10 năm tiếp cận ngân hàng, DN vẫn không nhận được tín dụng xanh
(VNF) - Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại cần xem xét có chính sách tín dụng xanh với lãi suất tốt dành cho các doanh nghiệp xanh.
Chưa có tiêu chí xanh cho từng ngành, từng lĩnh vực
Tại hội thảo "Khơi thông dòng vốn tín dụng xanh", ông Lê Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP đầu tư và xây dựng Việt Long cho biết, dù đã mất hơn 10 năm, tiếp cận nhiều ngân hàng nhưng doanh nghiệp vẫn không thể tiếp cận được tín dụng xanh.

Theo doanh nghiệp này, hàng ngày, doanh nghiệp ông thường tiêu hủy bình quân 500 tấn rác thải sinh hoạt và chất thải công nghiệp thông thường. Thời gian tới, doanh nghiệp xác định tiếp tục duy trì, mở rộng quy mô xử lý chất thải, chuyển từ nhà máy đốt rác không tận dụng nhiệt hiện nay thành nhà máy đốt rác phát điện công suất 10 MW. Dự kiến, nguồn vốn cho nhà máy khoảng 1.500 tỷ đồng.
"Trong quá trình xây dựng, hình thành, chúng tôi gặp không ít khó khăn khi tiếp cận các nguồn lực, đặc biệt là nguồn tín dụng. Đối với một doanh nghiệp, tiếp cận nguồn vốn xanh gần như là việc quá xa vời", ông Thắng nhấn mạnh.
Vị doanh nhân lý giải, ngân hàng có thể không đưa được doanh nghiệp vào danh mục "xanh" vì chưa có tiêu chí xanh cho từng ngành, từng lĩnh vực.
"Trong quá trình xây dựng nhà máy xử lý chất thải và sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, đến nay đã hơn 10 năm, chúng tôi tiếp cận nhiều ngân hàng, mất rất nhiều công làm hồ sơ nhưng vẫn không thể tiếp cận được tín dụng xanh", ông Thắng nói.
Vị này đề xuất Nhà nước có quy định cụ thể về các dự án xanh cho từng ngành, từng lĩnh vực. Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại xem xét có chính sách tín dụng, lãi suất tốt hơn đối với các doanh nghiệp xanh.
Ở góc nhìn chuyên gia, TS. Bùi Thanh Minh, Phó Giám đốc chuyên môn, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) khẳng định qua các khảo sát được thực hiện hàng năm, có sự gia tăng về nhận thức của doanh nghiệp. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp mới chỉ dừng ở mức quan tâm hoặc có định hướng bước đầu.
Ông Minh thừa nhận kết quả khảo sát cho thấy thiếu vốn đầu tư là thách thức lớn nhất, được 50% doanh nghiệp lựa chọn; tiếp theo là thiếu nhân sự kỹ thuật phù hợp (46%) và thiếu giải pháp công nghệ xanh (42%). Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa còn gặp khó khăn trong tiếp cận thông tin, hồ sơ kỹ thuật và yêu cầu từ ngân hàng, khiến họ khó đáp ứng tiêu chí tiếp cận tín dụng xanh.
Năng lực xây dựng và quản lý dự án chuyển đổi xanh còn yếu, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi công nghệ cao hoặc quy trình chứng nhận phát thải khắt khe. Nội lực của doanh nghiệp tư nhân không vững chắc trong bối cảnh chịu áp lực áp lực chuyển đổi sẽ tạo ra khó khăn kép đối với doanh nghiệp.
Theo Sách trắng doanh nghiệp năm 2024, năm 2022 có đến 47,1% doanh nghiệp tư nhân có kết quả kinh doanh lỗ trong số hơn 710.000 doanh nghiệp đang hoạt động
Theo ông Minh, tín dụng xanh như dòng nước sạch, có thể vun bồi cho chúng ta, tạo ra những nguồn giá trị có thực. Trước hết, chúng ta phải hiểu thế nào là chuyển đổi xanh, chuyển đổi xanh không phải là chính sách đơn lẻ mà là chính sách tổng thể, từ chính sách nông nghiệp, tài chính, tài khóa, tín dụng, tín chỉ carbon, phải xây dựng một hệ thống như vậy.
