Sức ép từ nhiều phía dường như đang đặt lên Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cơ quan quản lý vốn đầu tư công. Chỉ vỏn vẹn chưa đến 3 năm sau khi Luật Đầu tư công năm 2014 có hiệu lực, cơ quan này đã phải làm hồ sơ để xin Quốc hội sửa luật với lý do cơ bản nhất là “khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện”.
Không ít lần, người ta chê luật này đã hình thành nhiều quy trình mới, thủ tục phức tạp, làm khó cho các cơ quan trung ương và địa phương, làm tỷ lệ giải ngân đầu tư công luôn luôn thấp so với kế hoạch, gây ảnh hưởng không tốt cho phát triển kinh tế.
Những nhận xét trên đây của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như của các cơ quan bên ngoài nghe có vẻ thuyết phục nhưng thực ra lại là cảm tính. Giải ngân đầu tư công của Việt Nam, kể cả trước và sau khi Luật Đầu tư công có hiệu lực đầu năm 2015, chưa bao giờ thấp so với kế hoạch.
Có thể trong quý này hay quý khác, tỷ lệ giải ngân đạt thấp nhưng tổng kết cả năm, tỷ lệ giải ngân luôn luôn vượt cao so với con số được Quốc hội phê duyệt.
Ví dụ, năm 2015, năm đầu tiên Luật Đầu tư công có hiệu lực, chi đầu tư phát triển được quyết toán lên tới 308.853 tỷ đồng, tăng 83.853 tỷ đồng (tăng 37,3%) so với dự toán là 225.000 tỷ đồng, theo Báo cáo Quyết toán Ngân sách nhà nước năm 2015.
Trong khi đó, năm 2016, chi đầu tư phát triển được quyết toán là 296.451 tỷ đồng, tăng 41.501 tỷ đồng (tăng 16,3%) so với dự toán toán là 254.950 tỷ đồng, theo Báo cáo Quyết toán Ngân sách nhà nước năm 2016.
Như vậy có thể thấy, trong 2 năm liên tục sau khi Luật Đầu tư công có hiệu lực, chi đầu tư vẫn như “ngựa bất kham” chứ hoàn toàn không có tình trạng “khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện”, như Bộ báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội tuần trước.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh tại phiên họp trên: “Lần họp tới của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tôi sẽ cung cấp số liệu cho thấy triển khai Luật Đầu tư công không được là do triển khai thực hiện chứ không phải do Luật”.
Dự án metro Bến Thành - Suối Tiên có quy mô vốn lên đến hơn 47.000 tỷ đồng, thuộc dự án trọng điểm quốc gia nhưng chưa được Quốc hội phê duyệt.
Nhận xét của bà Ngân rõ ràng có đầy đủ cơ sở dựa trên các số liệu ngân sách đã quyết toán. Nếu luật khó triển khai thì các bộ, ngành và địa phương không thể giải ngân vượt quá lớn so với các chỉ tiêu chi đầu tư phát triển của Quốc hội.
Vì thế nhận định, Luật Đầu tư công gặp khó trong quá trình triển khai thực hiện và vì thế phải sửa đổi là không sát với tình hình giải ngân thực tế trong hai năm ngân sách đã được quyết toán.
Chủ tịch Kim Ngân nói thêm: “Không phủ nhận việc Luật Đầu tư công còn một số vấn đề bất cập cần sửa nhưng nếu đổ thừa hết do Luật thì không đúng. Tôi bảo vệ quan điểm này”.
Một trong những ví dụ cơ bản là dự án metro Bến Thành - Suối Tiên. Tổng mức đầu ban đầu của dự án hơn 17,3 nghìn tỷ đồng năm 2007 đã tăng thành 47,3 nghìn tỷ đồng (tăng thêm 30 nghìn tỷ đồng) đến năm 2011.
Theo quy định hiện hành về xác định mức vốn của dự án quan trọng quốc gia là từ 10.000 tỷ đồng trở, thì dự án này lẽ ra phải được thông qua ở Quốc hội để còn cân đối nguồn vốn của ngân sách nhà nước.
Vậy mà dự án khổng lồ này đã được khởi công xây dựng, bỏ qua thủ tục cần thiết đó, để đến nay nó gặp bế tắc về rất nhiều vấn đề, trong đó đặc biệt là nguồn vốn.
