễn Hữu Chính cho rằng với quỹ đất hiện nay, thực tế khó có khu tái định cư nào có thể đáp ứng được đầy đủ các điều kiện như: phù hợp với phong tục tập quán của từng vùng miền hay hạ tầng kỹ thuật, đường giao thông bảo đảm kết nối, hạ tầng xã hội bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ y tế giáo dục...

Đại biểu Chính cũng chỉ rõ, nếu quy định cứng như vậy thì các vấn đề bồi thường, hỗ trợ, tái định cư rất khó khả thi, đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM.

Nhấn mạnh điều kiện về phong tục tập quán, đại biểu Chính cho rằng phong tục tập quán là những nét văn hóa đặc trưng, mang màu sắc riêng, không địa phương nào giống địa phương nào. "Khi được tái định cư thì có người được đền bù ngay tại địa phương nơi có đất bị thu hồi, có người phải di chuyển vì quỹ đất ở đó không còn. Vì thế việc bố trí tái định cư phù hợp với điều kiện phong tục, tập quán của từng vùng, miền là cực kỳ khó", đại biểu nói và cho rằng dự thảo chỉ nên đưa ra những tiêu chí mang tính chất, nguyên tắc căn bản, có khả thi.

Bên cạnh đó, đại biểu Chính cũng đề nghị cần làm rõ khái niệm "không còn chỗ nào khác" được nêu tại khoản 43, Điều 3. Cụ thể, khoản 43 Điều 3 giải thích tái định cư là việc nhà nước thực hiện bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở tại khu tái định cư hoặc địa điểm khác phù hợp cho người có đất thu hồi mà phải di chuyển chỗ ở hoặc hỗ trợ bằng giao đất ở, nhà ở tái định cư cho người không đủ điều kiện bồi thường về đất ở mà không còn chỗ ở nào khác.

Đại biểu nêu vấn đề, việc xác định một người không còn chỗ nào nào khác là rất khó, vì hệ thống quản lý dữ liệu quốc gia về dân cư hiện nay chưa phản ánh đầy đủ và kịp thời. Việc viết như dự thảo có thể dẫn đến cách hiểu là không còn chỗ nào khác trong phạm vi toàn quốc.

Vì vậy, để đảm bảo nguyên tắc và quyền lợi hợp pháp của người dân, lợi ích hợp pháp của nhà nước, đại biểu cho rằng cần giới hạn phạm vi điều chỉnh của khái niệm "không còn chỗ nào khác" là chỗ ở trong một địa bàn, phạm vi xã, phường nơi có đất bị thu hồi.

Liên quan đến vấn đề về tài sản gắn liền với đất thuê tại khoản 2, Điều 34, đại biểu Nguyễn Hữu Chính tán thành với phương án 1, tức là loại trừ quyền bán, quyền thế chấp tài sản gắn liền với đất thuê và quyền thuê trong hợp đồng thuê và quyền góp vốn bằng tài sản gắn liên với đất thuê.

Theo đại biểu, quy định này góp phần bảo toàn tài sản, không được sử dụng tài sản nhà nước để thực hiện các biện pháp bảo đảm nghĩa vụ dân sự khác. Ngoài ra, quy định này cũng hạn chế việc thất thoát tài sản của nhà nước.

Về mở rộng đối tượng được nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa tại khoản 7 Điều 45, hiện đang có 2 phương án, đại biểu Nguyễn Hữu Chính tán thành với phương án 1, đồng thời cho rằng quy định theo hướng này sẽ bảo đảm công tác quản lý đất trồng lúa nghiêm ngặt, chặt chẽ, tránh trường hợp cá nhân thu gom đất trồng lúa để đầu cơ, ảnh hưởng đến phát triển.

Bên cạnh đó để đáp ứng điều kiện nhận chuyển nhượng, cá nhân không trực tiếp sản xuất phải có phương án sử dụng đất và lên kế hoạch sử dụng đất trồng lúa là phù hợp với điều kiện hiện nay, tránh tính trạng không quản lý được quỹ đất.