Đồng thời, chúng ta phải hiểu rõ tín dụng xanh không phải là nguồn vốn giá rẻ, mà là dòng vốn "già". Bởi khi chúng ta chuyển đổi sang các mô hình tăng trưởng tích hợp đa tầng các nguồn vốn, tín dụng xanh phải là nguồn vốn dài hạn.
Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam hiện nay phụ thuộc rất nhiều vào tín dụng, tăng trưởng tín dụng thêm 14-15% có thể bán thêm 16-18%. Do đó, chúng ta cần bàn luận kỹ hơn bên cạnh chuyển đổi xanh để lấy vốn dài hạn cho nền kinh tế. Nhiều doanh nghiệp đã bị khủng hoảng khi dùng nguồn vốn ngắn hạn cho mục tiêu dài hạn.
Về tính sẵn sàng triển khai tín dụng xanh, ông Minh đánh giá ngành ngân hàng có tính sẵn sàng cao nhất. Các doanh nghiệp phần lớn đã quan tâm nhưng nhiều khi họ còn phải lo cơm áo gạo tiền, câu chuyện kinh tế. Hay câu chuyện chuyển đổi chính sách, các ngân hàng thương mại có chương trình thiết kế chuyên nghiệp, ban hành quy định rủi ro nội bộ. Không chỉ cung cấp các gói vay tín dụng xanh mà chính các ngân hàng thương mại là nơi thực hiện ESG tốt nhất.
Nói về những thách thức mà các bên đang gặp phải, ông Minh chỉ rõ còn thiếu hệ thống tiêu chí phân loại xanh mang tính pháp lý (green taxonomy) thống nhất cho toàn hệ thống tài chính; chưa có cơ chế ưu đãi tài chính rõ ràng về thuế, phí, bảo lãnh rủi ro dành cho cả bên vay và bên cho vay; khả năng hấp thụ vốn xanh của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), còn hạn chế do năng lực quản trị yếu, thiếu tài sản đảm bảo và hồ sơ tài chính chưa minh bạch; nguồn vốn trung và dài hạn của các ngân hàng vẫn chịu áp lực về kỳ hạn huy động, khiến các tổ chức tín dụng thận trọng trong việc mở rộng danh mục tín dụng xanh.
Nâng cao khả năng tiếp cận và sử dụng tín dụng xanh
Trước những thách thức nêu trên, ông Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia Kinh tế trưởng tại Việt Nam, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), thời gian tới, Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý cho tín dụng xanh và nâng cao năng lực của các tổ chức tài chính. Cạnh đó, Việt Nam cũng cần tiếp tục thu hút và khai thác nguồn vốn xanh quốc tế.

TS. Bùi Thanh Minh kiến nghị cần hoàn thiện khung pháp lý và chính sách ưu đãi, trước tiên, cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho tài chính xanh nói chung và tín dụng xanh nói riêng.
Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước nên sớm ban hành danh mục chính thức các dự án xanh đủ điều kiện ưu tiên tín dụng, nhằm tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để các tổ chức tín dụng áp dụng thống nhất.
Bên cạnh đó, việc xây dựng các chuẩn mực báo cáo và đánh giá đối với tín dụng xanh là cần thiết, chẳng hạn như yêu cầu các ngân hàng công bố định kỳ dư nợ tín dụng xanh và đánh giá tác động giảm phát thải từ danh mục cho vay. Quá trình chuẩn hóa này không chỉ giúp minh bạch hóa thông tin mà còn tăng cường niềm tin thị trường đối với sản phẩm tài chính xanh.
Về mặt cơ chế ưu đãi, Nhà nước cần thiết kế các chính sách tài chính hỗ trợ cụ thể để khuyến khích các tổ chức tín dụng mở rộng danh mục cho vay xanh. Một trong những giải pháp có thể áp dụng là cơ chế tái cấp vốn ưu đãi dành riêng cho các khoản tín dụng xanh, theo đó Ngân hàng Nhà nước cho vay lại một phần khoản vay xanh mà ngân hàng thương mại đã giải ngân với lãi suất thấp hơn, giúp giảm chi phí vốn cho bên cho vay.