Lẽ ra Luật Đầu tư công cần phải khắc phục tình trạng vô kỷ luật mang tầm cỡ quốc gia như trên bằng những quy định, thủ tục chặt chẽ hơn. Đáng tiếc là dự thảo sửa đổi lại nâng trần các dự án quan trọng quốc gia là dự án sử dụng vốn đầu tư công từ mức 10.000 tỷ đồng hiện tại lên mức 35.000 tỷ đồng.
Tất nhiên là những tiếng nói ở Quốc hội đã không đồng tình với đề nghị này. Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cho rằng, việc sửa đổi này là “chưa đủ căn cứ” và đề nghị “giữ nguyên tiêu chí” về tổng mức đầu tư như Luật hiện hành.
Một ví dụ khác, phạm vi khung thời gian để xác định nợ xây dựng cơ bản được nới rộng hơn, từ hằng năm thành trung hạn 3 năm cuốn chiếu và 5 năm. Nợ đọng xây dựng cơ bản từng là vấn đề đại sự nhiều năm trước đây, dần được giải quyết sau khi có Luật, mà nay lại được “nới” thì tình trạng nợ đọng tràn lan sẽ có nguy cơ lặp lại trong thời gian tới.
Đầu tư công là một trong các trụ cột kinh tế phải được cơ cấu lại để nâng cao chất lượng tăng trưởng và tránh được sự manh mún, lãng phí, thậm chí là chia chác, bòn rút. Người ta từng hi vọng, Luật Đầu tư công sẽ giúp đặt ra hành lang pháp lý cho lộ trình đó.
Thật đáng tiếc, các báo cáo của Kiểm toán Nhà nước công bố những năm gần đây cho thấy tình trạng vẫn không được cải thiện.
Ví dụ như chuyện phê duyệt chủ trương đầu tư một số dự án chưa căn cứ theo kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020; chưa xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; xác định tổng mức đầu tư còn sai sót, thiếu chính xác , phải điều chỉnh nhiều lần với giá trị lớn, có trường hợp phê duyệt vượt định mức;…
Bản thân Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nhìn nhận: tình trạng lãng phí, thất thoát, chi chưa đúng chế độ, chính sách, không bố trí đủ nguồn vốn, chất lượng công trình thấp trong đầu tư và xây dựng vẫn chưa được giải quyết triệt để. Phân bổ vốn đầu tư phát triển từ NSNN trong một số trường hợp chưa đúng đối tượng, chưa tuân thủ kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Những bất cập này rõ ràng cần phải được xử lý kịp thời, và Luật Đầu tư công hiện hành đã đủ chế tài để khắc phục. Vấn đề là những người thực thi công vụ có làm hay không.
Chỉ có điều, phía sau những bất cập trên là hàng trăm dự án đầu tư công trị giá hàng ngàn hay hàng chục ngàn tỷ đồng, mà tất cả đều là tiền thuế của dân hay tiền bán tài nguyên quốc gia.
Tags:
(VNF) - ông Nguyễn Hoàng Linh – Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank VCBF nhận định: "Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng rất cao nhưng nếu nhìn chỉ tiêu tăng trưởng từng khu vực sẽ thấy nền kinh tế đang chậm hơn so với kế hoạch",
(VNF) - Tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao kết nối trung tâm TP. HCM với huyện Cần Giờ do Vingroup đề xuất có tổng mức đầu tư khoảng 102.370 tỷ đồng (4,09 tỷ USD).
(VNF) - Theo PGS. TS. Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam: “Đây là thời của các doanh nghiệp nghĩ lớn và làm ăn lớn và cơ hội dành cho những người muốn trở thành "anh hùng". Cuộc đua cạnh tranh không giành cho những người toan tính kiếm ăn nhỏ lẻ”,
(VNF) - Cựu Bí thư Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan gọi Nguyễn Văn Hậu (Hậu "pháo") đến nhà riêng và nói “chị có việc, chuẩn bị ngay cho chị 1 triệu USD”, rồi giơ 1 ngón trỏ bàn tay phải ra hiệu.
(VNF) - Với khối tài sản khủng, Nguyễn Văn Hậu (Hậu 'Pháo'), Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn đã đưa hối lộ hơn 132 tỷ đồng cho nhiều quan chức các địa phương.
(VNF) - Cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Ted Osius, cho rằng nguy cơ hàng hóa Việt Nam bị Mỹ áp thuế là hoàn toàn hiện hữu, và chính phủ nên chủ động thực hiện các bước để giảm thiểu nguy cơ này.
(VNF) - Trong vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn và các tỉnh liên quan, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã tiến hành thu giữ hàng loạt tài sản có giá trị.
