Áp lực trả nợ khổng lồ của Chính phủ trong giai đoạn 2019 – 2021
Vĩnh Chi -
21/05/2019 14:28 (GMT+7)
(VNF) – Nếu tính cả nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ dựa trên danh mục nợ hiện hành (chưa bao gồm các khoản vay mới), nhu cầu vay để trả nợ đến hạn của Chính phủ năm 2019 là 193.000 tỷ đồng, năm 2020 là 242.000 tỷ đồng, năm 2021 là 274.000 tỷ đồng.
Năm nay, chính phủ phải vay gần 200.000 tỷ đồng để trả nợ
Báo cáo tình hình nợ công năm 2018 của Chính phủ đã cho thấy những chỉ tiêu khá “đẹp mắt” với nợ công ở mức 58,4% GDP, nợ Chính phủ ở mức 50% GDP (thấp hơn mức 52,7% vào năm 2016 và 51,7% vào năm 2017).
Tuy nhiên, những chỉ dấu trên chưa hoàn toàn đem đến một triển vọng tươi sáng. Bởi cùng với ảnh hưởng của việc Việt Nam tốt nghiệp IDA kể từ năm 2017, các chỉ tiêu chi phí - rủi ro danh mục nợ Chính phủ, đặc biệt là nợ nước ngoài, có xu hướng kém thuận lợi hơn trước đây.
Cụ thể, rủi ro tái cấp vốn tập trung vào các khoản nợ trong nước của Chính phủ do nghĩa vụ trả nợ đến hạn tập trung cao vào một số năm (9,3% danh mục nợ trong nước của Chính phủ sẽ đến hạn năm 2019; 32,7% sẽ đến hạn trong giai đoạn 2019-2021). Điều này tiềm ẩn nguy cơ rủi ro thanh khoản cho ngân sách nhà nước.
Theo báo cáo của Chính phủ, nghĩa vụ trả nợ gốc trong nước của Chính phủ năm 2019 là 152.000 tỷ đồng, năm 2020 là 158.000 tỷ đồng và năm 2021 là 211.000 tỷ đồng (đã tính phương án cơ cấu lại trái phiếu chính phủ trong nước giai đoạn 2019-2021, chưa bao gồm các khoản vay mới sau 2018).
Nếu tính cả nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ dựa trên danh mục nợ hiện hành (chưa bao gồm các khoản vay mới), nhu cầu vay để trả nợ đến hạn của Chính phủ năm 2019 là 193.000 tỷ đồng, năm 2020 là 242.000 tỷ đồng, năm 2021 là 274.000 tỷ đồng.
Riêng đối với danh mục trái phiếu chính phủ trong nước, trong giai đoạn 2019-2021 nghĩa vụ trả nợ trái phiếu chính phủ tập trung vào một số thời điểm trong năm và giữa các năm 2020-2021.
Cụ thể, năm 2020, nghĩa vụ trả nợ gốc khoảng 166.000 tỷ đồng, đỉnh nợ rơi vào tháng 10/2020 với khối lượng đáo hạn gốc khoảng 40.500 tỷ đồng, trong đó riêng trái phiếu chính phủ ngoại tệ là 1 tỷ USD (khoảng 23.000 tỷ đồng), tháng 11/2020 là 21.300 tỷ đồng.
Đối với năm 2021, nghĩa vụ trả nợ gốc là 204.800 tỷ đồng, trong đó có khoản 700 triệu USD trái phiếu ngoại tệ (khoảng 16.000 tỷ đồng). Đỉnh nợ không cao như năm 2020, tuy nhiên từ tháng 2 đến tháng 6/2021 và tháng 12/2021, mỗi tháng đáo hạn từ 21.000 – 27.000 tỷ đồng.
Ngoài ra, các khoản trái phiếu chính phủ phát hành trong nước bằng ngoại tệ với trị giá 1,7 tỷ USD sẽ đáo hạn trong năm 2020 và 2021 phải bố trí ngoại tệ để thanh toán.
Những lo lắng về tình hình vay – trả nợ của Chính phủ cũng tăng lên cùng với việc các khoản vay nước ngoài đang dần trở nên khó khăn hơn.
Các nhà tài trợ nước ngoài đã từng bước điều chỉnh chính sách hợp tác phát triển với Việt Nam theo hướng chuyển dần từ việc cung cấp ODA sang các khoản vay với điều kiện kém ưu đãi hơn, chi phí huy động vốn của một số khoản vay tăng gấp đôi so với giai đoạn trước đây làm gia tăng nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ.
Trong 5 năm tới, các khoản vay ODA sẽ giảm dần, tiến đến kết thúc, dẫn đến thiếu hụt nguồn vốn vay dài hạn, ưu đãi cho đầu tư. Chính phủ phải huy động các khoản vay mới với điều kiện kém ưu đãi hơn nhiều, sát với thị trường để bù đắp thiếu hụt cho cân đối ngân sách nhà nước và đầu tư công trung hạn
Rủi ro lãi suất danh mục nợ nước ngoài cũng có xu hướng gia tăng do tỷ trọng các khoản vay có lãi suất thả nổi tăng (từ mức 8,8% dư nợ nước ngoài của Chính phủ năm 2015 lên mức 11,6% năm 2018).
