Đưa ra nhận định về tình hình triển khai các chính sách tài khoá, tiền tệ trong thời gian qua, TS Johnathan Picus, Kinh tế trưởng Chương trình phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam dựa quá nhiều vào chính sách tiền tệ để kích cầu.
Tuy nhiên, việc nới lỏng chuẩn cho vay và hạ thấp lãi suất sẽ làm giảm chất lượng tài sản, tạo ra bong bóng tài sản… Trong khi đó, các công cụ tài khoá không được sử dụng đúng mức làm cầu chậm tăng trưởng trong thời kỳ suy thoái và gây ra lạm phát trong thời kỳ tăng trưởng (chính sách tài khoá thuận chu kỳ).
Theo chuyên gia UNDP, Việt Nam cần nhiều chính sách tài khoá hơn. Trước hết là khắc phục tình trạng đầu tư công phân mảnh, không hiệu quả, không gắn liền với chính sách công nghiệp và thương mại. Cùng với đó, hệ thống an sinh và trợ cấp xã hội cần mở rộng và hiện đại hơn.
Cũng theo TS Johnathan Picus, thâm hụt tài khoá của Việt Nam lớn hơn các con số chính thức; tỷ lệ đầu tư công trên GDP giảm, ngày càng địa phương hoá; phân cấp đầu tư công ở Việt Nam vào loại cao nhất trên thế giới.
“Việt Nam cần xây dựng chính sách tài khoá nghịch chu kỳ, nhằm kích cầu trong giai đoạn tăng trưởng toàn cầu giảm; lật ngược suy giảm đầu tư công, tăng hiệu quả, tập trung, thông qua giám sát quốc gia, và kế hoạch phát triển vùng; hiện đại hoá hệ thống an sinh xã hội phù hợp với quốc gia thu nhập trung bình, công nghiệp hoá; minh bạch hoá chính sách tài khoá”, chuyên gia UNDP khuyến nghị.
Đưa ra nhận định về chính sách tài khóa của Việt Nam trong thời gian qua, bà Dorsati Madani, chuyên gia kinh tế cao cấp Ngân hàng thế giới (WB) cho rằng, Việt Nam vẫn còn dư địa chính sách tài khóa, nhưng quá trình thực thi gặp nhiều thách thức và cần phải hành động ngay. Đơn cử như Việt Nam cần đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, cải thiện quy trình thủ tục đầu tư và việc xác định mục tiêu và chất lượng thực hiện.
“Giải pháp cho đầu tư công không đủ, theo WB, Chính phủ cần hỗ trợ người lao động và các hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi cú sốc liên quan đến suy giảm kinh tế toàn cầu”, bà Dorsati Madani lưu ý.
Bên cạnh đó, bà Dorsati Madani cho rằng, hiệu lực những chính sách tiền tệ còn hạn chế.
“Dư địa của chính sách tiền tệ bị hạn chế và khả năng truyền dẫn yếu. Vấn đề đặt ra là nhu cầu tín dụng yếu dẫn đến đầu tư thấp, bất ổn cao. Do đó, các biện pháp từ phía cung, chẳng hạn như tiếp tục nới lỏng và các biện pháp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, có thể sẽ kém hiệu quả hơn và rủi ro hơn”, chuyên gia của WB chỉ rõ.
Chuyên gia của WB gợi ý, Việt Nam cần nhanh chóng cải cách để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong trung hạn như: củng cố hệ số an toàn vốn của ngân hàng; tăng cường các khuôn khổ thể chế để giám sát cẩn trọng, can thiệp sớm, xử lý ngân hàng và quản lý khủng hoảng; tăng cường khung pháp lý về xử lý ngân hàng yếu kém. Đặc biệt, Việt Nam cần củng cố niềm tin vào công cuộc cải cách này thông qua cải cách cơ cấu để nâng cao năng lực cạnh tranh: cải thiện môi trường kinh doanh, khởi động lại chương trình cải cách doanh nghiệp nhà nước, thúc đẩy tài chính toàn diện, tạo điều kiện tiếp thu kỹ năng theo nhu cầu của thị trường, nâng cao khả năng thích ứng trung hạn của hàng xuất khẩu.
"Dự báo năm 2023, GDP Việt Nam sẽ đạt mức tăng trưởng dưới 5%, và phục hồi đến khoảng 5,5-6% vào năm 2024", bà Dorsati Madani cho biết.