(VNF) - Từ ngày 18 đến 20/3, Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN (USABC) đã dẫn đầu đoàn lãnh đạo cấp cao đến từ 58 tập đoàn hàng đầu của Mỹ tới Hà Nội trong khuôn khổ Chương trình Giao thương tại Việt Nam năm 2025.
(VNF) - Phát biểu tại buổi tọa đàm “Lãnh đạo và quản trị công hiệu quả, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Kinh nghiệm Bắc Âu và Việt Nam”, Đại sứ Thụy Điển Johan Ndisi nhấn mạnh rằng: "Quản trị hiệu quả nhất khi mang tính bao trùm, đổi mới và lấy người dân làm trung tâm".
(VNF) - Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết sẽ tập trung hoàn thiện việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh hoàn thành trước ngày 30/8 và vận hành đơn vị hành chính cấp tỉnh từ ngày 1/9.
(VNF) - Nhấn mạnh phải phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Thủ tướng yêu cầu sớm mở sàn giao dịch dữ liệu số.
(VNF) - TS Võ Trí Thành khẳng định, để khu vực kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực chính của tăng trưởng kinh tế, cần xây dựng một tầm nhìn chiến lược toàn diện, kết hợp giữa nỗ lực tự thân của doanh nghiệp và các chính sách hỗ trợ từ phía Nhà nước.
(VNF) - Ngày 17/3, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 Bộ Công an) đề nghị truy tố 41 bị can trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn trong đó có cựu bí thư tỉnh uỷ và chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc về tội danh lợi dụng chức vụ quyền hạn và nhận hối lộ.
(VNF) - Một trong những câu hỏi lớn được đặt ra là liệu người dân có phải làm lại căn cước công dân (CCCD) khi có sự thay đổi về địa giới hành chính hay không?.
(VNF) - Bộ Công Thương đề nghị TP. Hà Nội sớm giao đất cho Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia để xây dựng trung tâm điều hành mới.
(VNF) - Bộ Công an cho biết sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng, triển khai sàn giao dịch tiền mã hóa quốc gia.
(VNF) - Đầu tư Tài chính trân trọng trích giới thiệu góc nhìn của PGS. TS. Phạm Thị Thanh Bình, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam về triển vọng kinh tế thế giới năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và những biến chuyển, tác động đến kinh tế Việt Nam.
(VNF) - Khu đất hiện tại của tòa nhà "Hàm cá mập" được xác định là đất công cộng và sau khi phá dỡ sẽ tiếp tục giữ chức năng công cộng.
(VNF) - Bị can Nguyễn Văn Hậu (tức Hậu "Pháo"), Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn, bị cơ quan điều tra đề nghị truy tố 3 tội danh.
(VNF) - Cơ quan điều tra cáo buộc bà Hoàng Thị Thúy Lan, cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc, nhận hối lộ 50 tỷ trong vụ án liên quan Tập đoàn Phúc Sơn.
(VNF) - Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, kinh tế tư nhân không chỉ giúp mở rộng sản xuất, thương mại, dịch vụ mà còn góp phần quan trọng trong việc nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia.
(VNF) - Sở Nội vụ tỉnh Bắc Ninh vừa có tờ trình về đề nghị cho tạm dừng thực hiện xây dựng đề án thành lập thành phố Bắc Ninh trực thuộc Trung ương.
(VNF) - Tạp chí Đầu tư Tài chính số tháng 3/2025 đã chính thức phát hành. Với 100 trang nội dung chất lượng, ấn phẩm phản ánh toàn diện những vấn đề kinh tế nổi bật trong và ngoài nước, là nguồn thông tin hữu ích dành cho doanh nghiệp, nhà quản lý, các chuyên gia và đông đảo bạn đọc kinh tế.
(VNF) - Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, sau khi sửa đổi Hiến pháp mới xem xét việc bỏ cấp huyện, sắp xếp cấp tỉnh.
(VNF) - Tổng Bí thư yêu cầu phải thúc đẩy phát triển công nghiệp hiện đại, khoa học công nghệ... trong đó phải tiến lên vũ trụ, tiến vào lòng đất, lòng biển, đáy biển.
(VNF) - ông Nguyễn Hoàng Linh – Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank VCBF nhận định: "Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng rất cao nhưng nếu nhìn chỉ tiêu tăng trưởng từng khu vực sẽ thấy nền kinh tế đang chậm hơn so với kế hoạch",
(VNF) - Để mở rộng khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội sẽ phải di dời 12 tổ chức, cơ quan, đơn vị cùng với đó là 35 hộ dân.