Trong bối cảnh dự báo điều kiện thị trường vốn quốc tế sẽ thắt chặt hơn trong thời gian tới, nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ khả năng cũng sẽ tăng lên tương ứng.
Tuy nhiên, một điều “an ủi” là mặt bằng lãi suất bình quân nợ nước ngoài của Chính phủ vẫn duy trì ở mức thấp (2%/năm tính đến 31/12/2018) do trên 96% khoản vay nước ngoài có điều kiện ODA, vay ưu đãi. Yếu tố này góp phần quan trọng giúp duy trì chỉ tiêu trả nợ trên thu ngân sách nhà nước trong ngưỡng an toàn (cuối năm 2018 ở mức 15,9% so với ngưỡng được Quốc hội cho phép là 25%).
Đối với nợ trong nước, lãi suất bình quân gia quyền của danh mục nợ tính đến cuối năm 2018 ở mức 5,8%/năm, giảm đáng kể so với mức 6,6%/năm vào năm 2015.
Trong thời gian qua, khi thị trường thuận lợi, Bộ Tài chính đã chủ động phát hành trái phiếu chính phủ kỳ hạn dài trên 10 năm để tái cơ cấu danh mục nợ Chính phủ theo hướng bền vững. Tuy nhiên, do quy mô thị trường trái phiếu còn nhỏ, trong khi tiềm lực tài chính của các tổ chức tài chính phi ngân hàng còn hạn chế, việc tập trung phát hành trái phiếu chính phủ kỳ hạn dài là tương đối khó khăn.
Trong thời gian tới, việc chuyển dần sang huy động theo cơ chế thị trường (do thiếu hụt nguồn vốn vay ODA, ưu đãi) cũng làm tăng đáng kể rủi ro và chi phí huy động vốn của Chính phủ. Ngoài ra, việc không phát hành trái phiếu chính phủ kỳ hạn ngắn dưới 5 năm cũng dẫn đến đường cong lãi suất chuẩn không đầy đủ, thiếu lãi suất ngắn hạn tham chiếu cho thị trường vốn.
Một yếu tố lo ngại khác nữa là mặc dù tỷ lệ vay bằng đồng Việt Nam đã tăng lên (từ 55% vào cuối năm 2015 lên 59,2% dư nợ Chính phủ tính đến hết năm 2018) song danh mục nợ nước ngoài của Chính phủ vẫn tập trung vào 4 loại tiền chủ đạo gồm SDR, JPY, USD và EUR (chiếm tỷ lệ tương ứng 33,9%; 31,2%; 24,6% và 6,0% dư nợ nước ngoài của Chính phủ tính đến 31/12/2018).
Đây là những đồng tiền có biến động lớn trong thời gian vừa qua. Những khoản trái phiếu chính phủ ngoại tệ phát hành trong nước trong giai đoạn trước cũng làm gia tăng rủi ro tỷ giá đối với tiền USD của danh mục nợ Chính phủ.
Ngoài ra, việc điều chỉnh tỷ giá theo hướng giảm giá trị đồng Việt Nam cũng sẽ làm tăng giá trị danh nghĩa các khoản nợ bằng ngoại tệ khi quy sang nội tệ.
(VNF) - Thị phần margin của nhóm công ty chứng khoán có ngân hàng hỗ trợ đã tăng từ dưới 40% cách đây 5 năm lên gần 60% hiện tại, phần lớn lấy từ thị phần của nhóm công ty ngoại.
(VNF) - Ngày 4/12 sắp tới, Masan Consumer (MCH) sẽ công bố thông tin chi tiết về kế hoạch niêm yết trên HoSE. Đây không chỉ là một bước chuyển quan trọng đối với doanh nghiệp mà còn là điểm nhấn đáng chú ý trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc cuối năm, thời điểm nhà đầu tư luôn tìm kiếm những tín hiệu rõ ràng để định hình kỳ vọng cho năm kế tiếp.
(VNF) - Ông Lê Văn Tuấn – Giám đốc Kế toán thuế Keytas đề xuất, có thể xem xét ngưỡng miễn thuế 750 triệu nhằm nuôi dưỡng nguồn thu trong dài hạn và khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân.
(VNF) - Làn sóng IPO tại Việt Nam đang tăng tốc mạnh mẽ, mở ra cơ hội gọi vốn cho doanh nghiệp và kỳ vọng sinh lời cho nhà đầu tư. Theo FIDEY Việt Nam, thị trường cần thêm nhiều doanh nghiệp chất lượng thực sự, nhưng bài toán lớn đặt ra là làm sao định giá đúng các doanh nghiệp trẻ và startup khi dữ liệu tài chính còn hạn chế và rủi ro tăng trưởng vẫn ở mức cao.
