Ngày 11/7, TAND TP Hà Nội mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án “chuyến bay giải cứu”. Trong vụ án này, 54 bị cáo bị đưa ra xét xử về các tội đưa hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trong số các bị cáo bị cáo buộc nhận hối lộ, Phạm Trung Kiên, thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế đã nhận hối lộ 253 lần. Đây cũng là bị cáo nhận hối lộ nhiều nhất với số tiền 42,6 tỷ đồng.
Phía cơ quan điều tra xác định từ tháng 2/2021 đến tháng 12/2021, bị cáo Kiên đã nhận hối lộ của 18 cá nhân đại diện doanh nghiệp và một số khách lẻ. Sau khi vụ án được khởi tố, Phạm Trung Kiên đã chuyển khoản trả lại cho các cá nhân đại diện các doanh nghiệp 12,2 tỷ đồng.
Trong vụ án này, cơ quan điều tra xác định bị cáo Kiên có nhiệm vụ tiếp nhận, trình Thứ trưởng duyệt, ký văn bản trả lời liên quan đến việc cho ý kiến xét duyệt các chuyến bay. Khi thực hiện nhiệm vụ, bị cáo này yêu cầu đại diện các doanh nghiệp, cá nhân chi tiền từ 50 triệu đến 200 triệu đồng cho mỗi chuyến bay, mỗi hành khách từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng và với khách lẻ mức chi phí từ 7-15 triệu đồng/người.
Trong phần xét hỏi tại toà để làm rõ hành vi đưa hối lộ, bị cáo Đào Minh Dương, nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty Vijasun cho biết, trước đây công ty bị từ chối cấp phép chuyến bay rất nhiều lần. Sau khi bị gây khó khăn, bị cáo Dương khai xin gặp Phạm Trung Kiên để nói chuyện. Tại cuộc gặp, bị cáo bị yêu cầu phải nộp 150 triệu đồng/chuyến. Sau khi thỏa thuận xin bớt và được Kiên đồng ý giảm còn 100 triệu đồng mỗi chuyến bay. Sau đó, bị cáo đã nhận hối lộ ba lần tổng cộng 1,1 tỷ đồng.
Đối với trường hợp đưa tiền cho bị cáo Vũ Ngọc Minh, cựu Đại sứ Việt Nam tại Angola, bị cáo Dương khai do Angola không có chuyến bay của hãng hàng không Việt Nam về nước nên phải liên hệ Đại sứ quán để có chuyến bay. Sau đó, ông Minh yêu cầu Dương phải cho xem danh sách hành khách, với mỗi vé hành khách bay về phải đưa cho ông Minh 3 triệu đồng. Tổng cộng bị cáo Dương đã đưa cho ông Minh 864 triệu đồng.
Trong khi đó, bị cáo Nguyễn Thị Dung Hạnh, Giám đốc Công ty G19 khai nhận rằng trong quá trình xin cấp phép chuyến bay có liên lạc với Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế, Cục Quản lý Xuất nhập cảnh - Bộ Công an.
Theo lời khai của bị cáo Hạnh, bản thân và doanh nghiệp của mình không bị ai làm khó, tất cả đều giúp đỡ và ủng hộ. Liên quan đến việc đưa 400 triệu đồng cho bị cáo Tô Anh Dũng, bị cáo Hạnh cho biết chỉ là để cảm ơn nhưng đều bị từ chối.
Trong vụ án này, bị cáo Hạnh khai đã đưa cho Phạm Trung Kiên 1,2 tỷ đồng, đưa cho Vũ Anh Tuấn (Cục Quản lý Xuất nhập cảnh) 1,4 tỷ đồng. Tại tòa, bị cáo Hạnh cũng xác nhận đã được bị cáo Kiên trả lại 400 triệu đồng và đã nộp lại để khắc phục hậu quả.
Theo cáo trạng, tháng 3/2020, dịch Covid-19 bùng phát, Chính phủ Việt Nam tổ chức “chuyến bay giải cứu” đầu tiên đưa 30 công dân từ Vũ Hán (Trung Quốc) về Việt Nam. Do nhu cầu được về nước rất lớn, tháng 11/2020, Chính phủ thí điểm rồi cho triển khai các chuyến bay combo (tự nguyện trả phí). Văn phòng Chính phủ cùng tổ công tác gồm 5 Bộ (Ngoại giao, Y tế, Công an, Giao thông vận tải và Quốc phòng) được giao nhiệm vụ phối hợp thực hiện.
Tuy nhiên, khi triển khai thực tế, hàng loạt lãnh đạo, cán bộ tại các bộ, ngành đã lợi dụng vị trí được giao để nhận tiền, ưu ái cho các doanh nghiệp “đi cửa sau”. Viện KSND Tối cao xác định từ đầu năm 2020 đến giữa năm 2021, cơ quan chức năng đã cấp phép và tổ chức hơn 1.000 chuyến bay, đưa hơn 200.000 công dân từ 62 quốc gia, vùng lãnh thổ về nước.
Riêng Bộ Ngoại giao đã đề xuất Chính phủ phê duyệt 772 chuyến bay đưa công dân về nước, trong đó có 400 chuyến bay giải cứu, 372 chuyến bay combo. Kết quả điều tra cho thấy, 21 cựu quan chức, cán bộ (bị truy tố tội nhận hối lộ) có tới hơn 500 lần nhận tiền từ doanh nghiệp, với tổng cộng gần 165 tỷ đồng.
Điển hình như bị cáo Phạm Trung Kiên, cựu thư ký một lãnh đạo Bộ Y tế, nhận hối lộ 253 lần, tổng cộng 42,6 tỷ đồng; Vũ Anh Tuấn, cựu Phó phòng Tham mưu Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an, nhận 49 lần 27,3 tỷ đồng; Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Cục trưởng Lãnh sự Bộ Ngoại giao 32 lần nhận 25 tỷ đồng; cựu Thứ trưởng Ngoại giao Tô Anh Dũng nhận 37 lần tổng 21,5 tỷ đồng...
Cùng với đó, cơ quan tố tụng cáo buộc 23 bị cáo, là đại diện các doanh nghiệp trực tiếp liên quan đến công tác tổ chức chuyến bay, phạm tội “đưa hối lộ”. Nhóm này đã có hơn 400 lần đưa hối lộ, với tổng số hơn 226 tỷ đồng, cho các quan chức.
Trong số này, 2 bị cáo Nguyễn Thị Hằng (cựu Phó Tổng giám đốc Công ty Bầu trời xanh) và Lê Hồng Sơn (cựu Tổng Giám đốc Công ty Bầu trời xanh) cùng bị xác định có 76 lần đưa hối lộ, với tổng số tiền hơn 100 tỷ đồng.
Xem thêm: Vụ chuyến bay giải cứu: Bắt Phó giám đốc Sở Ngoại vụ Thái Nguyên