Ngoài ra, việc thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng xanh hoặc mở rộng phạm vi bảo lãnh của Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam cho các khoản vay ngân hàng cũng là hướng đi khả thi nhằm chia sẻ rủi ro tín dụng.
Mặt khác, cần nghiên cứu các chính sách ưu đãi về thuế, bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc thuế nhập khẩu thiết bị xanh, dành cho các ngân hàng và doanh nghiệp tích cực tham gia các chương trình tín dụng xanh.
TS. Bùi Thanh Minh cũng kiến nghị cần tăng cường năng lực tài chính xanh và hợp tác quốc tế. Trong đó, nâng cao năng lực chuyên môn của các tổ chức tín dụng trong việc thẩm định, quản lý và phát triển các sản phẩm tín dụng xanh.
Các ngân hàng cần được đào tạo về phương pháp đánh giá rủi ro môi trường – xã hội, xây dựng công cụ định lượng hiệu quả môi trường của dự án như lượng CO₂ giảm phát thải hoặc tiết kiệm năng lượng. Việc thiết lập đơn vị chuyên trách về phát triển bền vững và tín dụng xanh trong nội bộ ngân hàng sẽ góp phần chuyên nghiệp hóa hoạt động này.
Bên cạnh những nỗ lực trong nước, hợp tác quốc tế đóng vai trò thiết yếu trong việc mở rộng nguồn lực và kinh nghiệm triển khai. Việt Nam có thể học hỏi từ các quốc gia đi trước như Trung Quốc với mô hình Hướng dẫn Tín dụng xanh ban hành từ năm 2012, đồng thời tích cực huy động các nguồn vốn ưu đãi từ các định chế tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Châu Á, Quỹ Khí hậu xanh.
Việc tham gia các chương trình hợp tác công – tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng bền vững cũng sẽ góp phần thúc đẩy chuyển giao công nghệ và thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
Bên cạnh đó cần đa dạng hoá công cụ tài chính xanh. Ngoài tín dụng, cần đa dạng hóa các công cụ tài chính xanh nhằm tạo ra hệ sinh thái tài chính xanh đầy đủ và bền vững hơn. Các giải pháp như phát triển thị trường trái phiếu xanh trong nước, xây dựng sàn giao dịch tín chỉ các-bon, triển khai bảo hiểm rủi ro khí hậu, hay khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh và thành lập quỹ đầu tư xanh sẽ giúp giảm tải áp lực cho hệ thống ngân hàng, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp huy động vốn chủ động hơn.
Cuối cùng, cần có các giải pháp cụ thể nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân nâng cao năng lực tiếp cận và sử dụng tín dụng xanh.
Tín dụng xanh và khách hàng yếu thế: Góc nhìn bền vững của CEO MB

Tín dụng xanh: Vì sao các ngân hàng trong nước chưa dám cam kết?
(VNF) - Hoạt động tín dụng xanh hiện vẫn vấp phải nhiều khó khăn, trong đó việc thiếu danh mục phân loại sẽ khiến hệ thống ngân hàng gặp vướng mắc khi cấp tín dụng xanh.
Ngân hàng dè dặt tín dụng xanh, thích cho vay bất động sản
(VNF) - Theo nhận định của nhiều chuyên gia, các ngân hàng vẫn chưa thực sự mặn mà với tín dụng xanh và động lực của tăng trưởng tín dụng xanh tại Việt Nam chủ yếu đến từ định hướng chính sách của NHNN hơn là nhu cầu phát triển của các ngân hàng thương mại.
Thiếu pháp lý tín dụng xanh: Doanh nghiệp khó vay, ngân hàng khó cấp
(VNF) - Khoảng trống pháp lý cho tín dụng xanh gây nhiều trở ngại cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn cần thiết để thực hiện các dự án bền vững. Trong khi đó, các ngân hàng cũng gặp khó khăn khi không có cơ sở pháp lý rõ ràng để phân loại và cấp vốn cho các dự án chuyển đổi xanh.
Báo động tình trạng gian lận tín chỉ carbon: Việt Nam cần làm gì?
