Tại phiên chất vấn chiều 6/11, đại biểu Lê Hoàng Anh (Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội) nêu thực trạng nhiều dự án giao thông trọng điểm phải điều chỉnh tổng mức đầu tư, cho thấy việc chuẩn bị không chính xác. Trong khi đó, hồ sơ trình đều báo cáo là đã "chuẩn bị kỹ lưỡng, thận trọng, khách quan, khoa học", có cả phương án dự phòng.
"Vậy trách nhiệm trong việc trình dự án không chính xác để kéo dài thời gian, điều chỉnh vốn đầu tư thuộc về ai?", ông Lê Hoàng Anh chất vấn.
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết về cơ bản các dự án triển khai tốt, không tăng tổng mức đầu tư hoặc nếu có thì vẫn ít. Chỉ có khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có 3 dự án tăng tổng đầu tư tương đối cao là cầu Rạch Miễu 2, đường cao tốc An Hữu - Cao Lãnh, Mỹ An - Cao Lãnh.
Nguyên nhân theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng là thời gian triển khai 3 dự án này đúng vào lúc dịch Covid-19 (2020-2021) bùng phát, dẫn đến công tác khảo sát chưa được triệt để.
"Nguyên nhân chính là đơn giá đền bù giải phóng mặt bằng. Khi khảo sát một đơn giá nhưng khi triển khai chính thức lại đơn giá khác", Bộ trưởng Thắng nói.
Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết đã chỉ đạo các đơn vị thanh tra, kiểm tra, nghiêm túc xem xét trách nhiệm trong việc này. Nhà thầu cũng bị chế tài xử phạt; ban quản lý dự án, chủ đầu tư phải kiểm điểm, xem xét trách nhiệm.
"Chúng tôi đang trong quá trình triển khai xử lý trách nhiệm, cả phạt tiền và xử lý hạn chế cho tham gia thầu các dự án khác", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.
Tại phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (đoàn Vĩnh Phúc) đặt câu hỏi về việc đầu tư một số tuyến cao tốc không có làn dừng xe khẩn cấp có phù hợp với tiêu chuẩn đường cao tốc hay không và giải pháp của Bộ Giao thông Vận tải trong thời gian tới.
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết vừa qua Nhà nước đã quan tâm đầu tư hạ tầng giao thông và dành hơn 375.000 tỷ đồng xây dựng hệ thống cao tốc, hạ tầng giao thông. Dù vậy, các tuyến này mới đáp ứng hơn 70% nhu cầu. Do đó, việc đầu tư hoàn chỉnh tuyến đường cao tốc trong bối cảnh nguồn lực có hạn là rất khó khả thi.
Ông Thắng dẫn kinh nghiệm nhiều nước phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản đều phải thực hiện phân kỳ đầu tư đối với các tuyến đường cao tốc. Trên cơ sở học hỏi kinh nghiệm các nước, Bộ Giao thông Vận tải đã nghiên cứu, báo cáo cơ quan có thẩm quyền để thực hiện phân kỳ đầu tư theo những nguyên tắc để đảm bảo đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh nguồn lực có hạn, nhưng cũng tạo tiền đề và sự thuận lợi trong giai đoạn sau khi có nguồn lực để nâng cấp.
Trên cơ sở kinh nghiệm này, Bộ báo cáo cấp có thẩm quyền đầu tư theo nguyên tắc này, ưu tiên đầu tư hoàn chỉnh với đoạn, tuyến có nhu cầu vận tải lớn, như Hà Nội - Hải Phòng, Biên Hòa - Vũng Tàu... Phân kỳ đầu tư thực hiện ở bề rộng mặt cắt, còn yếu tố kỹ thuật phải đảm bảo để sau này nâng cấp đường; việc giải phóng mặt bằng cũng chỉ thực hiện một lần.
Bộ Giao thông Vận tải cũng sẽ cùng các bộ ngành, địa phương tham mưu trình Chính phủ, Quốc hội hoàn thiện các đoạn tuyến cao tốc mới 2 làn xe và các đoạn tuyến có lưu lượng xe lớn để hệ thống cao tốc đồng bộ, hiện đại.
