Bộ nào có trách nhiệm khi thất thu thuế tại các trạm BOT?

Cho ý kiến vào dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) tại phiên họp thứ 31 của Uỷ ban TVQH ngày 21/2, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải đề cập đến việc quản lý thuế liên từ thu nhập của các ngôi sao, như ca sĩ.

Bà dẫn chứng việc một ngôi sao lớn của Trung Quốc vừa rồi có liên quan đến việc trốn thuế và bày tỏ băn khoăn liệu Luật quản lý thuế ở Việt Nam ra đời có quản lý được vấn đề này hay không?

"Tôi có nghiên cứu xem xét thì thấy rằng luật có ra đời thì quản lý vấn đề này vẫn lỏng lẻo. Hiện nay, các ca sỹ thường thành lập các doanh nghiệp, công ty để trốn thuế thu nhập cá nhân bằng thu nhập của doanh nghiệp, từ đó để bù các chi phí… Cuối cùng, họ nộp thuế rất thấp”,  bà Hải nếu quan điểm.

Cũng theo Trưởng ban dân nguyện, liên quan đến công tác quản lý, bà “không thấy nêu vài trò một chút nào của Bộ Văn hóa thể thao và du lịch”. Vì vậy, đề nghị phải đưa một quy định về trách nhiệm của Bộ Văn hóa trong việc quản lý cái này.

Một vấn đề khác bà Hải cho rằng cử tri cũng rất quan tâm đó là việc thất thu thuế tại các trạm BOT vừa qua trong việc chậm triển khai thu phí không dừng.

Theo nghị quyết của Quốc hội, đến năm 2019 phải hoàn thành việc thu phí không dừng ở các trạm BOT. Tại điều 15, khoản 8 dự thảo quy định rất rõ về trách nhiệm của Bộ GTVT trong việc chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan chức năng trong việc kết nối, cung cấp thông tin liên quan đến quản lý thuế đối với doanh nghiệp, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực vận tải hàng hoá, hành khách.

Bên cạnh đó là việc kết nối, cung cấp thông tin về tiêu chí kỹ thuật liên quan đến quản lý thu đối với tài sản là phương tiện phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng.

“Vấn đề đặt ra là không quản lý được một cách công khai, minh bạch lượng xe qua các trạm BOT, không quản lý được doanh thu… thì trách nhiệm thuộc về Bộ Tài chính hay Bộ Giao thông?”, bà Hải đặt câu hỏi và cho rằng Luật không nêu rõ điều này nên cần nghiên cứu thêm.

Một vấn đề khác là sự chồng chéo trong trách nhiệm thanh tra, kiểm toán của cơ quan quản lý thuế và Kiểm toán Nhà nước.

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, thiết kế trong dự luật sửa đổi hiện chưa phân định rõ trách nhiệm giữa các cơ quan, khiến khi kết luận thanh tra ban ra đối tượng nộp thuế không biết “chạy” tới cơ quan nào.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng chung quan điểm cho rằng cơ quan thuế ra quyết định thì phải dựa trên kết luận của kiểm toán và thanh tra, kết luận đó phải được thi hành. Đầu mối quản lý Nhà nước phải thống nhất là một, không để đối tượng chịu thuế chạy hết thanh tra, kiểm toán rồi lại thuế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đại diện cơ quan soạn thảo xin tiếp thu các ý kiến và cho biết sẽ tiếp tục rà soát.

Bộ trưởng Tài chính thông tin thêm, 5 năm qua phát sinh 14 vụ kiện doanh nghiệp theo kết luận của kiểm toán. Trong số này, toà xử 10 vụ thì 10 vụ cơ quan thuế đều thua. Lý giải việc này, ông Dũng cho rằng trách nhiệm thuộc về ai thì người đó phải chịu nên cần phân định rõ ràng trách nhiệm.

Ông phân tích về 2 trường hợp: một là kiểm toán trực tiếp tại đơn vị người nộp thuế thì kiểm toán phải có kết luận. Doanh nghiệp có kiện hay không là kiện Kiểm toán Nhà nước. Còn trường hợp thứ hai, là kiểm toán thông qua cơ quan quản lý thuế thì phải có nghĩa vụ liên quan và trích lục để cơ quan quản lý thuế căn cứ vào đó để ra quyết định hành chính, thu thuế.

Cụ thể, trường hợp Kiểm toán Nhà nước kiểm toán tại cơ quan quản lý thuế thì cơ quan quản lý thuế cũng là đối tượng, có trách nhiệm song trách nhiệm cuối cùng phải thuộc về kiểm toán Nhà nước vì họ là người ra kết luận.

Bộ trưởng Tài chính dẫn ví dụ từ Sabeco và Unilever hiện đang được Chính phủ giao Bộ Tài chính và các bộ ngành rà soát lại. Kiểm toán kết luận 2 lần ra 2 số khác nhau. Với Unilever, lần đầu kết luận ra hơn 882,9 tỷ đồng, lần 2 là gần 580 tỷ. Và doanh nghiệp hiện nay mới chấp nhận 300 tỷ đồng. Nếu theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước, cơ quan thuế phải truy thu và doanh nghiệp sẽ kiện, nhưng kiểm toán lại không chịu trách nhiệm gì.

“Kết luận kiểu gì mà 2 lần lại chênh lệch như vậy? Ý kiến các bộ, ngành khác nhau từ năm 2017, chúng tôi chấp hành nhưng theo kết luận của Kiểm toán thì cơ quan Kiểm toán Nhà nước cũng phải có trách nhiệm cuối cùng”, ông Dũng nói.

Kết luận lại nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh cần nêu rõ trách nhiệm cơ quan thuế, kiểm toán và thanh tra. Nếu kiểm toán vào kiểm toán trực tiếp thì trực tiếp chịu trách nhiệm trước tổ chức, cá nhân; còn nếu qua cơ quan thuế thì kiểm toán phải có trích lục để cơ quan quản lý thuế căn cứ vào đó ra kết luận.

Ông Hiển cũng lưu ý, khi có khiếu kiện thì phải phối hợp với nhau để tạo công bằng, tránh gây áp lực với các tổ chức, cá nhân.