(VNF) - Theo đề xuất của Bộ Tài chính, sẽ giảm mức thuế suất ở bậc 2 và 3 của biểu thuế hiện hành nhằm đảm bảo giảm áp lực thuế đối với nhóm có thu nhập dưới 60 triệu/tháng.
(VNF) - Bước sang năm 2026, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đang chứng kiến một giai đoạn chưa từng có khi thuế, chi phí và áp lực thị trường ngày càng tăng mạnh, khiến biên lợi nhuận thu hẹp. Nhiều mô hình truyền thống không còn phát huy hiệu quả, một xu hướng mới đang nở rộ và được xem như “lối thoát” đáng tin cậy: kinh doanh theo mô hình Affiliate.
(VNF) - Theo Thuế Hà Nội, thành phố đang dẫn đầu cả nước trong chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, chuẩn hoá dữ liệu tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử.
(VNF) - Ngày Truyền thống ngành Chứng khoán Việt Nam, thị trường ghi dấu một dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên có doanh nghiệp cán mốc vốn hoá 1 triệu tỷ đồng.
(VNF) - Để đảm bảo người nộp thuế dễ dàng tuân thủ nghĩa vụ, tiết giảm chi phí xã hội, đại diện Trọng Tín Tax kiến nghị, người bán hàng online trên sàn TMĐT chỉ cần lập hoá đơn tổng hợp theo kỳ thay vì từng lần bán hàng.
(VNF) - Cổ phiếu KSV có nguy cơ bị huỷ niêm yết do Vimico chưa đáp ứng đủ điều kiện về cơ cấu cổ đông của công ty đại chúng. Cơ cấu quá cô đặc cũng là nguyên nhân dẫn đến những pha "tăng sốc", giảm sâu" của cổ phiếu thời gian vừa qua.
(VNF) - Cổ phiếu GTD của Giầy Thượng Đình đã tăng trần 8 phiên liên tiếp, ghi nhận đà tăng gấp 2,9 lần kể từ khi có thông tin thoái vốn của UBND TP. Hà Nội.
(VNF) - Vụ việc chị Nguyễn Thị Thu Th. ở Quảng Trị chuyển nhầm gần 500 triệu đồng vào tài khoản một người quen nhưng nhiều lần yêu cầu vẫn không được hoàn trả đang thu hút sự chú ý. Dù cơ quan công an đã vào cuộc, người nhận tiền vẫn né tránh làm việc, đặt ra nhiều vấn đề pháp lý liên quan quyền sở hữu và trách nhiệm hoàn trả tài sản.
(VNF) - Những thay đổi về thuế năm 2026 cùng sự biến động của thị trường đang tạo nên áp lực lớn cho cả hộ kinh doanh nhỏ và người làm thuê. Nhưng nhìn từ góc độ kinh tế – vận hành – con người, nhiều chuyên gia nhấn mạnh, đây không chỉ là giai đoạn khó khăn mà còn là thời điểm để trưởng thành trong cách làm ăn.
(VNF) - Trước những vướng mắc, bất cập về chính sách thuế giá trị gia tăng (GTGT), đặc biệt lĩnh vực nông nghiệp, Bộ Tài chính đã đề xuất cách tháo gỡ “điểm nghẽn” trong việc hoàn loại thuế này.
(VNF) - Mức phạt đối với hành vi lập hồ sơ đăng ký chào bán, phát hành có thông tin sai lệch theo Nghị định 306 được nâng lên 500–600 triệu đồng, tăng đáng kể so với khung 400–500 triệu đồng quy định tại Nghị định 156.
(VNF) - Là doanh nghiệp phát hành trái phiếu chưa từng trễ hạn thanh toán và đang đưa ra mức lãi suất lên tới 10%/năm, F88 hiện được đánh giá sở hữu dòng trái phiếu đại chúng khá hấp dẫn, hứa hẹn thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư nhờ tính ổn định và mức sinh lời cạnh tranh.
(VNF) - Kế hoạch cấm xe máy chạy xăng theo giờ trong Vành đai 1 Hà Nội từ 2026 tạo ra áp lực đối với doanh số xe 2 bánh của Honda - "gà đẻ trứng vàng" của VEAM.
(VNF) - Ông Vũ Đăng Linh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (HoSE: MWG) đã nhấn mạnh việc tập đoàn đang đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc hệ sinh thái nhằm chuẩn bị cho kế hoạch IPO độc lập các chuỗi kinh doanh trong những năm tới.
(VNF) - Cổ phiếu MSB tăng kịch trần với thanh khoản đột biến sau thông tin về thương vụ đấu giá của VNPT. Tập đoàn này sẽ thoái toàn bộ cổ phần MSB với giá khởi điểm 18.239 đồng/cp.
(VNF) - Thị phần margin của nhóm công ty chứng khoán có ngân hàng hỗ trợ đã tăng từ dưới 40% cách đây 5 năm lên gần 60% hiện tại, phần lớn lấy từ thị phần của nhóm công ty ngoại.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.