Trong văn bản gửi Bộ Giao thông Vận tải góp ý về đề án đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn Hà Nội - Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020, lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng, nhu cầu đề xuất vốn của dự án khoảng 230.000 tỷ đồng trong đó vốn ngân sách Nhà nước lên tới 93.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2017-2020 là rất lớn so kế hoạch đầu tư công trung hạn đang được xây dựng.
Theo đề xuất từ phía Bộ Giao thông Vận tải, khoản ngân sách 93.000 tỷ đồng trên có thể lấy từ vốn trái phiếu Chính phủ, vốn vay ưu đãi nước ngoài. Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, kể từ năm 2017, Chính phủ sẽ tạm ngừng phê duyệt chủ trương cấp bảo lãnh cho các dự án mới.
Khung dự kiến tài chính ngân sách đã được xây dựng với các yếu tố đã rất sát mức trần (như tỷ lệ nợ công, khả năng thu, cân đối chi, mức bội chi,…) nên việc huy động thêm các nguồn lực như trái phiếu Chính phủ, ODA, vay ưu đãi… là không khả thi. Trong trường hợp thực hiện, cơ quan chức năng phải cơ cấu lại các nhiệm vụ chi trong tổng dự kiến.
Đại diện Bộ Tài chính cũng cho hay, kết luận của Thủ tướng Chính phủ trước đó đã nêu rõ, giai đoạn 2016 - 2020, nguồn vốn trái phiếu Chính phủ tập trung đủ số vốn còn thiếu cho 17 dự án quan trọng trong lĩnh vực giao thông, y tế, thủy lợi có tác động lớn tới kinh tế xã hội vùng. Với vấn đề này, Bộ Tài chính đang báo cáo Chính phủ đề trình Quốc hội kế hoạch phát hành trái phiếu với khối lượng dự kiến 260.000 tỷ đồng.
Do vậy, để có phương án cân đối, lãnh đạo ngành tài chính đề nghị Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, sắp xếp thứ tự ưu tiên, cân đối vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 trong phạm vi tổng cân đối chung đã dự kiến trên.
"Trường hợp không cân đối được nguồn vốn ngân sách Nhà nước như dự kiến trong đề án, đề nghị nghiên cứu lùi thời điểm thực hiện dự án", báo cáo của Bộ Tài chính đề xuất.
Với phần vốn còn lại của nhà đầu tư, theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, hiện tại, nguồn vốn vay tín dụng trong nước chủ yếu là vốn vay ngắn và trung hạn. Các ngân hàng thương mại trong nước thời gian qua đã triển khai cho các nhà đầu tư BOT ngành giao thông vay ở mức cao nên khả năng tiếp tục cho vay trong thời gian tới là không nhiều.
Do vậy, việc huy động vốn của nhà đầu tư theo lãnh đạo Bộ Tài chính nên định hướng lựa chọn các nhà đầu tư nước ngoài có khả năng huy động được vốn có lãi suất hợp lý, thời gian vay dài phù hợp với thời gian hợp đồng dự án (20 năm).
Riêng về đề xuất tăng hạn mức tín dụng và hình thành gói tín dụng riêng, lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định, điều này không phù hợp với Luật các tổ chức tín dụng, Luật Ngân hàng Nhà nước.
"Ngoài ra, các ngân hàng thương mại cho vay theo cơ chế thị trường, được chủ động lựa chọn dự án có hiệu quả tài chính để cho vay, Chính phủ không nên can thiệp vào quyết định cho vay vốn của các ngân hàng thương mại để đảm bảo hiệu quả cho vay", đánh giá của ngành tài chính phân tích.
Bộ Giao thông Vận tải trước đó đã có tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình đầu tư tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Hà Nội - Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020. Theo đó, trục Bắc - Nam kết nối trung tâm chính trị thủ đô Hà Nội và trung tâm kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đi qua địa phận 20 tỉnh/thành phố, tác động đến 45% dân số, đóng góp 57% tổng sản phẩm trong nước, ảnh hưởng đến 65% các cảng biển loại 1-2 (26 cảng biển) và 67% các khu kinh tế của cả nước.