(VNF) - Trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu, các quốc gia và doanh nghiệp trên thế giới đã triển khai nhiều cơ chế nhằm giảm phát thải khí nhà kính (KNK), trong đó nổi bật là hệ thống tín chỉ carbon. Cơ chế này cho phép doanh nghiệp bù đắp phát thải của mình bằng cách đầu tư vào các dự án môi trường hoặc mua tín chỉ từ các đơn vị đã giảm phát thải thành công. Tuy nhiên, một số chuyên gia và tổ chức môi trường cảnh báo rằng hệ thống này cũng tạo ra lỗ hổng cho các hành vi gian lận, đe dọa tính minh bạch và hiệu quả của hệ thống.
Tín dụng xanh: Dòng tiền ách tắc vì thiếu quy định
(VNF) - Dòng vốn tín dụng xanh đang được kỳ vọng trở thành một trong những lực đẩy chiến lược để thúc đẩy phát triển bền vững tại các khu công nghiệp. Tuy nhiên, để dòng vốn này thực sự phát huy hiệu quả, cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý và có sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều phía.
TP.HCM: Đến 2030, toàn bộ rác sinh hoạt được xử lý bằng đốt phát điện và tái chế
(VNF) - UBND TP.HCM vừa ban hành kế hoạch triển khai chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020 - 2030, đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn bộ rác sinh hoạt trên địa bàn thành phố sẽ được xử lý bằng công nghệ đốt phát điện và tái chế, góp phần xây dựng một đô thị xanh, sạch, bền vững.
Lập quỹ tín dụng xanh dành riêng cho khu công nghiệp xanh
(VNF) - Để các khu công nghiệp (KCN) thực sự "xanh" và hội nhập vào nền kinh tế xanh, cần gỡ nút thắt và thúc đẩy mạnh mẽ dòng tín dụng xanh.
Năng lượng tái tạo: Tham vọng và cơ hội cho Việt Nam giữa căng thẳng thuế quan
(VNF) - Việt Nam đang theo đuổi lộ trình năng lượng tái tạo đầy tham vọng, không chỉ để phục vụ nhu cầu trong nước mà còn hướng đến xuất khẩu. Chuyên gia cho rằng những biến động từ căng thẳng thương mại toàn cầu có thể mang lại cho Việt Nam cơ hội độc nhất để củng cố lĩnh vực năng lượng tái tạo của đất nước.
Vay vốn 20 năm lãi suất chỉ 6%: Hiện thực không tưởng nhờ 'chứng nhận xanh'
(VNF) - “Tôi thấy rất đáng tiếc cho doanh nghiệp Việt Nam, khi nhiều trường hợp lâm vào khó khăn không phải vì yếu kém, mà vì sự phát triển chậm của thị trường vốn – đặc biệt là các công cụ tài chính xanh có thể giúp họ đi đường dài”, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinRatings chia sẻ.
Chuyển đổi khu công nghiệp xanh: Quỹ đất cạn, vốn dài hạn thiếu
(VNF) - Dù được xác định là đòn bẩy quan trọng giúp khu công nghiệp (KCN) chuyển đổi sang mô hình xanh, tín dụng xanh tại Việt Nam vẫn đang đối diện với nhiều rào cản khiến dòng vốn này chưa thực sự chảy đến đúng nơi cần thiết.
Năm 2027, hàng triệu xe máy ở Hà Nội và TP.HCM phải kiểm định khí thải?
(VNF) - Theo kế hoạch, từ năm 2027, xe máy tại TP. Hà Nội và TP. HCM sẽ bắt đầu phải kiểm định khí thải, mở đầu cho giai đoạn siết chặt kiểm soát ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn nhằm hướng tới mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và cải thiện chất lượng không khí đô thị.
Biến tín chỉ carbon rừng thành tiền: Loay hoay ở vạch xuất phát
(VNF) - Dù sở hữu tiềm năng hấp thụ carbon thuộc hàng lớn nhất Đông Nam Á, thị trường tín chỉ carbon rừng tại Việt Nam vẫn loay hoay ở vạch xuất phát. Từ rào cản pháp lý, khái niệm chưa rõ ràng đến cơ chế tài chính thiếu minh bạch, hành trình biến rừng thành tài sản carbon giá trị đang vấp phải nhiều điểm nghẽn.

